Alle artikelen - Abonneer je nu!
#63
Het is met tijdschriften als met de geschiedenis: alles gaat zijn gangetje, tot er iets gebeurt en alles anders is. iFilosofie wist jarenlang precies waar het aan toe was onder de veilige hoede van een allerbekwaamste vormgever, maar nu is Conny weg en davert de redactie op haar grondvesten. Het zal ook voor jou even wennen zijn, allerbeste lezer, maar de geschiedenis leert dat alles wat niet te immoreel is altijd went. Vooropgesteld dat onze nieuwe vormgever geen immorele hommeles introduceert, zal ook onze nieuwe uitstraling hopelijk snel genoeg bekend ogen. De woorden staan gelukkig van links naar rechts en van boven naar beneden, en ook verder hebben we geprobeerd om de geest van Conny in ere te houden. Er verschuift immers al genoeg in de wereld. Op deze plek wil ik verder ook een ander oud en veel gewaardeerd iFilosofie-collega noemen, en wel oud-hoofdredacteur Mark Leegsma. Hij heeft na zijn afzwaaien van deze post bepaald goed stilgezeten en heeft zowaar de dokterstitel in de filosofie binnengehaald. Hulde aan Mark! Wees gerust: tot zover de huishoudelijke mededelingen. Nu kun je ook in deze nieuwste iFilosofie volop de filosofie induiken, te beginnen met twee Tractatus-vertalingen en twee interviewboeken, vervolgens enige levenskunst uit meer windstreken en kunststromingen dan je vermoedt, boeken over een andere kijk op de natuur, boeiende Arendt- en Levinasstudies, een daverende column van René ten Bos, een knappe filosofische graphic novel en een bezinnend interview met cultuurfilosoof Henk meijsters. Lees en denk, denk en lees, Florian Jacobs (hoofdredacteur en beginnend vormgever)
Gratis#61
Weet je wat ik mis? Een goede roman over Socrates. Zoiets als Boelgakovs De meester en Margarita, met niet Jezus maar Socrates in een hoofdrol. Een roman die de lezer pats-boem midden op de Atheense agora neerploft, met alle details van dien, zodanig dat je er zolang als de roman duurt niet meer vandaan geraakt. Waarin de wijn klotst en de zweetdruppels flonkeren en de gesprekken oplaaien en kalmeren als de branding. Of kunnen we het hele werk van Plato misschien opvatten als één steengoede roman? Ik mis dan wel meerdere perspectieven, in een moderne roman voer je toch vaak meer dan één verteller op. Doe mij ook het verhaal van Myrto en van Xantippe, van Alcibiades en Xenophon. Socrates is sowieso een literaire figuur, die uit louter woorden lijkt te bestaan. Gelukkig zit het met de meerdere perspectieven in de Nederlandstalige filosofie wel goed. Ook de shortlist van de Socratesbeker 2022 biedt een bonte blik op de wereld en ons krioelen erin. René ten Bos zet je als vanouds nog meer aan het denken en bovendien presenteren we een interview met vertaler Thomas Heij. Orwells Tegen totalitarisme was, is en blijft actueel. Tot slot wil ik op deze plek iemand bedanken, zonder wier vormgeving iFilosofie louter een vormloze gedachte was gebleven. Conny, bedankt en veel succes! Socratische groeten, Florian Jacobs (hoofdredacteur iFilosofie)
Gratis#60
Vindt u ook niet dat weinig woorden zo mal zijn als ‘gewoon’? Iedereen gebruikt het, maar het komt mij regelmatig voor dat je het woord gewoon kunt weglaten of dat we ermee op iets doelen dat lang zo gewoon niet is. Onze Denker des Vaderlands lardeert vriendschap zelfs met ‘doodgewoon’. Hoe kun je iets innigs nu gewoon noemen? De/het onbekende is toch juist de gewoonlijke stand van zaken! Of komt u op een doodgewone dag meer vrienden dan onbekenden tegen? Ik snap het gewoon niet. ‘Gewoonte’ vind ik dan wel een alleraangenaamst woord. Er zit beweging in: alsof we ons iets dat we niet gewoon zijn hebben aangeleerd en het daarom gewoon is geworden. Bij gewoontes maken we bovendien een onderscheid tussen goede en slechte gewoonten: ze hebben een morele component. Dat kun je van het gewone vaak niet zeggen. Zouden we goed nadenken