Alle artikelen - Abonneer je nu!

Auteur: Gerard Wijers

In dit artikel onderscheid ik twee definities van het begrip tijd: als een lineair, mechanisch proces en als een cyclisch, organisch proces. In de omgang met ziekte hanteren wij vaak impliciet het lineaire, mechanische tijdsbegrip. Herstel van ziekte is echter meer gebaat bij gebruik van het cyclische, organische tijdsbegrip. Aan de hand van twee ziektegeschiedenissen reflecteer ik over de invloed van het tijdsbegrip, probeer ik het cyclische, organische tijdsbegrip te verhelderen en de stelling te verdedigen dat een explicieter gebruik daarvan vruchtbaar is in de omgang met ziekte.

Counseling Individuals With Life - Threatening Illness Kenneth J. Doka Springer, 2009 ISBN 978 08 261 1541 6 (Engelstalig boek) Life-threatening illness is not only a medical crisis; it is a psychological, social, and spiritual crisis as well. Also, serious illness affects not only the patient, but also the patient’s family. Therefore, the two major premises of this book are that care in life-threatening illness must be holistic, and it must be family centered. Doka presents an insightful, comprehensive guide for counsellors, social workers, and health care professionals, as they assist clients experiencing a serious illness. The book builds on a model developed by the author, based upon earlier work by Avery Weisman and E. M. Patterson. Leven met een psychisch zieke ouder Sandra van Gameren Bohn Stafleu van Loghum, 2006 ISBN 978 90 313 4831 2 Nederland telt meer dan 850.000 ouders met een psychische stoornis. Zo’n ziekte heeft uiteraard invloed op de jeugd van hun kinderen. Een groot deel van deze kinderen groeit desondanks op tot evenwichtige volwassenen, terwijl een ander deel vroeg of laat in het leven te maken krijgt met de uiteenlopende gevolgen van hun jeugdervaringen. In dit boek komen de factoren die hierbij een rol spelen ruimschoots aan bod. ‘Leven met een psychisch zieke ouder’ gaat over veerkracht, overleven, gemis, levenslange loyaliteit, optimisme en littekens. Voor betrokkenen en professionals is het boek een bron van praktische informatie en kennis over deze zo lang genegeerde doelgroep. Helpen bij ziekte en pijn Een gids voor de patiënt, het gezin en de zorgverlener Manu Keirse Lannoo, 2008 (4e dr.) ISBN 978 90 209 8300 5 Ziek zijn kan een patiënt en zijn of haar omgeving zwaar vallen. Als zieke word je afgesneden van je vertrouwde gewoontes en moet je leren om te gaan met het verdict van een zware diagnose en behandeling. Ook je ondersteunende omgeving kan onder zware druk komen te staan. Helpen bij ziekte en pijn biedt daarom een houvast zowel voor de zieke zelf als voor allen die zieken willen ondersteunen: familieleden, vrienden, artsen, zorgverleners en ziekenbezoekers. In dit boek reikt Manu Keirse vele uit het leven gegrepen ervaringen aan. Dit maakt van ‘Helpen bij ziekte en pijn’ (eerder verschenen onder de titel ‘Omgaan met ziekte’) een onmisbaar boek voor al wie zelf of in zijn nabije omgeving met een ernstige ziekte in aanraking komt. Pijn en cultuur Henk Driessen Wereldbibliotheek, 2012 (2e dr.) ISBN 978 90 284 2241 4 Een fascinerende cultuurgeschiedenis van pijn en pijnbeleving bij allerlei volken, culturen en groepen. Initiatierites van mannen, vrouwenbesnijdenis, de zelfkastijding van gelovigen, piercings en tattoos, het lijden van sporters: aan de hand van talloze voorbeelden schrijft Henk Driessen over de vele gedaanten van de pijn die mensen zichzelf en anderen aandoen. Maar hij verdiept zich ook in de pijn die hoort bij ziekten, gebreken en ouderdom. Hij laat zien hoe de pijnbeleving van persoon tot persoon en van cultuur tot cultuur verschilt en in hoeverre artsen iets aan pijnklachten kunnen doen. Health Counseling Application and Theory Joseph Donnelly Brooks Cole, 2003 ISBN 978 05 346 0264 2 (Engelstalig boek) ‘Health Counseling’ uniquely infuses the topics of health education and counseling into one text. It explores the content and pragmatic application of health counseling with the assistance of  a variety of health education and counseling contributors, thus providing a mixture of useful and relevant perspectives related to the discipline. Contributing authors include an exercise physiologist, registered dietician, nutritionist, alcohol tobacco and other drug (ATOD) specialist, counselors, as well as a psychotherapist. The text also presents students with examples and case studies to help them better understand the material and to teach them the skills they need to be effective health counselors and educators. Psychosociale zorg bij chronische ziekten Klinische praktijk en effectiviteit Jan Jaspers & Henriët van Middendorp Bohn Stafleu van Loghum, 2010 ISBN 978 90 313 8230 9 Psychosociale zorg voor mensen met een chronische ziekte heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld. Tal van psychologische interventies zijn op hun effectiviteit getoetst. In dit boek wordt een breed scala aan chronische somatische ziekten behandeld: MS, hart- en vaatziekten, darmziekten, respiratoire aandoeningen, reumatische aandoeningen, eczeem, diabetes mellitus, epilepsie en kanker. Per hoofdstuk wordt beschreven waaruit de psychosociale problematiek bestaat, welke interventies hiervoor zijn ontwikkeld en wat het effectonderzoek hiernaar heeft opgeleverd. Ook besteden de auteurs ruim aandacht aan ziektegenerieke onderwerpen,zoals psycho-educatie, zelfmanagement, leefstijlveranderingen, comorbiditeit en individuele verschillen. Hiermee geeft dit boek een actueel overzicht van een zich snel ontwikkelend praktijk- en onderzoeksveld, dat een belangrijke bijdrage levert aan de kwaliteit van leven van mensen met een chronische ziekte.

