Alle artikelen - Abonneer je nu!
Leren (september 2022)
Kunst van het vragen Om elk mogelijk misverstand te vermijden val ik meteen maar met de deur in huis: onze hoofdredacteur is en blijft Janet Rienties. Omdat zij, als gevolg van een nogal ongelukkig uitgevallen verschil in bewegingspatronen met een paard even uit de running is, mag ik dit keer het voorwoord voor mijn rekening nemen. Laat ik van start gaan met Janet namens de redactie en adviesraad van harte beterschap toe te wensen. Ik ben zo vrij om dat ook namens alle lezers te doen. Ik heb het hen weliswaar niet gevraagd, maar ik ben er zeker van dat zij dat zouden willen. Dus, Janet, graag zien wij je allemaal in het volgende nummer op je gebruikelijke plek tegemoet. En wat dat paardje betreft: dat moet nog veel leren. Bijvoorbeeld om wat voorzichtiger met het hoofd te schudden als jij hem iets leerzaams in het oor wil fluisteren. Dat brengt me bij het thema van dit nummer: leren. Alle vormen van professionele begeleiding berusten uiteindelijk op het vermogen en de wil tot leren. Het is om te beginnen al leerzaam om te zien hoe mensen leren wat ze willen en moeten leren. Leerzaam zicht daarop kan voor coach en cliënt hele werelden openen. Daarom staan we in dit nummer graag stil bij wat leren is, en hoe we als professioneel begeleiders kunnen helpen om dat vorm en inhoud te geven. “Als ik een uur had om een probleem op te lossen waar mijn leven van afhing, dan zou ik de eerste 55 minuten gebruiken om de juiste vraag te formuleren. Want als ik de juiste vraag zou hebben, zou ik het antwoord op het probleem in vijf minuten kunnen geven.” Met dit citaat, toegeschreven aan niemand minder dan Albert Einstein, opent filosofiedocent Sam de Vlieger zijn beschouwing over een pedagogiek gericht op het zelfstandig leren stellen van vragen. Het gaat hem vooral om vragen waarop meer dan één antwoord mogelijk is. Zo leer je dat de wereld groter is dan de lengte van je neus of de woorden van het enkelvoudige antwoord. In zijn essay over action learning benadrukt ook Jaap van Rijswijk het belang van vragen. Aan de hand van Aristoteles – ooit leermeester van Alexander de Grote – laat hij ons zien hoe onze natuurlijke dorst naar kennis tot uiting komt in het stellen van zowel onderzoeksvragen – wat is hier aan de hand? – als keuzevragen – wat wil ik? Met deze en daarvan afgeleide vragen zetten we onszelf aan het leren. Wat leren we dan, hoe doen we dat en zou het beter kunnen? Ron van Deth drukt ons met onze neus op de noodzaak van regelmatige evaluatie van het gezamenlijk leerproces in coaching. Evalueren, stelt hij, is leren; voor je cliënt en voor jou als coach. Dat doe je door je af te vragen hoe we aan het werk zijn en waar dat wel of niet toe leidt. Omdat coaches geen helderzienden zijn – al krijg je de indruk dat sommigen dat wel van zichzelf denken – is het van belang om geregeld tijd in te ruimen voor evaluatie. “Als het acroniem ‘ANNA’ (Altijd Nagaan, Nooit Aannemen) ergens van toepassing is, dan hier wel.” Coaching draait om leren, en leren begint bij het stellen van vragen. Je zou dus kunnen zeggen dat coaching berust op de kunst van het vragen. Het lijkt mij dan ook een mooie uitdaging om de inhoud van dit nummer met een vragende blik tegemoet te treden. Hoe kan, bijvoorbeeld, het filosofisch gesprek ons verder helpen (Nelleke Krol), wat zouden we maar beter af kunnen leren (Saskia Teppema) en wat kunnen we doen om (beginnende) artsen beter te steunen en te begeleiden (Tim Theeboom, Lara Solms en Anna de Pagter). En zo het hele nummer door. Er is genoeg te vragen, genoeg te leren. Ik wens iedereen veel leerzaam leesplezier, en Janet nogmaals beterschap. Graag maak ik in het volgende nummer weer plaats voor jou. Sijtze de Roos sijtzederoos@gmail.com INHOUD LEREN BESCHOUWING Stel vragen centraal, Sam de Vlieger OPINIE Verhalend leren, Veronica Waleson COLUMN Afleerkracht, Saskia Teppema OPINIE Evalueren is leren, Ron van Deth IK-ANDER OPINIE Zenuwstelsel als leerschool na ingrijpend verlies, Riet Fiddelaers-Jaspers & Tanja van Roosmalen GEDICHT Groei, Dick Bonenkamp IK ZET IN Denken is ten volle leven, De waarde van het filosofische gesprek, Nelleke Krol BESCHOUWING Leren, leven en werken, Jaap van Rijswijk ORGANISATIE COLUMN Leren vraagt vrijmoedigheid, Yvonne Burger OPINIE Wat kunnen we leren van goeroes? Karen Walthuis BESCHOUWING Coaching om de ontwikkeling van artsen te faciliteren, Tim Theeboom, Lara Solms & Anne de Pagter OPINIE Veranderen is voor anderen? Ingrid Huting MAATSCHAPPIJ UIT DE BOEKENKAST John Dewey over kritisch leren denken en reflecteren, Sijtze de Roos CARTOON Cum Laude Loes, Carla Knötschke WETENSCHAP Wetenschap samengevat, Marjolein Stefens & Johan Lataster LEESVOER WETENSCHAP Future search, Professionele begeleiding in het Nederland van 2030, Sijtze de Roos
€ 6,95