kunnen omschrijven als een goede gewoonte, en complotdenken als een slechte? Zouden we van het ruimer denken dan de geijkte canon een goede gewoonte kunnen maken? Dat zijn zomaar enige vragen die deze iFilosofie oproept. We bespreken allesbehalve gewone boeken, en doen dat gewoon op grondige wijze. Als u deze editie hebt verorberd, is zelfs het weer niet meer gewoon. Misschien is dat wel de gewoonte die de filosofie ons leert: niets meer als gewoon opvatten. Hoewel ik dat een heel gewone instelling vind. En u, doodgewone vriend, misschien ook. Veel leesgewoonten toegewenst, Florian Jacobs (hoofdredacteur)
Gratis#59
De gure donkerte groeit, de grijze dag verschrompelt. Kranten omkaderen hun nieuws met lijstjes van series om de avondlockdown mee door te komen. Soms lijkt het erop dat de pandemie voor velen vooral een gevecht met de verveling is. Wat doen we met onszelf zonder anderen om ons heen? Lezen, natuurlijk. Dan ga je in goed gesprek met een onbekende die je vriend wordt. Dan beleef je een knusse avond die voorbijroetsjt als een avond op de kermis of in het café. Series verdrijven de tijd, letterlijk – weg met de uren! – boeken verdiepen: al lezende reis en ervaar je. Bovendien ontstaat onbewust een niet te slechten meewarig meelevende glimlach om al het gestuntel dat het onze is. Aan die glimlach herken je de verstokte lezer, let maar eens op. Maar wat zijn er veel boeken! En boekenadvertenties! En boekennieuwsbrieven! Gelukkig zijn er ook recensenten: die reiken je het betere boek aan. Een snuifje kritiek erbij en voilà: maak zelf een keuze uit het overzichtelijke boekenmenu. ‘The best way out is always through’, zegt de dichter, en wij voegen eraan toe: door een boek. Dan kun je zelfs de krant weer aan. Glimlachende groeten, Florian Jacobs (hoofdredacteur iFilosofie)
Gratis#58
Gerard Reve beweert ergens dat je, om te bewijzen dat we van de apen afstammen, maar even om je heen hoeft te kijken om te zien dat het zo is. Zo denkt ondergetekende ook over de wanverhouding tussen economie en ecologie. Je hoeft maar even om je heen te kijken om te zien dat we onze leefomgeving om zeep helpen. Het verwondert dan ook niet dat er talloze boeken verschijnen die de verhouding tussen ons economisch gedrag en onze wereld anders trachten te schetsen. De teneur is duidelijk: zoals die nu is, dat kan niet meer. Maar wat voor een verhouding kunnen we wel willen en hoe realiseren we die dan in ons complexe geglobaliseerde mensenwereldje? Daarover lopen de meningen meer uiteen. In deze iFilosofie zetten we enige recensies van fris in boekvorm gegoten visies op een nieuwe economie bij elkaar. Zoals ook in onze klimaateditie mikken we niet op volledigheid, maar op een breed aanbod waarin de lezer naar hartenlust kan grasduinen. En net als in de klimaateditie valt op dat de grote verschillen niet zozeer inhoudelijk zijn – dat de nood aan de man is ontkennen vrijwel alleen zij die van de malaise profiteren – als wel vormtechnisch: sommigen weten een nieuwe economie overtuigender te schetsen dan anderen. Laat u zich vooral zelf informeren, en kies de schets die u het meest aanspreekt. Lees en denk, droom en verander. Met waardevolle groeten, Florian Jacobs (hoofdredacteur iFilosofie)
Gratis#57
De lockdown is niet meer, de ISVW is weer open, maar u hoeft toch nergens naartoe want we hebben heel veel boekbesprekingen voor u. Dat krijg je ervan als je meer redactieleden uitnodigt. In dit dikke nummer treft u een alleraardigste doorsnede van de filosofie: we gaan kriskras van Socrates naar De Beauvoir, via Kant naar een dubbele Spinoza, langs allerlei dwarsverbanden en connotaties en gelijkenissen. Een ware wormenbak kortom, en zo hoort het met een bezigheid als filosofie, die sinds ze begon, ergens op een eiland of op een steppe of in een woestijn, nogal uit de hand is gelopen. Tussen alle boekengeweld door zet René ten Bos u als vanouds nog meer aan het denken en mochten uw gedachten u dermate ver de diepte in voeren dat u uw naam nauwelijks meer kunt herinneren, dan doet Maarten Doorman daar in zijn kleine bespreking van authenticiteit een schepje bovenop. En u maar denken dat u zich even rustig een uurtje in de filosofie kon onderdompelen. Die vlieger gaat niet op, waarde lezer, want filosoferen is hard denken. Steun uw boekhandel! Florian Jacobs (hoofdredacteur iFilosofie)
