Alle artikelen - Abonneer je nu!
EXAMENS (november 2019)
INHOUD EXAMENS 2019-04 Kwaliteit van toetsing in het tertiaire onderwijs, Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp, Desirée Joosten-ten Brinke en Liesbeth Kester Geen andere uitweg dan examenfraude, Steven Beek Formatief toetsen van 21ste eeuwse vaardigheden, Debby Peter en Jac Rijnen Hoe verloopt de studieloopbaan van studenten na het nèt niet behalen van het bindend studieadvies, Ilja Cornelisz, Eva Bus en Chris van Klaveren Uit de praktijk – Van en met elkaar leren over beoordelingsvraagstukken in het beroepsonderwijs, Liesbeth Baartman en Kitty Meijer In gesprek met examenfunctionarissen: Marc Spierings, Ad de Jongh en Annie Kempers-Warmerdam Rubrieken Redactioneel Terecht of niet....? Gastcolumn NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda REDACTIONEEL 2019 loopt ten einde en daarmee ook de zestiende jaargang van EXAMENS, tijdschrift voor de toetspraktijk. Over enkele weken viert de NVE zijn twintigjarig bestaan. Enkele jaren na het ontstaan van de NVE nam Henk van Berkel, voormalig hoofdredacteur het initiatief om te komen tot een tijdschrift voor de Vereniging. Het tijdschrift heeft zijn bestaansrecht bewezen. We zijn al aan het einde van de zestiende jaargang. Leden en niet-leden van de NVE hebben in al die jaargangen mooie artikelen gepubliceerd. De redactie zorgt ervoor dat elke aflevering weer voldoende artikelen en bijdragen voor de rubrieken bevat. De redactie vormt een hecht team, die al die voorbereidende werkzaamheden met plezier en aandacht voor de examen- en toetspraktijk verricht. Twee redactieleden mogen hier genoemd worden, Annie Kempers-Warmerdam en Harry Molkenboer. Zij zijn de nestors van de redactie. Vanaf het allereerste nummer zijn ze erbij betrokken. Dank daarvoor. Die dank geldt natuurlijk ook voor alle andere redactieleden en oud-redactieleden die zich inzetten voor dit werk. En zo hebben die inspanningen weer geleid tot het nummer dat voor u ligt. Het eerste artikel van Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp, Desirée Joosten-ten Brinke en Liesbeth Kester gaat over de kwaliteit van toetsing in het tertiaire onderwijs. Deze literatuurstudie geeft ons inzicht in thema’s met kwaliteitscriteria die de kwaliteit van toetsing operationaliseren. Het tweede artikel is een voor ons tijdschrift bijzonder artikel. Het gaat over de rechtsgang inzake de examenfraude op scholengemeenschap Ibn Ghaldoen in Rotterdam in 2013. Die fraude had grote gevolgen voor de examens in het voortgezet onderwijs in dat jaar. De nasleep daarvan, onderzoek en de rechtsgang daarna, blijft niet lang in het geheugen. In deze bijdrage vanuit het Openbaar Ministerie wordt de gang van zaken na de fraude uiteengezet. Het derde artikel van Debby Peter en Jac Rijnen gaat over het formatief toetsen van 21ste eeuwse vaardigheden in het middelbaar beroepsonderwijs. Het vierde artikel is van Ilja Cornelisz, Eva Bus en Chris van Klaveren en handelt over de studieloopbaan van studenten die net niet het bindend studieadvies halen. En natuurlijk kunt u ook weer kennis nemen van de vaste rubrieken: ‘uit de praktijk’ waarin Liesbeth Baartman en Kitty Meijer schrijven over van en met elkaar leren over beoordelingsvraagstukken in het beroepsonderwijs; het interview is deze keer met Marc Spierings, de directeur van het College voor Toetsen en Examens, dat deze maand het tienjarig bestaan viert; de rubriek ‘terecht of niet’ waarin Ton Lamers ingaat op de rechten van een gehandicapte kandidaat; ‘gezien en gelezen’ waarin aandacht besteed wordt aan het rapport over fundamentele vragen over examens en toetsen. En u treft de laatste column aan van Tamara van Schilt-Mol. De redactie dankt Tamara hartelijk voor haar bijdrage in het afgelopen jaar. Kortom weer een aflevering dat zeker de moeite waard is om te lezen. Ad de Jongh, eindredacteur
€ 6,95EXAMENS (september 2019)
INHOUD EXAMENS 2019-03 Digitaal toetsen van wiskunde in het HO, Dirk Tempelaar Een hackathon voor toetsbekwaamheid binnen de HAN, Frank Bovenkerk, Samantha Graus, Inge de Jager, Tamara van Schilt-Mol, Ernie Schouten en Angele Welie Geanonimiseerde peer-review: niveaubepaling en kwaliteitsborging bij EVC-Ervaringscertificaten, Annie Kempers-Warmerdam Uit de praktijk – De examens voor vrijwillig molenaar, Ad de Jongh In gesprek met examenfunctionarissen: Gertrud van Erp, Ad de Jongh en Annie Kempers-Warmerdam Rubrieken Redactioneel Terecht of niet....? Gastcolumn NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda REDACTIONEEL Deze zomer las ik in de krant een ingezonden brief van een vader (leerkracht in het basisonderwijs) die de toetsen