Alle artikelen - Abonneer je nu!

Auteur: Anke de Jong

(Chronisch) ziek zijn, heeft niet alleen gevolgen voor de patiënt zelf. De patiënt maakt deel uit van een systeem dat bestaat uit familie, vrienden, collega’s, buren, enzovoort. Wanneer iemand ziek wordt, zal de patiënt en de groep die het dichtst om de patiënt heen staat daarvan directe gevolgen ondervinden. Welke invloed heeft een (chronische) ziekte op de patiënt en het systeem, en wat betekent de veranderende rol van de patiënt in dit verband?

UT start grootschalig onderzoek online zelfhulpcursus ‘Haal meer uit je leven, met pijn!’ De Universiteit Twente start binnenkort met een nieuw onderzoek. Het gaat om het testen van een gratis online zelfhulpcursus van negen weken met de naam: ‘Haal meer uit je leven, met pijn!’ De cursus is bedoeld voor mensen met chronische pijn die een belemmering van de pijn in hun dagelijks leven ervaren. In de cursus werken mensen zelfstandig aan hun manier van omgaan met de pijnklachten en negatieve emoties die bij de pijn komen kijken. De deelnemers ontvangen hierbij wekelijks feedback van een begeleider. Doel van de cursus is te leren het gevecht met de pijn te stoppen, zodat de patiënt weer zicht krijgt op de dingen die echt belangrijk zijn in het leven. Een op de vijf Nederlanders lijdt aan chronische pijnklachten. Voorkomen dat steeds meer mensen vastlopen in chronische pijnklachten én effectieve behandelingen bieden aan chronische pijnpatiënten, is een gigantische taak voor de gezondheidszorg. “Training en coaching buiten de muren van zorginstellingen is een van de oplossingen”, zegt Karlein Schreurs, werkzaam bij de Universiteit Twente en binnenkort hoogleraar vanuit revalidatiecentrum Het Roessingh in Enschede. Tevens is verder onderzoek op dit terrein hard nodig. Plezier in het leven Chronische pijnpatiënten hebben vaak een lange geschiedenis van medische behandelingen achter de rug. Na het tevergeefs zoeken naar een oplossing voor hun pijnklachten, komen ze meestal in de revalidatie terecht. Ze zitten gevangen in een vicieuze cirkel van vechten tegen de pijn en beperkingen. De beperkingen nemen toe en de zaken die het leven de moeite waard maken, verdwijnen uit het zicht. In de revalidatie wordt daarom de weg van pijnbestrijding verlaten, wanneer die heilloos blijkt. Streven naar de waardevolle zaken in iemands leven met aanvaarding van onvermijdelijke pijn en vermoeidheidsklachten is dan eerst aan de orde. De paradox is, dat als gevolg van het leven weer aangaan, ook al is er pijn, de last van de klachten afneemt, doordat mensen weer plezier in het leven krijgen. Onderzoek Dat stoppen met vechten tegen de pijn meer kwaliteit van leven kan opbrengen, blijkt uit enkele onderzoeken van de Universiteit Twente en Roessingh Research and Development. Zo laat een recent onderzoek bij vierhonderd pijnpatiënten uit vier verschillende  evalidatiecentra in Nederland, waaronder Het Roessingh, zien dat stoppen met vechten tegen de pijn gepaard gaat met minder depressieve klachten en meer geluk. Oproep Mensen die interesse hebben om deel te nemen aan de zelfhulpcursus, kunnen zich online aanmelden via de website www.haalmeeruitjelevenmetpijn.nl. Voor meer informatie kan ook contact opgenomen worden met onderzoeker Hester Trompetter Msc. telefoon: 053 - 489 39 85 (h.r.trompetter@utwente.nl). Flinke stijging psychische klachten bij werknemers in het onderwijs Bij werknemers in het onderwijs is de laatste jaren een flinke stijging te zien van psychische klachten. Dat constateert  arbodienstverlener Arbo Unie naar aanleiding van een grootschalig onderzoek onder 60.000 medewerkers naar het verzuim binnen het onderwijs. De instelling volgt sinds 2007 medewerkers van ruim 1500 onderwijsinstellingen. Uit het onderzoek blijkt dat van al het langdurige verzuim bijna de helft (44%) psychisch is, met verschijnselen als overspannenheid, burn-out en depressiviteit. Deze psychische klachten komen in alle leeftijdscategorieën voor. Jan van den Hoogen (senior arbeids- en organisatiedeskundige van Arbo Unie): “Het is een zorgwekkende trend die wij de laatste jaren binnen het onderwijs zien. Het verzuim in het onderwijs loopt na een  jarenlange daling weer op en deze stijging wordt met name veroorzaakt door een toename van medewerkers met psychische klachten. Psychische klachten hebben natuurlijk meerdere oorzaken en liggen vaak in een combinatie van situaties in de werk- en privésfeer. Het lijkt er echter op dat de doorgaans zeer gemotiveerde en betrokken medewerkers in het onderwijs extra kwetsbaar zijn voor de toenemende eisen die