Auteur: David Bentz van den Berg

Als huisarts kom ik op mijn spreekuur mensen tegen met de meest uiteenlopende klachten. Vaak is de oorzaak van de klacht evident en de therapie dus ook. Maar bijna net zo vaak is er geen duidelijke oorzaak, dan hebben wij als huisartsen geen pasklaar antwoord op de vraag van de patiënt: “Dokter, wat mankeer ik nu precies?” De laatste jaren ben ik mij toenemend gaan interesseren voor deze groep patiënten met ‘onbegrepen klachten’.

Auteur: Anke de Jong

(Chronisch) ziek zijn, heeft niet alleen gevolgen voor de patiënt zelf. De patiënt maakt deel uit van een systeem dat bestaat uit familie, vrienden, collega’s, buren, enzovoort. Wanneer iemand ziek wordt, zal de patiënt en de groep die het dichtst om de patiënt heen staat daarvan directe gevolgen ondervinden. Welke invloed heeft een (chronische) ziekte op de patiënt en het systeem, en wat betekent de veranderende rol van de patiënt in dit verband?

UT start grootschalig onderzoek online zelfhulpcursus ‘Haal meer uit je leven, met pijn!’ De Universiteit Twente start binnenkort met een nieuw onderzoek. Het gaat om het testen van een gratis online zelfhulpcursus van negen weken met de naam: ‘Haal meer uit je leven, met pijn!’ De cursus is bedoeld voor mensen met chronische pijn die een belemmering van de pijn in hun dagelijks leven ervaren. In de cursus werken mensen zelfstandig aan hun manier van omgaan met de pijnklachten en negatieve emoties die bij de pijn komen kijken. De deelnemers ontvangen hierbij wekelijks feedback van een begeleider. Doel van de cursus is te leren het gevecht met de pijn te stoppen, zodat de patiënt weer zicht krijgt op de dingen die echt belangrijk zijn in het leven. Een op de vijf Nederlanders lijdt aan chronische pijnklachten. Voorkomen dat steeds meer mensen vastlopen in chronische pijnklachten én effectieve behandelingen bieden aan chronische pijnpatiënten, is een gigantische taak voor de gezondheidszorg. “Training en coaching buiten de muren van zorginstellingen is een van de oplossingen”, zegt Karlein Schreurs, werkzaam bij de Universiteit Twente en binnenkort hoogleraar vanuit revalidatiecentrum Het Roessingh in Enschede. Tevens is verder onderzoek op dit terrein hard nodig. Plezier in het leven Chronische pijnpatiënten hebben vaak een lange geschiedenis van medische behandelingen achter de rug. Na het tevergeefs zoeken naar een oplossing voor hun pijnklachten, komen ze meestal in de revalidatie terecht. Ze zitten gevangen in een vicieuze cirkel van vechten tegen de pijn en beperkingen. De beperkingen nemen toe en de zaken die het leven de moeite waard maken, verdwijnen uit het zicht. In de revalidatie wordt daarom de weg van pijnbestrijding verlaten, wanneer die heilloos blijkt. Streven naar de waardevolle zaken in iemands leven met aanvaarding van onvermijdelijke pijn en vermoeidheidsklachten is dan eerst aan de orde. De paradox is, dat als gevolg van het leven weer aangaan, ook al is er pijn, de last van de klachten afneemt, doordat mensen weer plezier in het leven krijgen. Onderzoek Dat stoppen met vechten tegen de pijn meer kwaliteit van leven kan opbrengen, blijkt uit enkele onderzoeken van de Universiteit Twente en Roessingh