die zijn dochter als toelating voor de Pabo moest maken onzinnig vond. Het ging om de toetsen aardrijkskunde en natuur & techniek. Zoals haar vader aangaf was het ‘niet voor niks dat ze eerder op de havo deze vakken had laten vallen’ en als ze eenmaal lerares was kon ze die kennis ook wel opzoeken in de lesmethode. Ze wilde gewoon lerares worden. Het maken van deze toetsen zou haar motivatie dusdanig beïnvloeden dat ze haar ‘droom’ misschien wel aan de kant zou zetten en een andere opleiding zou kiezen. We kunnen toetsen natuurlijk overal de schuld van geven, maar hoe erg is het om af en toe aan te tonen dat je beschikt over (basis)kennis? In dit nummer van Examens weer een aantal interessante artikelen om de kennis over toetsing te verhogen. Dirk Tempelaar bespreekt in zijn artikel de stand van zaken ten aanzien van digitaal toetsen van wiskunde in het hoger onderwijs. Welke bewerkingen zijn al heel goed digitaal uit te voeren door zowel de ontwikkelaars van digitale toetsen als door studenten bij het aantonen van hun wiskundige kennis bij een digitale toets? En waar zitten de ontwikkelpunten? De ontwikkeling van toetsbekwaamheid bij docenten kan op veel manieren worden vormgegeven. Bij de Hogeschool Arnhem en Nijmegen zijn ze heel enthousiast over de Hackathon. Lees het artikel van Samantha Graus, Frank Bovenkerk en collega’s over deze vorm van professionaliseren. In het derde artikel staat in het kader van het erkennen van competenties (EVC) een geanonimiseerde peer-review methode centraal. Annie Kempers-Warmerdam beschrijft deze werkwijze en geeft aan wat hier de voor- en nadelen van zijn. Uiteraard zijn ook de vaste rubrieken aanwezig: de column van Tamara van Schilt-Mol, het interview met een betrokkene in het toetslandschap is dit keer met Gertrud van Erp. Gertrud is voorzitter van de EVC-adviesraad. In Uit de praktijk leest u hoe de examens voor een vrijwillig molenaar eruit zien en net als voorgaande jaren heeft Ad de Jongh voor de zomer weer de kranten gevolgd over de ins en outs van de eindexamens van 2019. Ton Lamers is in de AVG gedoken en geeft ons inzicht in wat de AVG betekent voor het recht op inzage. Met deze artikelen hopen we een bijdrage te kunnen leveren aan uw kennis over toetsen. Veel leesplezier!
€ 6,95EXAMENS (mei 2019)
INHOUD EXAMENS 2019-02 Toegankelijk toetsen voor studen- ten met en zonder beperking, Marjolein Büscher-Touwen en Linda Schlundt Bodien Wat docenten Nederlands echt willen …../ een peiling van de behoefte aan schrijftoetsen, Uriël Schuurs EVC als smeerolie voor de economie, Yildiz Karadag De oplossing voor papieren tentamens, Johan van den Heuvel Uit de praktijk – Groeien als assessor, Martelli van Velthuysen In gesprek met examenfunctionarissen: Harold Bekhuis, Harry Molkenboer en Alex van de Kerkhof Rubrieken Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt dit wel? Gezien en gelezen Literatuur en Agenda REDACTIONEEL Mei, examenmaand… Mei is een bijzondere maand. Niet alleen omdat Gorter ooit ‘Mei’ schreef. Niet alleen omdat vele vogeltjes een ei leggen en daarmee een nieuw leven begint, maar vooral omdat mei de examenmaand bij uitstek is voor leerlingen uit het voortgezet onderwijs. De meeste schriftelijke centrale eindexamens vinden deze maand plaats. En daarna begint voor veel examenkandidaten een nieuw leven: een nieuwe school, een studie of een begin van een werkzaam leven. Op het moment dat u deze aflevering van EXAMENS ontvangt zijn deze eindexamens nog bezig. Voorwaar voor alle betrokkenen een spannende tijd! In deze aflevering van ons tijdschrift treft u weer vier artikelen aan en de vaste rubrieken. We openen het tijdschrift met het artikel van Marjolein Büscher-Touwen en Linda Schlundt Bodien met als titel ‘Toegankelijk toetsen voor studenten met en zonder beperking’. In dit artikel gaan de auteurs in op de belemmeringen die studenten met een beperking ervaren bij het maken van examens en geven zij daarvoor mogelijke oplossingen. Uriël Schuurs doet verslag van een onderzoek naar de behoefte van docenten Nederlands aan schrijftoetsen. Het derde artikel gaat over EVC (Erkennen van eerder en elders verworven competenties) als smeerolie voor de economie. Bij het artikel treft u ook de ervaringen aan van een kandidaat die zijn (eerder en elders verworven) competenties heeft laten erkennen. Het vierde artikel is van de hand van Johan van den Heuvel, student uit Delft en geeft de oplossing voor papieren tentamens. Kortom, in deze examenmaand een aantal artikelen die de moeite van het lezen waard zijn. En natuurlijk treft u ook weer de vaste rubrieken aan: ‘Terecht of niet’ van onze vaste auteur Ton Lamers, de column van