vanuit maatschappij en overheid aan onderwijsmedewerkers worden gesteld.” (Bron: Arbo Unie) Gezondheidszorg die recht doet aan mens-zijn Oratierede prof. dr. Ernst Bohlmeijer Een bredere focus op de gezondheidszorg waarbij de persoon ‘centraal’ staat, verandert het perspectief van de zorg. Minstens zo belangrijk als het opheffen of verminderen van lijden is het vermogen om een zinvol leven te leiden. Deze persoonsgerichte aanpak kan zelfs bijdragen aan  een besparing in zorguitgaven. Want hoe hoog zijn de kosten die worden besteed aan eindeloze pogingen een leven zonder pijn te leiden? Dit stelde Ernst Bohlmeijer op donderdag 12 januari 2012 bij zijn inauguratie als hoogleraar ‘Mental Health Promotion’. Op dit moment ligt de nadruk van behandeling bij patiënten vooral op het verminderen van psychische klachten. Klachtgerichte behandelingen zijn van oudsher afkomstig uit het medisch model en goed te valideren. Veel moeilijker is dit voor een persoonsgerichte behandeling, waarbij het gaat om vragen als: Wie wil ik als persoon zijn? Wat maakt het leven voor mij zinvol? Bohlmeijer: “In mijn model van de geestelijke gezondheidszorg ga ik uit van een goede balans tussen de klachtgerichte en de persoonsgerichte benadering. Ik pleit voor een brede opvatting van geestelijke gezondheid, waarbij het investeren in ‘zelfredzaamheid’ van mensen geen luxe, maar juist noodzaak is. Door beter te weten wie je wilt zijn, toont iemand zich veerkrachtig en daardoor juist mínder afhankelijk van zorg.” Concreet voorbeeld van de persoonlijke aanpak die Bohlmeijer voorstaat, is de mede door hem ontwikkelde cursus ‘Op verhaal komen’. Deze cursus, voor mensen met milde depressieve klachten, wordt al bij twintig GGZ-instellingen aangeboden. Bohlmeijer: “Ieder mens, ieder leven is een verhaal. Door autobiografisch reflectie krijgen mensen zicht op hun competenties en drijfveren. Dat geeft hen handvatten om hun problemen te overwinnen.” Bohlmeijer staat niet alleen met zijn visie op de persoonsgerichte aanpak bij patiënten. Zo zijn er de afgelopen jaren steeds meer behandelingen die goed passen bij zijn brede opvatting van de geestelijke gezondheidszorg. Expliciet op de agenda van Bohlmeijer staat de rol van technologie. De laatste jaren wordt technologie steeds meer opgenomen in de geestelijkegezondheidszorg. Als voorbeeld geeft hij het online programma van Voluit Leven, waarbij patiënten smsberichten krijgen als ondersteuning. Over prof. dr. Ernst Bohlmeijer Ernst Bohlmeijer is Hoogleraar ‘Mental Health Promotion’ voor de opleiding Psychologie bij de Faculteit Gedragswetenschappen. Zijn interesses liggen op het vlak van contextuele psychologie, narratieve psychologie en een psychologie van de levenskunst. Hij publiceerde veel artikelen en zes boeken, waaronder in 2011 de ‘Psychologie van de levenskunst’. De oratie ‘Eudaimonia: Voer voor psychologen’ is op aanvraag elektronisch beschikbaar bij de afdeling Persrelaties UT. Contactpersoon voor informatie is drs. Martine van Hillegersberg. Inspectie controleert aanpak werkstress in zorgsector  De Inspectie SZW gaat vanaf de maand april controleren hoe instellingen voor zorg en welzijn werkdruk en te lange werktijden van hun medewerkers aanpakken. Ook bekijken inspecteurs of werkgevers hun mensen wel beschermen tegen agressie van patiënten en hun familieleden.  De helft van het ziekteverzuim in de sector dat met werk te maken heeft, is het gevolg van werkdruk en agressie. In de sector zorg en welzijn werken ruim 1,2 miljoen mensen. Het is belangrijk dat deze werknemers gezond blijven werken tot aan hun pensioen. In een sector waar door de vergrijzing een personeelstekort dreigt, is het des te belangrijker dat het huidige personeel behouden blijft. Voor 2012 en 2013 is het aanpakken van werkdruk het belangrijkste speerpunt voor de Inspectie SZW. De wet schrijft voor dat instellingen zelf nagaan of werkdruk de oorzaak is van ziekte of arbeidsongeschiktheid. Bovendien zijn ze verplicht zo nodig maatregelen te treffen. Ook moet de werkgever met de werknemers regelmatig bespreken of die maatregelen effect hebben. De Inspectie controleert of de instellingen hierin slagen. Doen ze dat niet, dan wordt handhavend opgetreden. De Inspectie zorgt er zo voor dat instellingen die nog te weinig maatregelen hebben getroffen dat nu snel doen. Werkgevers, werknemers en ondernemingsraden die willen weten of hun instelling al goed op weg is, kunnen dit controleren aan de hand van de flyers die de inspectie heeft ontwikkeld. Deze beschrijven wat er van instellingen wordt verwacht. (Bron: Rijksoverheid)

