Home > Alle artikelen - Abonneer je nu!

Alle artikelen - Abonneer je nu!

1 2 ... 74 »

Kerndoelen als bouwsteen voor goed onderwijs in de klas

Auteur: Tefke van Dijk
Met geactualiseerde kerndoelen voor het primair en het voortgezet onderwijs kunnen scholen een samenhangend en toekomstgericht curriculum ontwikkelen. De actualisatie biedt schoolleiders een kans om bewust te kiezen hoe zij het onderwijs willen vormgeven. Wat betekenen de geactualiseerde conceptkerndoelen voor scholen? En wat kunnen schoolleiders en bestuurders nu al doen? Aan het woord zijn SLO-programmamanager Mirjam Brand en schooldirecteur Eelke Smulders van Christelijk Lyceum Delft.

lees meer

Ecosystemisch denken en werken in het onderwijs

Auteur: Eelco van Hout, Margriet van der Sluis
Onderwijsmensen hebben de neiging onderwijsvraagstukken in de eigen bubbel te definiëren en op te lossen. De uitdagingen waar we voor staan vragen echter oplossingen die buiten die bubbel liggen, in het omliggende ecosysteem: het regionale complex van mensen, instellingen, overheden en bedrijven waar ook scholen deel van uitmaken. Ecosystemisch werken gaat om samenwerking tussen de onderdelen van dat systeem omdat juist in deze verbindingen energie en ondernemerschap te vinden is en oplossingen sterker en duurzamer blijken te zijn dan huidige structuren. Een goed voorbeeld daarvan is het Eindhovense Brainport en mede aan de hand daarvan verkennen we in deze bijdrage de mogelijkheden van ecosystemisch denken voor schoolleiders en onderwijs.

lees meer

Kennisbenutting voor duurzame onderwijsverbetering: de rol van schoolleiders

Auteur: Anje Ros
Schoolleiders spelen een cruciale rol in de kennisinfrastructuur. Zij kunnen stimuleren dat kennis uit onderzoek systematisch wordt gebruikt voor de verbetering van het onderwijs. Maar dat niet alleen. Om te voorkomen dat het gebruik van kennis een technisch trucje wordt, dienen schoolleiders dit goed in te bedden in de cultuur en organisatiestructuur van de school. Zij werken dan aan de ontwikkeling van de school als lerende organisatie. In scholen als lerende organisaties gaan duurzame onderwijsverbetering, gerichte professionalisering, samenwerking en eigenaarschap van leraren hand in hand. Het werken aan duurzame onderwijsverbetering, gebruik makend van kennis uit onderzoek, is één van de dimensies van een lerende organisatie. Hieronder bespreken we eerst hoe teams duurzame onderwijsverbetering kunnen realiseren, op een manier dat dit niet alleen leidt tot onderwijskwaliteit, maar ook tot professionalisering en samenwerking van leraren. Vervolgens gaan we in op de rol van schoolleiders en de relatie met de andere dimensies van de lerende organisatie.

lees meer

Ontwikkelkracht: vakmanschap en evidence

Auteur: Pieter Leenheer
In 2020 kwam het Wopke/Wiebes-fonds tot stand, het Nationaal Groeifonds waarbij een fors aantal miljarden werd uitgetrokken voor de bevordering van het duurzame verdienvermogen van Nederland. En toen gebeurde er iets bijzonders: een leraar die nog gewoon voor de klas stond, geschiedenisleraar Jasper Rijpma, zag daarin een kans om een project van de grond te krijgen waarbij leraren zelf het onderwijs verbeteren. En zo werd hij een van de drijvende krachten achter Ontwikkelkracht, waarbij het gros van het geld opgaat aan het vrij roosteren van leraren voor onderwijsontwikkeling. Gevraagd of dat laatste nou wel zo realistisch is in tijden van een lerarentekort, merkte Rijpma op: ‘Op langere termijn kan Ontwikkelkracht een deel van de oplossing zijn. Het leraarschap is te lang een Einzelgängerberoep geweest. De manier van werken zoals we die voorstaan, betekent dat leraren veel meer samen doen. Ik geloof dat dat uiteindelijk helpt om uitval te voorkomen en het beroep aantrekkelijker te maken.’ (Poortvliet, 2022). Dit artikel is een vierluik: eerst een nadere beschrijving van Ontwikkelkracht, en daarna een impressie van de manier waarop een drietal scholen hiermee aan de slag zijn gegaan.

lees meer

Kennisinfrastructuur voor onderwijs (december 2024)