Tamara van Schilt-Mol waarin zij ingaat op het meten, het weten en bouwtekeningen, ‘Uit de praktijk’, waarin Martelli van Velthuysen beschrijft hoe een training assessoren in hun professionaliteit kan laten groeien, ‘In gesprek met examenfunctionarissen’, een interview met Harold Bekhuis van het CBR (Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen), ‘Klopt het dat’, waarin Wil de Groot de relatie tussen formatief toetsen en het geven van cijfers aan de orde stelt. En natuurlijk de rubriek ‘Gezien en gelezen’, waarin de rapporten ‘Een volwaardig schoolexamen’ (van de Commissie Kwaliteit Schoolexaminering) en ‘Toets wijzer. Naar een eigen(tijdse) wijze van toetsen en examineren (van de Onderwijsraad) worden besproken. En ook deze keer weer nieuws van de NVE, waarin aandacht is besteed aan het in maart gehouden congres. Hopelijk leveren de thema’s die tijdens het congres aan de orde geweest zijn mooie en boeiende artikelen op die in de komende afleveringen van ons tijdschrift een plaats kunnen vinden. Kortom, er is weer genoeg te lezen. De redactie wenst u veel leesplezier.
€ 6,95EXAMENS (februari 2019)
INHOUD EXAMENS 2019-01 Stroomkringschema's examineren met practicum, computer of papier, Marieke de Back, Romy Noordhog & Hans Kuhlemeier Educational data forensics, Sebastiaan de Klerk, Sanette van Noord, Christiaan van Ommering, Kirsten Vegt, Anouk Mulder & Kees Boonman toetsen analyseren: Moet dat per se? Chantal de Koster Formatief datagebruik in scholen: Het proces ontrafeld, Wilma Kippers Uit de praktijk: Het nieuwe toetslandschap, Veronica Bruijns In gesprek met examenfunctionarissen: Marjolein Soeteman, Ad de Jongh & Alex van de Kerkhof Terecht of niet? Een broek met eem strakke pijp en een ruime pijp, Ton Lamers Gastcolumn: Werken aan toetsbekwaamheid is werken aan kwalitatief (nog) beter onderwijs, Tamara van Schilt-Mol Klopt dit wel? Bij een toets met open vragen krijgt de kandidaat niets cadeau, Evelyn van de Veen & George Moerkerke Gezien en gelezen, Ad de Jongh Literatuur en Agenda Alles voor een betere kwaliteit Desirée Joosten-ten Brinke Er ligt weer een mooi gevuld nummer van Examens voor u. We hopen dat u met de artikelen en rubrieken meer te weten komt over hoe de kwaliteit van toetsen en examens verhoogd kan worden. Het hoofdartikel is van Marieke de Back, Romy Noordhof en Hans Kuhlemeier. Zij hebben onderzocht of het mogelijk is om dezelfde kwaliteit van een examen te realiseren bij verschillende afnamemodi, te weten een practicum, een papieren toets of een digitale toets. Dit onderzoek is gestart vanuit een vraag naar meer efficiëntie. Digitaal toetsen kan bijdragen aan meer efficiëntie, maar biedt ook andere mogelijkheden tot fraude. Door examendata te analyseren kunnen afwijkingen in examens gevonden worden die mogelijk op examenfraude duiden. Het artikel van Sebastiaan de Klerk en collega’s legt uit hoe dit werkt. Om de kwaliteit van toetsen te verhogen is het belangrijk dat de toetsen na afname en voor het vaststellen van de uitslag geanalyseerd worden. Maar zijn toetsen die door docenten geanalyseerd worden ook daadwerkelijk beter dan toetsen waarbij de docenten niet analyseren, of speelt de houding van de docenten ten aanzien van analyse hier nog een rol bij? Een antwoord op deze vraag kunt u lezen in het artikel van Chantal de Koster. In dit nummer kunt u ook de samenvatting lezen van het proefschrift van Wilma Kippers. Vlak voor het afronden van haar proefschrift over het gebruik van formatieve data in het voortgezet onderwijs overleed zij door een tragisch ongeluk. Haar begeleiders en de Universiteit Twente hebben het mogelijk gemaakt dat haar kennis verspreid kan worden. Naast de artikelen vindt u zoals gewoonlijk ook weer de verschillende rubrieken: Uit de Praktijk, de gastcolumn van Tamara van Schilt-Mol, Gezien en gelezen, Klopt dit wel?, Terecht of niet…? Deze laatste rubriek wordt al jaren geschreven door Ton Lamers. Ter afronding van deze redactioneel, een uitnodiging van hem om specifieke verzoeken in te sturen: "De laatste maanden word ik (Ton Lamers) via verschillende communicatiekanalen steeds vaker aangesproken door professionals die in het hoger onderwijs werkzaam zijn. Ze geven aan dat ze het jammer vinden dat een bepaalde kwestie of zaak die heel geschikt zou zijn voor deze rubriek niet besproken is. Welnu, omdat ik, weliswaar gesteund door de redactie, ook niet overal tegelijk kan kijken en ook mijn eigen voorkeuren heb, nodig ik de lezers graag uit om specifieke verzoeken dienaangaande aan mij te sturen. Ik zal altijd laten weten of ik en onderwerp zal behandelen en zo niet, ook waarom niet." Ik wens u weer veel leesplezier!