Auteur: Audrey de Jong

Het is op zijn minst opvallend dat het letterlijk in beweging komen in veel praktijken geen vast onderdeel vormt van de behandeling. En dat terwijl er op basis van alleen al de invoering van regelmatige beweging een aanzienlijke vooruitgang in welbevinden verwacht mag worden! Naast de vele voordelen als een betere conditie, sterkere spieren, een verbeterde stofwisseling en doorbloeding, blijkt beweging een doeltreffende interventie bij stressgerelateerde klachten

Auteur: Ron van Deth

In 1936 gebruikte de Amerikaan Saul Rosenzweig als eerste het begrip ‘Dodo bird verdict’ om aan te geven dat de resultaten van uiteenlopende therapievormen maar weinig verschillen. Bovendien gaf hij hiervoor een aantal verklaringen, die verrassend eigentijds aandoen. Toch is zijn werk maar bij weinigen bekend.

Auteur: Ria Eijck, Cosima Kliebenstein

Iedereen heeft wel eens een pijntje hier of daar. Anderen hebben ernstige of chronische gezondheidsklachten. Ieder individu gaat anders om met deze klachten. Of dit nu in de gezinssituatie, een vriendschappelijke of professionele omgeving is, als gesprekspartner reageer je daar weer op. De wijze waarop je met iemand die gezondheidsklachten heeft communiceert (verbal en non-verbaal), is van invloed op de houding van de persoon ten opzichte van zijn of haar eigen gezondheid.

Auteur: Arnold Vermeulen

In het vorige nummer van Counselling Magazine hebben we aandacht bested aan de toenemende rol van de zorgverzekeraars en het labyrint van regels die zij stellen. Vooral de kwaliteit staat daarbij ter discussie. Dat is ook niet verkeerd, want natuurlijk moeten er eisen worden gesteld aan de manier van werken, de transparantie en professionaliteit. Toch heeft de situatie meer weg van een salomonsoordeel, waarbij het kind wordt omgebracht door het doormidden te hakken. Alvorens in te gaan op mogelijke oplossingen ter voorkoming van dit oordeel, is het goed te kijken naar de diepere oorzaken.