Redactioneel In het vorige nummer hebben we u al geïnformeerd over een nieuwe opzet van DNM. Het nieuwe zit erin dat we met ingang van 1 januari 2025 helemaal online gaan en wel onder een nieuwe naam: DNMonline. En bij een nieuwe naam hoort uiteraard een nieuw logo. Dit betekent dat er na 11 jaargangen een einde komt aan de uitgave van de papieren versie van DNM. Een klein afscheid, maar vooral een mooi nieuw begin, omdat we nu met gedegen artikelen, columns en boekbesprekingen veel beter in kunnen spelen op de actualiteit in het onderwijs. Hiermee bouwen we verder op onze goede ervaringen die we de afgelopen jaren hebben opgedaan met de huidige nieuwsbrief, waarop inmiddels ruim 4.000 leden zijn geabonneerd. DNMonline verschijnt acht keer per jaar. We prijzen ons zeer gelukkig dat alle vaste medewerkers hebben aangegeven graag mee willen werken aan de nieuwe opzet. Hierdoor kunnen we de actualiteit volgen vanuit zowel de dagelijkse onderwijspraktijk als vanuit de wetenschap. Nieuw is dat we naast de dagelijkse leiderschaps- en bestuursvraagstukken ook aandacht gaan besteden aan de wereld van het toezicht. In grote lijnen ziet DNMonline er in 2025 als volgt uit. Acht keer per jaar ontvangt u DNMonline als nieuwsbrief, waarin nieuwe artikelen, columns, boekrecensies en korte reflecties onder uw aandacht worden gebracht. De artikelen zijn vervolgens te lezen via een link in deze nieuwsbrief. Voor deze artikelen moet u betalen. De andere bijdragen zijn gratis. Op de website worden alle artikelen, columns en boekbesprekingen gepubliceerd en zijn daar eenvoudig te vinden. Alle bijdragen, ook de bijdragen die in de afgelopen jaren in DNM zijn verschenen, worden op basis van inhoud ondergebracht in een dossier en daarbinnen op thema. Dit biedt u de mogelijkheid om snel geïnformeerd te worden over een bepaald onderwerp. We beginnen in 2025 met de volgende zes dossiers: Bestuur, intern en extern toezicht, medezeggenschap Kennisinfrastructuur Leiderschap en organisatieontwikkeling Doelen, ontwerp en uitvoering van onderwijs Professionalisering Onderwijstelsel, overheidsbeleid Met de nieuwe opzet van DNM denken wij een nog belangrijkere bijdrage te leveren aan het boeiende debat over leiderschap, bestuur en toezicht in het onderwijs. Maar in de komende decemberweken kunt u nog genieten van het laatste nummer in de oude opzet, met een kleurrijk themadeel over kennisinfrastructuur in het po, vo en mbo. Een veel minder grijs onderwerp dan u zo op het eerste gezicht zou denken. De redactie wenst u fijne feestdagen en ontmoet u graag weer in 2025. Klaas Pit INHOUD THEMA - Kennisinfrastructuur voor onderwijs Die kennisinfrastructuur voor onderwijs: hoe staat het daar eigenlijk mee? Pieter Leenheer, Tanja de Ruijter en Jelle Kaldewaij Ontwikkelkracht: vakmanschap en evidence Pieter Leenheer ‘Een aanpak in het onderwijs is wat anders dan een medicijn’, In gesprek met Jacquelien Bulterman en Jasper Rijpma Tanja de Ruijter en Pieter Leenheer De Zaag Aiolt Elsakkers Practoraten, auctoraten en primoraten: diverse bruggen tussen kennis en onderwijs Jelle Kaldewaij en Anneke Westerhuis Practoraten in het mbo: Nieuwe uitdagingen in de kennisinfrastructuur Anneke Westerhuis, Henk Ritzen en Marc van der Meer Auctoraten in het vo Mathilde Tempelman-Lam Het leerlandschap als brug tussen onderzoek en praktijk Fred Jansen en Esther de Vrind Evidence informed onderwijs wereldwijd Rien Rouw en Melissa Mouthaan EN VERDER Zonder legitieme basis wordt gezag macht, Het juridische fundament van de herstelopdracht is aan de aandacht ontsnapt Renée van Schoonhoven Van individueel naar collectief handelen, Teamgericht werken in het onderwijs: collectief verantwoordelijk zijn voor de algehele ontwikkeling van de leerling Pieter Leenheer en Inge Okkes Leeglopen en opladen, Wat leidinggevenden kunnen doen om leraren voor hun beroep te behouden Ingrid Paalman-Dijkenga en Marjanne Hagedoorn Rubrieken Strip – Pieter Leenheer Column – Willem de Vos Column – Jaap Nelissen Bestuur en Beleid Beschouwing – Marc Vermeulen Onderwijs over de grenzen – Rudi Schollaert Boeken

€ 6,95

lees meer

Die kennisinfrastructuur voor onderwijs: hoe staat het daar eigenlijk mee?