€ 6,95EXAMENS (november 2018)
INHOUD EXAMENS 2018-04 Peerfeedback: verlichting of hobbel voor studenten? Martin de Ruiter Formatief toetsen in de lerarenopleiding, Gerdineke van Silfhout Uitgelicht: de functieprofielen en het register van de Nederlandse Vereniging voor Examens, Irene Biemond en Ashra Sugito Uit de praktijk – Toezichtvakantie? Een andere aanpak werkt beter, Annie Kempers-Warmerdam Terecht of niet: net niet Gastcolumn Klopt dit wel? Toetsvragen met constructiefouten zijn een doodzonde, Silvester Draaijer De NVE: weg ermee? Wesley van ’t Hof Gezien en gelezen Literatuur en agenda Laatste nummer van de vijftiende jaargang Het vierde nummer van EXAMENS van deze jaargang is het laatste nummer van de vijftiende jaargang. Totaal zijn er 60 afleveringen in al die jaren verschenen. Het bewijst dat EXAMENS in een behoefte voorziet en nog steeds springlevend is. Door de verscheidenheid van artikelen en rubrieken heeft het tijdschrift voor allen die bij het examenproces betrokken zijn wat te bieden. En wie al die artikelen nog eens na wil lezen of een bepaald artikel wil raadplegen kan als abonnee terecht op de website van EXAMENS (www.E-xamens.nl). In dit nummer hebben we twee artikelen opgenomen over feedback. Deze artikelen sluiten zeker aan bij het redactioneel van de hoofdredacteur in het vorige nummer waar zij sprak over de feedbackcultuur. Het eerste artikel is van Martin de Ruiter en gaat over ‘Peerfeedback: verlichting of hobbel voor studenten?’. Het tweede artikel is van Gerdineke Siflhout en gaat over ‘formatief toetsen in de lerarenopleiding’. Het derde artikel gaat over de functieprofielen van de Nederlandse Vereniging voor Examens en het register daarvoor. Het is geschreven door Irene Biemond en Ashra Sugito. Daarnaast treft u de vaste rubrieken aan. Vanaf dit nummer zal de column worden verzorgd door Tamara van Schilt. Haar eerste column is getiteld ‘Toets in de geest van toetsen’. In ‘Terecht of niet’ treft u een beschrijving aan van een casus over een kandidaat uit het middelbaar beroepsonderwijs die is gezakt op een verschil van 0.017 punt. Hoe bizar kan het al dan niet slagen voor een examen voor de betrokken kandidaat uitpakken! En verder in de rubriek ‘Uit de praktijk’ een bijdrage van ons redactielid Annie Kempers-Warmerdam over het toezicht op de examens (en het onderwijs) en dat naar aanleiding van de commotie in examentijd rondom het ongeldig verklaren van een groot aantal examens afgelegd op het vmbo in Maastricht. Verder de rubriek ‘klopt dit wel’ met een bijdrage van Silvester Draaijer over toetsvragen met constructiefouten en in ‘Gezien en gelezen’ wordt aandacht besteed aan het examenverslag 2018. In dit nummer mist u het interview. Helaas is de redactie niet in staat geweest om voor dit nummer tijdig het interview af te nemen. Soms laten agenda’s van degene die we willen interviewen en redactieleden zich niet sporen. Kortom in deze laatste aflevering van de vijftiende jaargang is er voor elke lezer wel iets van zijn gading te vinden. De redactie wenst u veel leesplezier en op voorhand al een voorspoedig 2019, waarin we starten met de zestiende jaargang en op de ingeslagen weg zullen doorgaan.