Auteur: John Stolvoort

Van het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen krijgt William Yang in 1983 het verzoek om een nieuw begeleidingsprogramma te ontwikkelen voor patiënten met kanker. Deze nieuwe begeleidingsvorm moet patiënten beter in staat stellen om pijn en chemotherapie te verdragen. William ontwikkelt een programma dat bestaat uit een combinatie van ontspannings- en ademhalingsoefeningen, energetische oefeningen, het delen van ervaringen en het ruimte geven aan emoties. Later is dit uitgebreid met een door Yang ontwikkelde yogavorm: de ‘Yoga van Moed en Mededogen’. We zoeken William Yang op in het Taborhuis in Groesbeek voor een interessant gesprek over zijn visie op de begeleiding van patiënten met kanker.

Auteur: Filip Bauwens, Anthon Visch, Esther Miltenburg- van Leer

Marianne (37) en Peter (39) hebben zes jaar een gelukkige relatie. Ze hebben een kinderwens, maar helaas bleef een zwangerschap tot nu toe uit. Na onderzoek in het ziekenhuis blijkt dat Peter steriel is en geen kinderen kan verwekken. Marianne en Peter hebben hier veel verdriet van. Marianne heeft haar partner voorgesteld om via een anonieme donor zwanger te raken. Peter wil ook heel graag een kind en voelt zich schuldig, omdat hij Marianne geen kind kan geven. Hij heeft echter veel moeite met de gedachte dat Marianne dan een kind van een ander draagt.