Auteur: Pieter Leenheer, Tanja de Ruijter, Jelle Kaldewaij
Kennisinfrastructuur is een mooi woord. Het heeft de connotatie dat de zaken goed geregeld zijn, dat er sprake is van samenhang, van samenwerking. En daar heeft de publieke sector wel behoefte aan na de tachtiger en negentiger jaren van de vorige eeuw waarin de nadruk meer op marktwerking en concurrentie was komen te liggen. Intussen hebben we immers geleerd dat de markt bepaald niet alle problemen oplost. Want, om bij het onderwijs te blijven, vrijwel alles wat met het primaire proces te maken heeft, is geen dienst in de gebruikelijke zin: de evidence die onderzoekers of adviseurs aanleveren, bestaat op zijn best uit half-producten, waarvan de bruikbaarheid nog maar blijken moet in de dagelijkse klassepraktijk.

lees meer

Ontwikkelkracht: vakmanschap en evidence

Auteur: Pieter Leenheer
In 2020 kwam het Wopke/Wiebes-fonds tot stand, het Nationaal Groeifonds waarbij een fors aantal miljarden werd uitgetrokken voor de bevordering van het duurzame verdienvermogen van Nederland. En toen gebeurde er iets bijzonders: een leraar die nog gewoon voor de klas stond, geschiedenisleraar Jasper Rijpma, zag daarin een kans om een project van de grond te krijgen waarbij leraren zelf het onderwijs verbeteren. En zo werd hij een van de drijvende krachten achter Ontwikkelkracht, waarbij het gros van het geld opgaat aan het vrij roosteren van leraren voor onderwijsontwikkeling. Gevraagd of dat laatste nou wel zo realistisch is in tijden van een lerarentekort, merkte Rijpma op: ‘Op langere termijn kan Ontwikkelkracht een deel van de oplossing zijn. Het leraarschap is te lang een Einzelgängerberoep geweest. De manier van werken zoals we die voorstaan, betekent dat leraren veel meer samen doen. Ik geloof dat dat uiteindelijk helpt om uitval te voorkomen en het beroep aantrekkelijker te maken.’ (Poortvliet, 2022). Dit artikel is een vierluik: eerst een nadere beschrijving van Ontwikkelkracht, en daarna een impressie van de manier waarop een drietal scholen hiermee aan de slag zijn gegaan.

lees meer

‘Een aanpak in het onderwijs is wat anders dan een medicijn’

Auteur: Tanja de Ruijter, Pieter Leenheer
Op een zonnige nazomerdag praten we in een nogal donker restaurant met Jacquelien Bulterman en Jasper Rijpma over vakmanschap en kennisinfrastructuur. Dat contrast tussen licht en donker typeert ook het gesprek: dat balanceert tussen hoop en zorgen. Onderzoeker Bulterman is bekend van Het lerarentekort waarin ze pleit voor een andere kijk op kennisinfrastructuur, geschiedenisleraar Rijpma staat, samen met een aantal anderen, aan de basis van Ontwikkelkracht, een programma dat praktijkervaring en inzichten uit onderzoek samen wil brengen. Rijpma trapt af met de constatering dat het belang van vakmanschap voor de kwaliteit van onderwijs steeds meer erkend wordt.

lees meer

De Zaag

Auteur: Aiolt Elsakkers
Het is alledaagse praktijk: de waan van de dag zorgt ervoor dat we professionaliseringsactiviteiten uitstellen of afzeggen. We zijn te druk met zagen om de zaag te slijpen. Daar hebben wij als schoolleiders last van, maar ons docententeam al helemaal. Tegelijkertijd is iedereen het erover eens: scholing en professionalisering zorgen voor ontwikkeling van docenten, waardoor ze beter onderwijs en betere begeleiding geven. Maar toch maken we vaak andere keuzes. Mijn bestuur, scholengroep Spinoza, heeft samen met een ander groot Haags bestuur, VO-Haaglanden, een academie opgericht om scholing goedkoper, laagdrempeliger en meer afgestemd op de behoeften aan te bieden: de Haagse Onderwijs Academie. Het aantal aanmeldingen is groot – maar het aantal afzeggingen helaas ook. Dan zegt een docent de mentorentraining af omdat hij/zij de gesprekken met ouders van die avond nog moet voorbereiden… of, nog erger, de schoolleiding verwacht dat die docent gaat surveilleren of iets dergelijks, waardoor de docent niet naar de training kan. Is dan gebrek aan tijd of een te hoge werkdruk de oorzaak van onze neiging met een botte zaag door te willen ploeteren? En wat hiertegen te doen?

lees meer

Practoraten, auctoraten en primoraten: diverse bruggen tussen kennis en onderwijs

Auteur: Jelle Kaldewaij, Anneke Westerhuis
Lange tijd hadden alleen de universiteiten publieke financiering voor het doen van onderzoek. Aan het begin van deze eeuw kregen de hogescholen hier ook budget voor en werd de functie ‘lector’ ingevoerd waarbij de lectoraten naast de lector ook een kenniskring kenden met docenten en praktijkprofessionals. Lectoraten voeren praktijkgericht onderzoek uit dat ten dienste staat van het afnemend beroepenveld, de resultaten ervan kunnen benut worden in het onderwijs.

lees meer

1 2 ... 74 »