€ 6,95EXAMENS (september 2018)
INHOUD EXAMENS 2018-03 Op weg naar een vernieuwde rapportage van examenprestaties aan scholen, Hans Kuhlemeier, Lody Smeets en Arjen Galema Borgen? Zo doe je dat! Dhara de Nobel, Ineke Luyk, José Sagasser en Thea van Rooijen Inzicht in de kwaliteit van (digitale) toetsen, Sjoerd Lindenburg, Rik Vangangel en Gemma Corbalan Uit de praktijk – Examens in de kranten, Ad de Jongh Cito 50 jaar: terugblikken en vooruitkijken. Een gesprek met Anton Béguin, Ad de Jongh Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt dit wel? NVE Gezien en gelezen Literatuur en agenda Het geven van feedback Voor u ligt een nieuw nummer van Examens. Zodra ik het nieuwe nummer in de brievenbus zie liggen, ben ik benieuwd naar de inhoud. Als redactie hebben we alle artikelen alweer enige tijd geleden een of meerdere keren gelezen en van feedback voorzien, maar het is altijd weer leuk om de artikelen in hun uiteindelijke vorm terug te zien. Het geven van feedback blijft een kunst apart. Hoe zorg je ervoor dat de feedback die je op een artikel geeft op de juiste wijze overkomt? Het geven van schriftelijke feedback is leuk om te doen. Ten eerste omdat het interessant is om te lezen waar de schrijver mee bezig is geweest, maar ten tweede omdat het een uitdaging is de juiste toon te vinden voor de feedback. We hopen dat de auteurs die bijgedragen hebben aan dit nummer dit weten te waarderen. Drie artikelen vormen de body van dit nummer. Hans Kühlemeier, Lody Smeets en Arjen Galema hebben de eindexamens van een aantal vakken aan een nader onderzoek onderworpen. De examens worden namelijk door docenten weer gebruikt als lesmateriaal en daarbij willen docenten, indien mogelijk, een koppeling maken tussen de vraagvorm en een verondersteld beheersingsniveau. In dit artikel kunt u lezen in hoeverre dat mogelijk is. Het onderzoek draagt bij aan de vraag van scholen om feedback te ontvangen op de resultaten van de afgenomen examens om zodoende onderwijs op maat te kunnen geven. In het tweede artikel laten Dhara de Nobel, Ineke Luyk, José Sagasser en Thea van Rooijen zien hoe zij het KIT-instrument geschikt hebben gemaakt voor examencommissies, zodat het gebruikt kan worden bij het borgen van toetskwaliteit. Met betrekking tot die toetskwaliteit, en dan met name in de context van digitaal toetsen, hebben Sjoerd Lindenburg, Rik Vangangelt en Gemma Corbalan van de Universiteit Utrecht een onderzoek uitgevoerd dat beschreven wordt in het derde artikel in dit nummer. In onze interviewreeks, een interview met Anton Béguin, directeur Centrale toetsen en examens van het jubilerend Cito. Anton kijkt terug op het 50-jarige bestaan, maar kijkt ook vooral vooruit. De redactie feliciteert Cito van harte met dit lustrum! In het kader van de eindexamens, informeert Ad de Jongh ons in Uit de praktijk over wat twee kranten in de examenperiode hebben gepubliceerd. De gastcolumn is dit keer van Reggie Berkers, docent bij Fontys lerarenopleiding in Sittard. In haar gastcolumn een inkijkje in een lesdag waarin de docent een digitale formatieve toets wilt inzetten. Ton Lamers voorziet ons weer van een juridisch advies. Dit keer over het wel of niet tentamen doen buiten de tentamenperiode. In Gezien en gelezen een review van de HO-editie van Toetsrevolutie en Misconcepties geeft u nog wat stof tot nadenken. Kortom, genoeg informatie om tot u te nemen.
