Auteur: Martin Reekers
De kracht van kwetsbaarheid
Heb de moed om niet perfect te willen zijn
Brené Brown. A.W. Bruna, 2013. ISBN 978 94 005 0248 2.
In haar boek betoogt Brown dat onze cultuur ons vaak doet geloven dat een gewoon leven zinloos is. Volgens haar is er sprake van op schaamte gebaseerde angst om gewoontjes te zijn. Doordat wij ons vergelijken met door cultuur en media ingegeven beelden over wat perfectie is, ontstaat het gevoel nooit goed, succesvol, bijzonder, slim genoeg te zijn. Vrouwen moeten mooi, jong en een goede moeder zijn. Mannen moeten vooral geen watje zijn. Het niet genoeg voldoen aan dit soort arbitraire normen van perfectie maakt dat mensen zich schamen.
Brown vraagt wat schaamte nu precies is en waarom het voor veel mensen moeilijk is erover te praten. De angst dat we als we iets niet hebben waargemaakt ook geen liefde waard zijn en er niet bij horen, vormt de basis van schaamte: de angst voor onverbondenheid. Bij schaamte hebben we de neiging weg te kruipen, anderen de schuld te geven, of een smoes te verzinnen. Schaamte ziet Brown als een sociale verwonding, die volgens haar dan ook een sociale balsem nodig heeft namelijk empathie.
De stappen die leiden tot empathie zijn: het herkennen van de signalen van oorzaken van schaamte, het je kritisch afvragen of die signalen kloppen, en contact zoeken met anderen om je schaamte uit te spreken. Het limbisch systeem in de hersenen neemt het echter van de prefrontale cortex over als we geconfronteerd worden met gevaar, zoals de pijn van schaamte. Zij moedigt haar lezers aan toch het contact aan te gaan. “Schaamte gedijt bij geheimhouding.”
Ze beschrijft een achttal beschermingsmechanismen, schilden, die de pijn van schaamte moeten voorkomen, maar de oorzaken ervan intact laten. Schilden als je verschuilen achter drukte, “drukverslaafd” noemt Brown dat. Je valt in slaap met een pil en wordt weer wakker met een paar espresso’s en daartussen heb je het druk, druk, druk. Of we proberen zigzaggend elk gevaar te ontlopen of we bijten van ons af met het schild van cynische spot.
De kern van ‘De kracht van kwetsbaarheid’ is dat je jezelf – met al je mogelijkheden en imperfecties – oprecht en overtuigd, goed genoeg vindt om liefde en waardering van anderen te krijgen. Niet dat we ons niets hoeven aan te trekken van wat anderen vinden, maar we moeten ons er ook niet alleen maar door laten leiden. Brown accepteert alleen kritiek van mensen die zelf ook in de publieke arena staan. Zij heeft een briefje met namen van mensen waarvan zij het belangrijk vindt hoe die over haar denken.
Feedback, “aan dezelfde kant van de tafel zitten” zoals Brown dat noemt, ziet zij als een belangrijk verbindingsmiddel. Zonder feedback ziet zij geen mogelijkheid voor verandering en groei. Zij typeert daarmee het sociale karakter van verbondenheid, de tweezijdigheid van je kwetsbaarheid delen met een ander, het steun zoeken bij een ander.
In het slothoofdstuk ‘Bezield ouderschap’ breekt zij in feite met het normenstelsel dat mensen gevangen houdt in schaamte. Ze betoogt dat wij onze kinderen niet moeten opvoeden met angst, schaamte, beschuldiging en afkeuring of met de ‘juiste’ opvoedingsmethoden, maar door samen met je kind te leren en ontdekken, door zelf de volwassene te worden die je wilt dat je kind wordt.
Het boek is rijk voorzien van herkenbare verhalen van mensen uit haar onderzoeken en mensen die zij privé en bij lezingen ontmoette, en voorbeelden uit haar eigen gezinsleven. “Stories are data with a soul”, zegt ze zelf. Het boek geurt enigszins naar Oprah Winfrey , volgens het omslag een soulmate van Brown. Amerikaans populair geschreven, maar onderbouwd met onderzoek, getuige de tien pagina’s noten en literatuur. Door het boek vraag je jezelf direct af: hoe zit het eigenlijk bij mij? Bekijk ook eens haar Tedtalk over de kracht van kwetsbaarheid:
