logo-professioneel-begeleiden logo-professioneel-begeleiden
Filters

Alle artikelen - Abonneer je nu!

Hoe echt is authentiek?

Auteur: Henk van Berkel

Judith T.M. Gulikers (2006). Authenticity is in the eye of the beholder, beliefs and perceptions of authentic assessment and the influence on student learning. Academisch proefschrift. Open Universiteit Nederland. Toetsvormen kennen hun ups en downs. Zo waren de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw de hoogtijdagen van de meerkeuzetoetsen. Alles moest zo objectief mogelijk worden gemeten en de enige geschikte vraagvorm daartoe was volgens de toenmalige criteria de meerkeuzevraag. Dat het oplossen van vraagstukken in het beroepsleven wat meer was dan het aankruisen van een vakje, speelde nauwelijks een rol. Standaardiseer en objectiveer, dat was het credo. Een reactie kon haast niet uitblijven. Een van die reacties nam de beroepsuitvoering als uitgangspunt. Je zou tijdens de opleiding examenkandidaten moeten examineren met toetsvormen die beroepssituaties weerspiegelen. Meerkeuzetoetsen zijn daar nooit geschikt voor. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de medische opleidingen daar al lang mee bezig waren. Studenten moesten tijdens hun opleiding laten zien dat ze bij machte waren een diagnose te stellen, bloed af te nemen, een intakegesprek te houden en, in latere jaren, een operatie uit te voeren. Maar in andere opleidingen, die ook tot bepaalde beroepen leidden, was men zover nog niet. Daar kwam verandering in. Met ging authentiek toetsen. In een authentieke toets moeten examenkandidaten laten zien dat ze in een (toekomstige) beroepssituatie adequaat kunnen handelen. En adequaat handelen is wat meer dan het schriftelijk beantwoorden van vragen. Of beter gezegd, antwoorden op vragen zeggen weinig over de (toekomstige) bekwaamheid beroepshandelingen te verrichten. Natuurlijk moeten examenkandidaten kennis hebben over de handelingen die ze in hun beroep zullen gaan verrichten, een automonteur moet het verschil weten tussen een diesel- en een benzinemotor, maar uiteindelijk gaat het om het goed uitvoeren van de handelingen in het beroep: het repareren van de auto. Daarmee heeft de rol van kennis niet afgedaan. Immers, het is moeilijk voor te stellen dat je in je beroep handelingen verricht zonder iets te weten. Het hebben van kennis is voorwaardelijk voor het verrichten van handelingen. Maar het is nog ingewikkelder. Er moet een samenhang zitten tussen die verschillende handelingen. Dus je zou authentieke toetsen kunnen definiëren als een examen waarin examenkandidaten beroepshandelingen in een correcte volgorde moeten verrichten. Maar dit is waarschijnlijk een te simplistische definitie. Gulikers veronderstelt in het begin van haar proefschrift dat authenticiteit veel meer omvat. Die opvatting is de start geweest van een aantal deelonderzoeken die gaan over de opvattingen van docenten en studenten (in het mbo) over authentiek beoordelen (Gulikers spreekt liever over authentieke assessments). Daarnaast onderzoekt zij bij studenten of hun perceptie over de authenticiteit van de beoordeling van invloed is op hun leren. Een literatuurstudie leidde tot het zogenoemde 5D-model, een vijfdimensionaal model voor het beoordelen van authenticiteit, afgekort 5DM. Dit model beschrijft vijf kenmerken die overeenkomen met de beroepspraktijk, kortheidshalve aangeduid met: de taak zelf, de fysieke context, de sociale context, de beoordelingsvorm en de beoordelingscriteria. Met dit model in de hand start zij haar onderzoek onder docenten en studenten, op zoek naar het realiteitsgehalte van dit model. Docenten kunnen zich wel in het model vinden. Dat is gunstig omdat de conclusie dan mag luiden dat het 5DM concrete aanknopingspunten biedt om authentieke beoordelingen te ontwikkelen. De studenten herkennen de vijf dimensies echter niet geheel. Als studenten een beoordeling zien als authentiek, heeft dat een positieve invloed op hun leergedrag, maar of zij een beoordeling als authentiek zien, is afhankelijk van de werkervaring van studenten en/of hun ervaringen met andere beoordelingen: authenticity is in the eye of the beholder. Het proefschrift eindigt met richtlijnen voor het ontwikkelen van authentieke beoordeling(ssituaties). Gulikers heeft het zich met deze studie niet makkelijk gemaakt. Authentiek beoordelen is een zeer complex geheel. In de jaren zestig en zeventig had men dit natuurlijk ook al door. Vandaar dat mensen als De Groot en Van Naerssen het beoordelingsproces in mootjes hakten en kennis en vaardigheden afzonderlijk toetsten. Zij onderkenden de noodzaak wel om meer omvattender te toetsen, maar kregen er toch geen greep op. Daar is nu verandering in gekomen. We kennen nu de dimensies van authentieke beoordelingen en de docenten kunnen aan de slag om dergelijke opgaven, beter is te spreken van een opgavemix, te maken. Toch zal menig docent zich nog wel even achter de oren krabben. Het is beslist geen sinecure om de richtlijnen van Gulikers op te volgen. Ze noemt ze weliswaar praktisch, maar het zal nog veel bloed, zweet en tranen en kosten om ze handen en voeten te geven. Het is de verdienste van Gulikers dat dit proces enigszins kan worden gestuurd door de bevindingen uit haar onderzoek.   Dr. H. van Berkel is als onderwijskundig onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Maastricht.
Gratis
lees meer