€ 6,95EXAMENS (mei 2018)
INHOUD EXAMENS 2018-02 Een uitnodigend toetsbeleidskader, Petra Bulthuis en Lud Overkamp Toets- en itemanalyse; naar een breder gebruikt, Inge Lauret en Harry Molkenboer De prijs voor Examens 2017 toegekend aan D-PAC, Ad de Jongh Coachhond bij het afleggen van Examens, Liesbeth Kieboom Uit de praktijk – De handen ineen om te leren van toetsen, Martijn Leenknecht In gesprek met examenfunctionarissen – Paul van der Molen, normeringsdeskundige bij Cito, Ad de Jongh Redactioneel Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda Diversiteit Voor u ligt de tweede aflevering van de vijftiende jaargang van EXAMENS. De eindexamenperiode voor de leerlingen uit het voortgezet onderwijs zal binnenkort afgelopen zijn. Veel lezers zullen daarbij betrokken zijn: als examinator, als corrector of misschien als ouder. Voordat examens afgelegd kunnen worden, moeten nogal wat activiteiten door allerlei functionarissen en organisaties worden verricht. In ons tijdschrift besteden we er aandacht aan in artikelen, door er in de vaste rubrieken op in te gaan, door interviews. Al die activiteiten staan borg voor een diversiteit aan bijdragen in het tijdschrift. Zo ook weer in dit nummer. Diversiteit is in dit nummer duidelijk te zien. Het artikel ‘Een uitnodigend toetsbeleidskader’ van Bulthuis en Overkamp is beleidsmatig van aard en geeft aan welke acties een onderwijsinstituut door het gehele jaar moet nemen op het gebied van toetsing en examinering om kwaliteit van toetsing te realiseren. Het artikel ‘Toets- en itemanalyse: naar een breder gebruik’ van Lauret en Molkenboer gaat in op de analyse van toetsen en toetsitems ook met als doel de kwaliteit van de toetsen te verhogen. Liesbeth Kieboom beschrijft de inzet van de coachhond bij het afleggen van examens. Een gecertificeerde coachhond ondersteunt het algemeen welzijn van examendeelnemers vooral wanneer zij examenvrees hebben. In dit nummer besteden we ook nog aandacht aan de winnaars van de Prijs voor Examens, het D-PACteam van de universiteiten van Antwerpen en Gent en het imec. We hebben hen aan het woord gelaten over wat zo’n prijs voor impact heeft, zowel voor de winnaars als voor het project waaraan zij werken. En natuurlijk zijn er weer de vaste rubrieken: ‘Uit de praktijk’, waarin Martijn Leenknecht beschrijft hoe er van toetsen geleerd kan worden en ‘Terecht of niet’ waarin Ton Lamers over procederen tegen een besluit van de examencommissie schrijft. Verder zijn er een column, de rubriek ‘Gezien en Gelezen’ en de rubriek ‘Literatuur en Agenda’. In ‘Examenfunctionarissen aan het woord’ deze keer een interview met Paul van der Molen, normeerder bij Cito. Na afname van de examens volgt het proces van normeren. Waarschijnlijk zullen er in de periode dat u het blad leest weer de nodige persberichten over de examens en de normering ervan verschijnen. Het is informatief om bij het lezen van dergelijke berichten wat meer te weten over het proces van normeren. Paul van der Molen geeft ons die inkijk. Kortom, een diversiteit aan onderwerpen speelt in deze aflevering van EXAMENS een grote rol. De redactie wenst u weer veel plezier bij het lezen.
€ 6,95EXAMENS (februari 2018)
INHOUD EXAMENS 2018-01 Beoordelen van conceptgebruik in een nieuwe context, Anne Hemker en Michiel Waltman De integratie van Assessment for Learning in de dagelijkse onderwijspraktijk. Het belang van transformationeel leiderschap. Een voorbeeld uit het basisonderwijs, Marieta Rosendaal, Diana Baas en Jos Castelijns Uit de praktijk – Instrumenten en procedures gebruikt door examencommissies bij de implementatie van hun 10 kerntaken, Elissaveta Radulova en Robin Dirix In gesprek met examenfunctionarissen – Martine Pol-Neefs, inspecteur Hoger Onderwijs, Harry Molkenboer en Desirée Joostenten Brinke Redactioneel Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda Transparantie voorop In dit nummer een open interview met Martine Pol-Neefs. Zij is inspecteur bij de Onderwijsinspectie voor het Hoger Onderwijs. De Inspectie heeft effectief toezicht hoog in het vaandel staan en daarvoor is een goed contact met en openheid naar betrokkenen in het hoger onderwijs van groot belang. In dit interview laat Martine zien wat de taak is van de Onderwijsinspectie en op welke wijze zij daar invulling aan geeft. Een van de taken was een onderzoek naar de kwaliteit van de examencommissies wat in 2015 geresulteerd heeft in het rapport ‘Verdere versterking’. In dit rapport wordt een overzicht van vijftien kerntaken van examencommissies gepresenteerd. Voor deze kerntaken hebben Elissaveta Radulova en Robin Dirix voor hun werk in de examencommissie van de Faculty of Arts and Social Sciences (FASoS) van de Universiteit Maastricht verschillende instrumenten ontwikkeld. In dit nummer van Examens geven zij een kijkje in hun keuken. Zij beschrijven op welke manier zij instrumenten hebben vormgegeven, zodat zij de kwaliteit van de diploma’s effectief kunnen borgen. De rubriek Terecht of niet? Gaat ook om transparantie. En dan wel om transparantie bij de inzage. Studenten hebben het recht om hun werk in te zien. Maar wat betekent dat nu precies? Ton Lamers geeft ons inzicht in hoeverre schriftelijke examenwerk van een student met de aantekeningen van de examinator en de beoordelingsformulieren beschikbaar moeten zijn voor inzage. Ook transparantie over de werkwijze bij het tot stand komen van de eindexamens voor het vak maatschappijwetenschappen. Dit vak heeft vanaf augustus 2017 landelijk een nieuw eindexamenprogramma voor havo en vwo. Hierbij wordt gewerkt met de concept-contextbenadering, wat inhoudt dat leerlingen vakspecifieke concepten moeten kunnen gebruiken in wisselende contexten. Anne Hemker en Michiel Waltman hebben onderzocht wat de valkuilen zijn voor leerlingen bij deze benadering en hoe dat in examenvragen tot uiting komt. Hun onderzoek heeft geleid tot aanbevelingen voor taakconstructie voor dit vak. Marita Rosendaal, Diana Baas en Jos Castelijns geven met hun artikel inzicht in welke mate leraren transformationeel leiderschap ervaren bij het integreren van Assessment for learning in hun onderwijspraktijk. Transformationeel leiderschap houdt een dusdanige betrokkenheid in tussen leiders en hun volgers, dat zij elkaar motiveren. De leider draagt niet alleen een visie of opvatting uit, hij geeft ook openheid over de beweegredenen áchter de visie. Deze transparantie en betrokkenheid lijkt een positief effect te hebben. Verder wordt in de rubriek Klopt dit wel? inzicht gegeven in de noodzaak om te corrigeren voor de raadkans bij meerkeuzevragen. Saskia Wools houdt in haar laatste gastcolumn een pleidooi om kennis over toetsing en het gebruik van resultaten breed te delen. Daar sluit ik me als hoofdredacteur van Examens volledig bij aan. Wilt u uw kennis delen? Examens houdt zich aanbevolen om dit voor u te doen via het tijdschrift.