Gratis#56
Probeer je eens een wereld zonder natuur voor te stellen. Gaat best moeilijk, nietwaar? Een wijk zonder natuur kost me weinig moeite – chroestjovski zo ver het oog reikt – een stad wil me in een dystopische bui ook nog wel lukken, maar een hele wereld: poeh. Zelfs in Orwells 1984 zit nog een beschut stukje bos. Toch veronderstelt het thema van deze Maand van de Filosofie dat de natuur verleden tijd is. Of althans, dat we die als verleden tijd kunnen denken. Brr. 2084, anyone? De auteurs die in deze iFilosofie over de natuur nadenken, zijn jong en vol gedachten. Wat hen verbindt, of zij nu Jonge Denker zijn of Essayist van de Maand, is dat het hoog tijd is om onze opvattingen over onszelf en over de natuur te overdenken en te veranderen. Of je de natuur nu als speelveld ziet of als de levende wereld waarin we allemaal thuis zijn, ze is stervende. Soms is dat een natuurlijk proces, vaak zijn wij verantwoordelijk. Maar het mag natuurlijk niet. Lees, denk en doe, Florian Jacobs (hoofdredacteur iFilosofie)
Gratis#55
2020 was een goed jaar. Voor het Nederlandstalige filosofieboek dan. Er verscheen allerlei urgents, oorspronkelijks en prikkelends en vijf van die kakelverse boeken hebben het zowaar geschopt tot de shortlist van vijf boeken die meedingen naar de Socratesbeker. Op 2 april weten we wie er wint. Vijf redactieleden van iFilosofie stortten zich op de vijf genomineerde boeken. In deze editie lees je wat er uitmuntend, goed en iets minder goed aan ze is. Gelukkig kunnen we vaststellen dat niemand de boeken knarsetandend tot zich nam: er zit meer dan genoeg goeds, waars en moois in. Bij dezen feliciteren we daarom ook Tinneke Beeckman, Miriam Rasch, Katrien Schaubroeck, Marjan Slob en Ruud Welten met hun opname in iFilosofie! Wij recenseren slechte filosofieboeken immers niet. Tot slot heb ik een misschien niet al te urgente, oorspronkelijke en prikkelende vraag, maar ze zit me dermate als een horzel achterna dat ik haar toch de wereld in werp: waarom is de prijs voor het filosofieboek van het jaar eigenlijk vernoemd naar iemand die hoogstwaarschijnlijk zelf geen enkel boek heeft geschreven? Met lentevolle groeten, Florian Jacobs (hoofdredacteur iFilosofie)
Gratis#54
“Maar goed, wie zijt ge dan? Deel van die kracht en sterkt’ die steeds het kwade wil en steeds ten goede werkt.” Goethe, Faust Met deze woorden introduceert de duivel zich in Goethes Faust, het epische drama dat volgens menige commentator de tuimelingen van de moderne mens voorspelt. Bij het kwaad dat totalitaire staten aanrichten steekt de kwade wil van Mephistopheles evenwel maar bleekjes af. Ten goede werkt daar maar weinig, laat staan dat dat steeds gebeurt. Het kwade willen totalitaire lieden al te graag, maar wat betekent dat eigenlijk? Marthe Kerkwijk dompelde zich onder in recente filosofische publicaties omtrent het ‘tijdloze raadsel’ van het kwaad, worstelde en kwam boven met diepgravende besprekingen van goede boeken. Aan redenen om je op te winden geen gebrek in deze iFilosofie. Onze columnist René ten Bos stelt ons aller morele plicht aan de kaak, voorts treffen we foute denkers maar ook - want alles moet wel enigszins te pruimen blijven – de zin van het bestaan. Voor de vrolijkste noot zorgt een interview met Thomas Heij, die veel plezier beleefde aan het vertalen van Isaiah Berlin. Met welwillende groeten, Florian Jacobs (hoofdredacteur iFilosofie)
Gratis