Conventies en vernieuwing

Auteur: Jan Wagemakers

‘Conventie – een soort herinnering – is het grootste beletsel om te genieten van leven en kunst.’ Dit citaat van Piet Mondriaan is aangebracht in de hal van het station in Eindhoven in gele neonverlichting. Een zin met een oproep waaraan ik vaak moet denken als ik nadenk over het bestaande en het openstaan voor het nieuwe en onverwachte. Wat heeft dit nu met examens te maken? Als je kijkt naar wat er in de tweede fase van het voortgezet onderwijs gebeurt met de examens, zijn dat goede dingen op zich. Er ontstaat door de globalisering, door de toenemende ruimte voor vakken, door de nadruk op mogelijkheden met de computer en flexibilisering een beeld dat het examineren in zijn nieuwe vorm weer een tijd meekan. Het onlangs gehouden congres over ‘ruimte en regels’maakte dat alleen al in zijn titel duidelijk. Door de invoering van de profielstructuur in de bovenbouw havo/vwo zijn de programma’s ‘veel meer herkenbaar geworden’melden het tweedefase-adviespunt en de inspectie. Het keuzeproces is bewuster bij leerlingen en ze veranderen zelden van profiel. Maar ook wordt erop gewezen dat de profielen tot dusver een beperkte inhoudelijke samenhang hebben gebracht. Op hoofdlijnen hebben de docenten de nieuwe examenprogramma’s soepel ontvangen en is er door de geboden ruimte meer nadruk gelegd op meer gevarieerde werkvormen. Op dit moment wordt hard gewerkt aan vernieuwing van vijf exacte vakken en het vak economie in de bovenbouw havo/vwo. Er wordt, zo staat op papier, gewerkt aan het creëren van meer samenhang, onder andere door een benadering van de leerstof in concepten en contexten. Helaas wordt de veronderstelde samenhang niet voldoende ‘afgedwongen’door de centrale examens en de daaraan gekoppelde schoolexamens. Die bestaan nog steeds per vak, zonder verbinding met andere vakken. Examenopdrachten zijn rijker aan contexten maar die staan zelden of nooit in verband met andere vakken. We gaan rustig door met het afvragen van afzonderlijke vakken en tuigen de hele reeks weer vrolijk op. Nu weten wij dat we voor het leven studeren en niet voor de examens. Helaas breekt dat geweldige inzicht op latere leeftijd door. Of het is zichtbaar op heel jonge leeftijd, wanneer alle vragen nog voortkomen uit een natuurlijke drang tot weten en onderzoeken. Helaas leren we dat af als we naar school gaan en kost het heel veel moeite die houding weer terug te brengen. En naar mijn eerlijke overtuiging bevestigen we dat nadrukkelijk door vooral in aparte vakken te blijven examineren en de verbanden niet aan te brengen in de examenstructuur, ook al onderschrijven we de stelling dat er niet alleen voor toetsen en examens wordt gestudeerd. De oplossing? Laten we eindelijk eens gaan onderzoeken of het mogelijk is profielexamens te maken, dat wil zeggen: examens die betrekking hebben op een samenhangend cluster van vakken. Dit geldt zowel voor de schoolexamens als de centrale examens. Laten we eens vrij van conventies trachten door enkele dagen leerlingen te confronteren met vraagstukken hun vaardigheid en kennis van hun profiel in samenhang te laten zien. Met al die toegenomen ruimte en technische mogelijkheden moet dat toch kunnen! Het is praktisch voor scholen, en vooral voor leerlingen. Drs. J. Wagemakers was lid van het Procesmanagement Tweede Fase en participeert in het overleg van het Platform Eindexamens Voortgezet Onderwijs.
Gratis
lees meer