Effective short-term counselling within the primary care setting Effective short-term counselling within the primary care setting: Psychodynamic and cognitive-behavioural therapy approaches. Valerie Garrett. Karnac, 2010. ISBN 978 18 557 5751 6 In ‘Effective short-term counselling within the primary care setting’ geeft Valerie Garrett ons een goed zicht op het veld van supervisie, positie en taak van counsellors in de eerste lijn in het huidige Engeland. Zij doet dit vanuit de twee therapeutische benaderingen zoals de subtitel ‘Psychodynamic and cognitive-behavioural therapy approaches’ al aangeeft, ofwel vanuit het gezichtspunt van psychoanalyse en cognitieve gedragstherapie. Het boek kan zowel per deelonderwerp als integraal worden gelezen. Het boek concentreert zich rond de begrippen containing en holding, dat wil zeggen het zodanig helpend zijn voor je cliënt, dat hij of zij gaandeweg de eigen allround zelfstandigheid hervindt, herschept en tot helderheid en keuze komt over een mogelijk vervolgtraject. Dit alles is gevat in een compacte intake/assessment sessie met een vijftal navolgende sessies van vijftig minuten, die in Engeland onder het basispakket vallen. Elk hoofdstuk wordt samengevat in een aantal Key Issues. Het eerste deel van het boek gaat over het vinden van vaste voet aan de grond in wat Garrett at the coalface noemt, en wel zó dat een mogelijk geheel nieuw psychotherapeutisch element in een medisch klimaat een voldoende gewaardeerde en gefaciliteerde plek kan vinden. Dit komt niet alleen de cliënten ten goede, maar ook de werkbaarheid voor de counsellor, alsook de kwaliteit van interactie binnen het gehele team. Haar gedegen psychoanalytische expertise vertaalt zich in een goed oog voor nuance voor de vaak onbewuste effecten in de interacties  van professionals uit verschillende vakgebieden, zoals supervisie. In een medische context kan het hebben van een supervisor bijvoorbeeld gezien worden als een lichtelijk bewijs van onvermogen, maar in het therapeutische veld is het vooral een middel om zowel de kwaliteit en ethische standaard als de kwaliteit van het professioneel handelen zo goed mogelijk te kunnen garanderen en telkens weer zo zuiver mogelijk gestalte te laten krijgen. Naast het ingaan op de setting en die belangrijke waarden en ontmoeting van het medische en psychologische model, zijn er tips, inzichten en adviezen ten aanzien van de introductie, het opgenomen worden in het team, het omgaan met druk tegen je ethische standaarden in en het voldoende vormgeven en benutten van je supportsysteem. Het tweede deel neemt ons mee in het samenwerken met cliënten, wat daar zoal bij komt kijken en de invloed daarbij van de setting, theorie en praktijk. Een diversiteit aan cliënten en onderwerpen passeert de revue, kernachtig getypeerd en geïllustreerd met diverse scenario’s, casestudies en overzichten. De kern van het boek gaat over jouw effectiviteit als counsellor, en hoe jouw effectiviteit afhangt van de steun die jij als counsellor krijgt. Het is belangrijk dat jij je als counsellor laat ondersteunen door supervisie, mentoring (voor meer praktische aanpak in de setting) en zo nodig ook door middel van eigen persoonlijke therapie. Zo ben je niet een ‘vervuilende luisteraar’ voor een ander, maar kun je als counsellor betekenis geven, en de kleuring en lading bij de cliënt laten. Een zeer lezenswaardig boek. Hanne Dorenbosch - counsellor en coach Behandelprotocol depressie Behandelprotocol depressie: Therapeutenboek en Werkboek. Willem Boelens. Boom, 2010 (3e dr.). ISBN Therapeutenboek 978 90 850 6405 3/ISBN Werkboek 978 90 850 6404 6 In de praktisch opgezette serie ‘Cure & Care’ van uitgeverij Boom, zijn behandelprotocollen te vinden, gebaseerd op de cognitieve gedragstherapie. De behandelprotocollen bestaan steeds uit een set van twee uitgaven; een uitgave voor de behandelaar en een uitgave voor de cliënt, welke laatste is opgezet als werkboek. In de hier besproken uitgave waarin een behandelprotocol wordt geschetst om cliënten een weg te helpen vinden in de vaak ontwortelende problematiek die een depressie met zich mee kan brengen, worden in het therapeutenboek zestien sessies geschetst, die onderverdeeld zijn in twee reeksen van elk acht sessies. In de eerste acht zittingen ligt het aandachtspunt bij het verhogen van de stemming en laten toenemen van positieve bekrachtiging, waar in de tweede acht sessies de nadruk ligt op de interne belemmerende factoren die een depressieve stoornis in stand kunnen houden. Zoals ook voor elke volgende bijeenkomst geldt, wordt in eerste instantie puntsgewijs een agenda voor de betreffende zitting geschetst. Het afnemen van een inventarisatielijst met betrekking tot de mate van depressieve klachten, dient één van de twee genoemde psychologische tests te worden afgenomen. Het gaat hier om de bekende Beck Depression Inventory of de Hamilton Depression Rating Scale (HDRS). Scoreformulieren en een beknopte interpretatie zijn weliswaar opgenomen in het therapeutenboek, de tests zelf dienen apart te worden aangeschaft, wanneer deze nog niet in gebruik zijn binnen de praktijk. Naast de agenda, is er ruimte om kort het beloop van de zitting weer te geven, wordt het plan/de doelstelling van de volgende sessie genoteerd en wordt het huiswerk genoemd waar de cliënt mee aan de slag dient te gaan in de periode tussen de afspraken in. Dit huiswerk vormt een betekenisvol onderdeel binnen dit behandelprotocol waar in totaliteit circa vier maanden mee gemoeid is met wekelijks een sessie. De cliënt vindt hiervoor de werkbladen terug in het werkboek die voor eigen gebruik gekopieerd mogen worden. Het gehele protocol kent een aangenaam overzichtelijke opzet. Het laat geen onduidelijkheid over de stapsgewijze aanpak, waarbij de heldere lay-out en de uitvoering in A4-formaat eveneens aan het gebruiks- en leesgemak bijdraagt. Wel veronderstelt het werken met een dergelijk protocol kennis over zowel depressie als over deze therapievorm. Geregeld dient een bepaald deel uit het behandelprotocol uitgebreider te worden geëxpliciteerd, waar een gegronde basis van de cognitieve gedragstherapie wordt verondersteld. Audrey de Jong – trainer, arbeids- en organisatie psycholoog  

Auteur: Christine Beenhakker

Burn-out als confrontatie Burn-out is dé beroepsziekte van deze tijd. Meer dan een op de tien werknemers heeft er last van. Carien Karsten is psychotherapeut en “ervaringsdeskundige”. Na een schaatsongeluk kreeg zij whiplashklachten die een sterke overlap vertonen met burn-outklachten. Dat heeft haar gestimuleerd om zich verder in burn-out te verdiepen. Wij zijn benieuwd naar haar verhaal en visie op deze, vaak onbegrepen, beroepsziekte nummer één.