Research and Development. Zo laat een recent onderzoek bij vierhonderd pijnpatiënten uit vier verschillende  evalidatiecentra in Nederland, waaronder Het Roessingh, zien dat stoppen met vechten tegen de pijn gepaard gaat met minder depressieve klachten en meer geluk. Oproep Mensen die interesse hebben om deel te nemen aan de zelfhulpcursus, kunnen zich online aanmelden via de website www.haalmeeruitjelevenmetpijn.nl. Voor meer informatie kan ook contact opgenomen worden met onderzoeker Hester Trompetter Msc. telefoon: 053 - 489 39 85 (h.r.trompetter@utwente.nl). Flinke stijging psychische klachten bij werknemers in het onderwijs Bij werknemers in het onderwijs is de laatste jaren een flinke stijging te zien van psychische klachten. Dat constateert  arbodienstverlener Arbo Unie naar aanleiding van een grootschalig onderzoek onder 60.000 medewerkers naar het verzuim binnen het onderwijs. De instelling volgt sinds 2007 medewerkers van ruim 1500 onderwijsinstellingen. Uit het onderzoek blijkt dat van al het langdurige verzuim bijna de helft (44%) psychisch is, met verschijnselen als overspannenheid, burn-out en depressiviteit. Deze psychische klachten komen in alle leeftijdscategorieën voor. Jan van den Hoogen (senior arbeids- en organisatiedeskundige van Arbo Unie): “Het is een zorgwekkende trend die wij de laatste jaren binnen het onderwijs zien. Het verzuim in het onderwijs loopt na een  jarenlange daling weer op en deze stijging wordt met name veroorzaakt door een toename van medewerkers met psychische klachten. Psychische klachten hebben natuurlijk meerdere oorzaken en liggen vaak in een combinatie van situaties in de werk- en privésfeer. Het lijkt er echter op dat de doorgaans zeer gemotiveerde en betrokken medewerkers in het onderwijs extra kwetsbaar zijn voor de toenemende eisen die vanuit maatschappij en overheid aan onderwijsmedewerkers worden gesteld.” (Bron: Arbo Unie) Gezondheidszorg die recht doet aan mens-zijn Oratierede prof. dr. Ernst Bohlmeijer Een bredere focus op de gezondheidszorg waarbij de persoon ‘centraal’ staat, verandert het perspectief van de zorg. Minstens zo belangrijk als het opheffen of verminderen van lijden is het vermogen om een zinvol leven te leiden. Deze persoonsgerichte aanpak kan zelfs bijdragen aan  een besparing in zorguitgaven. Want hoe hoog zijn de kosten die worden besteed aan eindeloze pogingen een leven zonder pijn te leiden? Dit stelde Ernst Bohlmeijer op donderdag 12 januari 2012 bij zijn inauguratie als hoogleraar ‘Mental Health Promotion’. Op dit moment ligt de nadruk van behandeling bij patiënten vooral op het verminderen van psychische klachten. Klachtgerichte behandelingen zijn van oudsher afkomstig uit het medisch model en goed te valideren. Veel moeilijker is dit voor een persoonsgerichte behandeling, waarbij het gaat om vragen als: Wie wil ik als persoon zijn? Wat maakt het leven voor mij zinvol? Bohlmeijer: “In mijn model van de geestelijke gezondheidszorg ga ik uit van een goede balans tussen de klachtgerichte en de persoonsgerichte benadering. Ik pleit voor een brede opvatting van geestelijke gezondheid, waarbij het investeren in ‘zelfredzaamheid’ van mensen geen luxe, maar juist noodzaak