EXAMENS 2007-01 Volledige uitgave

INHOUD EXAMENS 2007-01 maart 2007 WISCAT-pabo: een gestandaardiseerde toets in een maatkostuum Wiskundetoets voor PABO-studenten Gerard Straetmans en Theo Eggen Groter draagvlak en meer toegankelijkheid Advies over examinering in het onderwijs Betty Feenstra en Cees van Leest Herinneringen aan A.D. de Groot (1914-2006)  Hoogleraar, schaker, denkpsycholoog, methododloog, onderwijskundige wetenschapsfilosoof en essayist Don Mellenbergh Kwaliteitseisen voor EVC Erkenning van Verworven Competenties - EVC Desirée Joosten-ten Brinke Uit de praktijk. Toetsresultaten te laat ingeleverd Wim Gijselaers Een nieuwe rubriek: Terecht of niet? Henk van Berkel Terecht of niet? Frauduleus handelen? Henk van Berkel Gastcolumn: 'Doctor Erik' Dr. Erik M. Een praktijkgericht examen op maat  Inburgeren in Nederland Kaatje Dalderop en Gunter Maris Literatuur Wie zijn wij? Agenda Verenigingsnieuws Een nieuwe uitgever. Met dit nummer gaat EXAMENS de vierde jaargang in. Al die tijd had het tijdschrift een goed onderkomen bij uitgeverij Lemma. Lemma durfde het drie jaar geleden aan in zee te gaan met een nieuw tijdschrift. Inmiddels heeft het tijdschrift zich een goede positie verworven op de markt.  Begin 2006 is Lemma opgegaan in een groter conglomeraat van uitgevers. Dit bedrijf was van mening dat EXAMENS niet (meer) paste in zijn fonds en liet de NVE – de Nederlandse Vereniging van Examens – weten het driejarig contract niet te willen verlengen. Op initiatief van de redactie heeft de NVE een nieuwe uitgever gevonden: Kloosterhof. Uitgever Eric Vullers is een jonge uitgever met duidelijke ideeën over tijdschriften, vooral over de marketing ervan. Dat is belangrijk omdat naar het oordeel van de NVE en de redactie er groeimogelijkheden zijn. Met ingang van de nieuwe jaargang introduceert de redactie een nieuwe rubriek: Terecht of niet? Daarin verschijnen korte artikelen gewijd aan zaken die bij examens geleid hebben tot vragen c.q. besluiten bij de commissie van beroep. Daarmee komt de rubriek Wat is…? te vervallen. Tevens bieden wij examenbureaus en examenorganisaties de gelegenheid zich in een kolom met een vast format te presenteren in de rubriek Wie zijn wij? De lay-out van het tijdschrift is enigszins aangepast, het lettertype is, mede op verzoek van lezers, iets vergroot, foto’s verschijnen nu in kleur en, belangrijker, de redactie is niet meer gebonden aan een vast aantal pagina’s. Afhankelijk van het aantal bijdragen en de lengte ervan, en het advertentieaanbod, past de uitgever het aantal pagina’s aan. Kijk ook op de nieuwe site van EXAMENS: www.e–xamens.nl. De redactie is met de NVE van mening in Uitgeverij Kloosterhof een goede partner gevonden te hebben. In gezamenlijke inspanning willen wij ervoor zorgen ook de komende jaren theorie en praktijk en het wel en wee van toetsing en examens in woord en beeld voor het voetlicht te brengen. De hoofdredactie

€ 6,95

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte!

Op weg naar ruimte en vrijheid

Crisis als aanleiding om inzicht te vergroten in (je) identiteitswerk

Datum:
Locatie:

Download gratis deze white paper