Ouderenzorg heeft de toekomst als generaties samenwerken
Hoe slaagt de MOL? Management, Organisatie & Leiderschap van toekomstige ouderenzorg. Oratie prof.dr. Robbert Huijsman, MBA. Erasmus Universiteit Rotterdam, 20 juni 2013
De discussie over de houdbaarheid van de ouderenzorg wordt steeds heftiger. In zijn oratie schetst Huijsman de ontwikkelingen in de Nederlandse ouderenzorg: meer ouderen, die meer zelf moeten doen, langer thuis blijven wonen met minder professionele zorg, waarvoor ze ook meer zelf moeten betalen. Nog nooit waren er zoveel generaties bij de zorg betrokken: vier generaties professionals leveren zorg aan drie generaties ouderen. De diversiteit aan generaties brengt nieuwe positieve krachten en ambities voor samenwerking en innovatie van de zorg die beter inspeelt op de individuele behoeften van ouderen. De kernopgave is het optimaliseren van de kwaliteit van leven en vitaliteit van nieuwe generaties ouderen door het bevorderen van vitaliteit, zelfredzaamheid, participatie en kwaliteit van leven. Daarvoor zijn multidisciplinaire (wijk)teams van professionals in netwerkachtige organisaties nodig, want de bestaande organisaties zijn gevangen in hun eigen kleine stukje van de totale keten. Op alle niveaus in die netwerken moet worden gestuurd op toegevoegde waarde. Dit soort ketenmanagement staat nog in de kinderschoenen en vergt hechte samenwerking vanuit gezamenlijke visie en aanpak.
Lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender-ouderen
In Nederland wonen ongeveer 900.000 lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders (LHBT); grofweg 5% van de bevolking. In theorie zou dit betekenen dat ook 5% van de ouderen in Nederland LHBT is. De ouderen van nu zijn echter opgegroeid in een tijd waarin seksuele diversiteit geen onderwerp van gesprek was, of waarin homomannen gevolgd werden door de politie. Deze ouderen hebben dus niet altijd een (zichtbaar) LHBT-leven kunnen leiden. Daarom is niet bekend hoe groot de groep LHBT-ouderen precies is. Hebben zij specifieke aandacht nodig, en zo ja, wat zijn dan aandachtspunten? De ‘Handreiking LHBT-emancipatie’ geeft antwoord op die vragen en kunt u gratis downloaden op www.movisie.nl
Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen
Het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen wil ervoor zorgen dat ouderen, zeker als ze kwetsbaar zijn, kunnen rekenen op aandacht voor en ondersteuning bij hun levensvragen. En dat vrijwilligers en beroepskrachten kunnen rekenen op training en ondersteuning bij het omgaan met deze vragen. Het Expertisenetwerk ondersteunt en stimuleert innovatieve projecten gericht op geestelijke ondersteuning van thuiswonende ouderen. Daarnaast verzamelt het netwerk bestaande kennis en ervaring in zorg en welzijn en maakt deze landelijk beschikbaar. U kunt bij het netwerk terecht voor materialen voor deskundigheidsbevordering en met vragen over het omgaan met levensvragen. www.netwerklevensvragen.nl
Mentaal welbevinden van ouderen
In de zorg krijgt het mentaal welbevinden van cliënten steeds meer aandacht. Met het ‘Reispakket Mentaal Welbevinden’ biedt Vilans, onafhankelijk kenniscentrum voor langdurende zorg, een aantal praktische tools om aan het mentaal welbevinden van cliënten meer aandacht te schenken. Ook counsellors kunnen bij de begeleiding van oudere cliënten baat hebben bij de landkaart en routekaarten die deel uitmaken van dit pakket.
Het landschap op de kaart is een metafoor voor het leven. De wegen en plaatsen op de kaart staan symbool voor gebeurtenissen, emoties en overwegingen. De kaart inspireert om met cliënten in gesprek te gaan over hun leven en over wat zij belangrijk vinden. Zo komen er vragen aan bod als: Welke verhalen zijn belangrijk in uw leven? Met wie voelt u zich verbonden? Wat maakt dat u plezier heeft? Hoe gaat u om met verlies en verdriet? De land- en routekaarten van het ‘Reispakket Mentaal Welbevinden’ kunt u gratis downloaden op www.vilans.nl
Maatwerk haalt eenzame oudere uit isolement
Healthy Ageing: Prevention of loneliness among elderly people. Evaluation of a complex intervention in public health practice. Promotie Rianne Honigh-De Vlaming. Wageningen Universiteit, 19 april 2013.
Een actieve bejaarde met veel sociale contacten is doorgaans gezonder, doet meer vrijwilligerswerk en vraagt minder zorg. Veel gemeenten zijn daarom ‘interventieprojecten’ gestart sinds het Rijksbeleid enkele jaren geleden werd gedecentraliseerd.In Epe zijn tussen 2008 en 2010 allerlei activiteiten uitgevoerd gericht op het bevorderen en in stand houden van het sociale netwerk van zelfstandig wonende ouderen. Dit varieerde van het verspreiden van poster en artikelen in de lokale krant, tot voorlichtingsbijeenkomsten, groepscursussen en sociale activiteiten. De frequentie en intensiteit waarmee ouderen hebben deelgenomen aan projectactiviteiten waren echter beperkt. De deelnemende ouderen bleken na afloop van het project wel gemotiveerder en ervoeren meer stimulans uit hun omgeving om mee te doen aan sociale activiteiten en om desgewenst professionele hulp te zoeken. “Je moet goed begrijpen waar ouderen behoefte aan hebben”, adviseert Honigh. “Er is sociale eenzaamheid, waarbij ouderen gebrek aan sociale contacten ervaren, en je hebt emotionele eenzaamheid, omdat ze een intieme relatie missen. Die laatste groep is meer gebaat bij een gespreksgroep dan bij een bingoavond.”