€ 6,95EXAMENS (november 2017)
INHOUD EXAMENS 2017-04 Maken toevoegingen van de vakverenigingen op de correctievoorschriften het CSE VO betrouwbaarder? Hans Kuhlemeier, Stefan Boom, Hugo Gitsels en Uriël Schuurs Ongelijke kansen in het onderwijsprocesrecht, Ton Lamers Cijfers en motivatie van leerlingen in de gymles, Christa Krijgsman, Lars Borghouts, Jan van Tartwijk, Tim Mainhard, Leen Haerens Beoordelaars meer op één lijn door gerichte feedback, Jan Adema en Alex Stolwijk Uit de praktijk – De examensurveillant als gastvrouw, probleemoplosser en poortwachter, Sienie Witke In gesprek met examenfunctionarissen – Els Kuijper, voorzitter Beroepencommissie Deelnemers ROC Zadkine, Ad de Jongh en Rena Punt Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda Redactioneel Ondanks dat de centrale examens voor de zomervakantie zijn gehouden blijven de examens ook na de vakantie regelmatig het nieuws beheersen. Zo hebben we de afgelopen tijd berichten kunnen lezen over een kandidate die vond dat zij voor het examen Frans een te laag cijfer had gekregen en daardoor gezakt was. Ze begon een rechtszaak om een hoger cijfer te krijgen omdat ze meende dat ze door fouten in het examen benadeeld was. De rechter wees haar eis af. Het is natuurlijk voor de betrokkene wrang dat zij gezakt is. Haar voornemen om naar het hoger onderwijs te gaan, werd daardoor gedwarsboomd. Normeren van examens gebeurt zorgvuldig, maar het is wel lastig om dit proces aan de kandidaten (en wellicht ook aan anderen, niet direct betrokkenen) duidelijk te maken. Uit dit voorbeeld blijkt dat juridisering van de samenleving ook de wereld van de examens heeft bereikt. In ons tijdschrift besteden we er elke aflevering aandacht aan in de rubriek ‘Terecht of niet’. Cases die in deze rubriek behandeld worden, zijn leerzaam voor al diegenen die bij beslissingen rondom examens betrokken zijn. In deze aflevering wordt aandacht besteed aan factoren die van invloed kunnen zijn op het nemen van beslissingen rondom de centrale examens. Zo beschrijven Hans Kuhlemeier, Stefan Boom, Hugo Gitsels en Uriël Schuurs een onderzoek waarin zij nagaan of de toevoegingen van de vakverenigingen van docenten op de correctievoorschriften het Centraal Schriftelijk Examen Voortgezet Onderwijs betrouwbaarder maken. Jan Adema en Alex Stolwijk beschrijven aan de hand van de toets voor projectmanagers van IPMA of de correctoren na gerichte feedback meer of minder op één lijn komen. Christa Krijgsman, Lars Borghouts, Jan van Tartwijk, Tim Mainhard en Leen Haerens schrijven over de relatie tussen cijfers en motivatie van leerlingen in de gymles. Ton Lamers kennen we in dit tijdschrift als de vaste auteur van de rubriek ‘Terecht of niet’. Deze keer schrijft hij niet alleen deze rubriek, maar ook het artikel ‘Ongelijke kansen in het onderwijsprocesrecht’, waarin we een inkijk krijgen in de keuze die de wetgever heeft gemaakt voor processuele ongelijkheid en de gevolgen daarvan. Naast deze artikelen treft u natuurlijk de vaste rubrieken aan: in de rubriek ‘Uit de praktijk’ wordt ingegaan op eisen die aan de examensurveillant gesteld worden, met name bij het afleggen van digitale examens. In de rubriek “Klopt dit wel’ wordt ingegaan op het stellen van strikvragen en dan met name of je met strikvragen het kritisch denken kunt toetsen. Verder zijn er ‘de column’ en ‘gezien en gelezen’. Een aantal van de lezers heeft de lezersenquête ingevuld. De resultaten daarvan worden momenteel verwerkt. In het eerste nummer van 2018 zal verslag van de uitkomsten worden gedaan. Mocht u nog willen reageren dan zien wij uw suggesties alsnog graag tegemoet. De redactie wenst u veel leesplezier met het laatste nummer van de veertiende jaargang.