is. Door beter te weten wie je wilt zijn, toont iemand zich veerkrachtig en daardoor juist mínder afhankelijk van zorg.” Concreet voorbeeld van de persoonlijke aanpak die Bohlmeijer voorstaat, is de mede door hem ontwikkelde cursus ‘Op verhaal komen’. Deze cursus, voor mensen met milde depressieve klachten, wordt al bij twintig GGZ-instellingen aangeboden. Bohlmeijer: “Ieder mens, ieder leven is een verhaal. Door autobiografisch reflectie krijgen mensen zicht op hun competenties en drijfveren. Dat geeft hen handvatten om hun problemen te overwinnen.” Bohlmeijer staat niet alleen met zijn visie op de persoonsgerichte aanpak bij patiënten. Zo zijn er de afgelopen jaren steeds meer behandelingen die goed passen bij zijn brede opvatting van de geestelijke gezondheidszorg. Expliciet op de agenda van Bohlmeijer staat de rol van technologie. De laatste jaren wordt technologie steeds meer opgenomen in de geestelijkegezondheidszorg. Als voorbeeld geeft hij het online programma van Voluit Leven, waarbij patiënten smsberichten krijgen als ondersteuning. Over prof. dr. Ernst Bohlmeijer Ernst Bohlmeijer is Hoogleraar ‘Mental Health Promotion’ voor de opleiding Psychologie bij de Faculteit Gedragswetenschappen. Zijn interesses liggen op het vlak van contextuele psychologie, narratieve psychologie en een psychologie van de levenskunst. Hij publiceerde veel artikelen en zes boeken, waaronder in 2011 de ‘Psychologie van de levenskunst’. De oratie ‘Eudaimonia: Voer voor psychologen’ is op aanvraag elektronisch beschikbaar bij de afdeling Persrelaties UT. Contactpersoon voor informatie is drs. Martine van Hillegersberg. Inspectie controleert aanpak werkstress in zorgsector  De Inspectie SZW gaat vanaf de maand april controleren hoe instellingen voor zorg en welzijn werkdruk en te lange werktijden van hun medewerkers aanpakken. Ook bekijken inspecteurs of werkgevers hun mensen wel beschermen tegen agressie van patiënten en hun familieleden.  De helft van het ziekteverzuim in de sector dat met werk te maken heeft, is het gevolg van werkdruk en agressie. In de sector zorg en welzijn werken ruim 1,2 miljoen mensen. Het is belangrijk dat deze werknemers gezond blijven werken tot aan hun pensioen. In een sector waar door de vergrijzing een personeelstekort dreigt, is het des te belangrijker dat het huidige personeel behouden blijft. Voor 2012 en 2013 is het aanpakken van werkdruk het belangrijkste speerpunt voor de Inspectie SZW. De wet schrijft voor dat instellingen zelf nagaan of werkdruk de oorzaak is van ziekte of arbeidsongeschiktheid. Bovendien zijn ze verplicht zo nodig maatregelen te treffen. Ook moet de werkgever met de werknemers regelmatig bespreken of die maatregelen effect hebben. De Inspectie controleert of de instellingen hierin slagen. Doen ze dat niet, dan wordt handhavend opgetreden. De Inspectie zorgt er zo voor dat instellingen die nog te weinig maatregelen hebben getroffen dat nu snel doen. Werkgevers, werknemers en ondernemingsraden die willen weten of hun instelling al goed op weg is, kunnen dit controleren aan de hand van de flyers die de inspectie heeft ontwikkeld. Deze beschrijven wat er van instellingen wordt verwacht. (Bron: Rijksoverheid)

Auteur: Audrey de Jong

Het is op zijn minst opvallend dat het letterlijk in beweging komen in veel praktijken geen vast onderdeel vormt van de behandeling. En dat terwijl er op basis van alleen al de invoering van regelmatige beweging een aanzienlijke vooruitgang in welbevinden verwacht mag worden! Naast de vele voordelen als een betere conditie, sterkere spieren, een verbeterde stofwisseling en doorbloeding, blijkt beweging een doeltreffende interventie bij stressgerelateerde klachten

Auteur: Ron van Deth

In 1936 gebruikte de Amerikaan Saul Rosenzweig als eerste het begrip ‘Dodo bird verdict’ om aan te geven dat de resultaten van uiteenlopende therapievormen maar weinig verschillen. Bovendien gaf hij hiervoor een aantal verklaringen, die verrassend eigentijds aandoen. Toch is zijn werk maar bij weinigen bekend.

Auteur: Ria Eijck, Cosima Kliebenstein

Iedereen heeft wel eens een pijntje hier of daar. Anderen hebben ernstige of chronische gezondheidsklachten. Ieder individu gaat anders om met deze klachten. Of dit nu in de gezinssituatie, een vriendschappelijke of professionele omgeving is, als gesprekspartner reageer je daar weer op. De wijze waarop je met iemand die gezondheidsklachten heeft communiceert (verbal en non-verbaal), is van invloed op de houding van de persoon ten opzichte van zijn of haar eigen gezondheid.

Auteur: Arnold Vermeulen

In het vorige nummer van Counselling Magazine hebben we aandacht bested aan de toenemende rol van de zorgverzekeraars en het labyrint van regels die zij stellen. Vooral de kwaliteit staat daarbij ter discussie. Dat is ook niet verkeerd, want natuurlijk moeten er eisen worden gesteld aan de manier van werken, de transparantie en professionaliteit. Toch heeft de situatie meer weg van een salomonsoordeel, waarbij het kind wordt omgebracht door het doormidden te hakken. Alvorens in te gaan op mogelijke oplossingen ter voorkoming van dit oordeel, is het goed te kijken naar de diepere oorzaken.

Auteur: John Stolvoort

Van het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen krijgt William Yang in 1983 het verzoek om een nieuw begeleidingsprogramma te ontwikkelen voor patiënten met kanker. Deze nieuwe begeleidingsvorm moet patiënten beter in staat stellen om pijn en chemotherapie te verdragen. William ontwikkelt een programma dat bestaat uit een combinatie van ontspannings- en ademhalingsoefeningen, energetische oefeningen, het delen van ervaringen en het ruimte geven aan emoties. Later is dit uitgebreid met een door Yang ontwikkelde yogavorm: de ‘Yoga van Moed en Mededogen’. We zoeken William Yang op in het Taborhuis in Groesbeek voor een interessant gesprek over zijn visie op de begeleiding van patiënten met kanker.