€ 6,95EXAMENS (augustus 2017)
INHOUD EXAMENS 2017-03 Is de praktijk van de tweede correctie van het CSE VO verbeterd? Hans Kuhlemeier en Paul van der Molen Studenten als partners bij toetsing, Veronica Bruijns Kwantitatieve analyse van een Toetsprogramma, Jaap Dronkers, Ellen de Kwant, Cas Kruitwagen en Liesbeth Baartman Over het werk van prof. Dr. Janke Cohen-Schotanus, Harry Molkenboer Uit de praktijk – Een keurmerk voor toetslocaties, Annie Kempers-Warmerdam In gesprek met examenfunctionarissen – Irene Rispens, manager van de Academie Gezondheidszorg Saxion, Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp en Harry Molkenboer Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en Gelezen Literatuur en Agenda Een goede start van het nieuwe studiejaar Desirée Joosten-tenBrinke Het nieuwe studiejaar is begonnen. Leerlingen, studenten en docenten gaan vol nieuwe energie aan de slag om er weer een mooi jaar van te maken. Dit betekent voor sommigen een volledig nieuwe start, bijvoorbeeld een nieuwe studie met nieuwe docenten in een nieuwe omgeving en voor anderen een mogelijkheid om het dit jaar eens anders te gaan doen. Heeft u in de zomer ook mooie ideeën uitgewerkt? Mogelijk heeft u een paar maanden geleden, net voor de zomer, ook weer zitten zuchten en steunen achter de bergen nakijkwerk en bedacht dat dat komend jaar echt anders moet. Maar hoe? Heeft u er wel eens over nagedacht om de studenten te gaan betrekken bij het beoordelen? Veronica Bruijns laat in dit nummer van Examens zien dat het betrekken van studenten bij het ontwikkelen, uitvoeren en beoordelen van toetsen ervoor kan zorgen dat studenten beter inzicht krijgen in de criteria, er meer ruimte ontstaat voor feedback en dat studenten meer verantwoordelijkheid nemen voor hun leerresultaten. En mogelijk levert het betrekken van studenten u als docent tijdwinst op. Gebrek aan tijd speelde ook een belangrijke rol in de discussie over de tweede correctie bij de centraal schriftelijke examens in het voortgezet onderwijs. Tijdgebrek was volgens docenten namelijk een van de oorzaken dat twee derde van de docenten in 2011 de tweede correctie niet volledig uitvoerde. Hans Kuhlemeier en Paul van der Molen hebben onderzocht of de correctiepraktijk de afgelopen jaren is verbeterd. In hun artikel presenteren ze hun onderzoek en de reactie van de Staatssecretaris op de gevonden resultaten. In de rubriek Gezien en gelezen kijken we ook nog even terug op de examenperiode. Ad de Jongh heeft de verslaggeving van de examens door twee kranten gevolgd. Komend jaar kunt u ook, samen met uw collega’s, aan de slag gaan met het analyseren van de kwaliteit van uw toetsprogramma. Of voortbouwen op de ontwikkelingen die u daarbij al ingezet heeft. Prof. Dr. Janke Cohen-Shotanus heeft de afgelopen jaren vele hogescholen en universiteiten bezocht en de docenten inzicht gegeven in het effect van toetsen op het leergedrag van studenten. Harry Molkenboer zocht haar op en presenteert in dit nummer haar ideeën over toetsen en beoordelen. Samen met het artikel van Jaap Dronkers en collega’s over het kwantitatief analyseren van een toetsprogramma levert dit mogelijk weer voldoende ideeën op om het nieuwe studiejaar vorm te geven. Neemt u trouwens toetsen af op specifieke toetslocaties? Dan is het artikel over het certificering van toetslocaties van Annie Kempers-Warmerdam zeker interessant. Deze Uit de praktijk geeft u inzicht in de eisen die aan toetslocaties gesteld worden voordat ze als toetslocatie gecertificeerd kunnen worden. Verder kunt u zich natuurlijk weer laten inspireren door Ton Lamers, die ons meer uitleg geeft over het begrip cum laude, door Saskia Wools met haar gastcolumn over de toekomst van centrale examens en door Jolanda Soeting in de rubriek Klopt het wel over het bepalen van cesuur?
€ 6,95
