Alle artikelen - Abonneer je nu!

Auteur: Ron van Deth

In mei 2013 verschijnt naar verwachting de DSM-5, de nieuwste versie van het handboek van psychiaters. Alle psychische stoornissen – van depressie tot psychose – worden hierin gedetailleerd beschreven. Wat zijn de belangrijkste problemen met de huidige versie, hoe gaat de DSM-5 die oplossen en wat moeten counsellors er eigenlijk mee?

Auteur: Ed Spruijt, Helga Kormos

Steeds meer beroepskrachten krijgen in hun werk te maken met scheidende of gescheiden ouders en hun kinderen. Scheiden is inmiddels ‘gewoon’ geworden, ook als er kinderen zijn. Maar dat betekent niet dat deze kinderen geen last hebben van de scheiding. Niets is minder waar. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat deze kinderen, zeker bij voortdurende hevige conflicten, een verhoogd risico lopen op allerlei serieuze problemen, die voelbaar zijn tot in de volwassenheid.

Auteur: Stefan Bogaerts

Sinds twee decennia is sprake van toenemende individualisering. De Scandinavische landen zijn volgens ondermeer Popenoe (1993a/b) het verst gevorderd in het individualiseringsproces. Dit wordt afgeleid uit het hoge aantal echtscheidingen en het groeiende aantal eenoudergezinnen en eenpersoonshuishoudens. De conclusie is dat huwelijken aan betekenis verliezen en dat waarde(n)-loze sociale relaties de overhand krijgen. Dit alles roept de vraag op of gezinnen nog wel in staat zijn om borg te staan voor het ontplooien en doorgeven van sociaal kapitaal en welke hulpbronnen daarbij kunnen worden aangereikt.

Video-interactiebegeleiding Video-interactiebegeleiding Johanna Dekker (red.), Marjan Hoogland, Marij Eliëns, Jaap van der Giessen Bohn Stafleu Van Loghum, 2004 ISBN  978 90 313 4074 3 Dit basisboek gaat over video-interactiebegeleiding, een methode die gebruikmaakt van videobeelden en de principes van basiscommunicatie om de begeleiding van cliënten en professionals vorm te geven. De methode is breed inzetbaar en kan worden toegepast in jeugdhulpverlening, thuiszorg, gehandicaptenzorg, jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk enzovoort. Door gebruik van videobeelden bij de begeleiding komt een betere afstemming tussen de gezinssituatie en de groepssituatie tot stand. De auteurs belichten video-interactiebegeleiding in al haar facetten en behandelen de uitgangspunten en de wijze waarop de videobeelden van interacties met behulp van basiscommunicatie worden geanalyseerd. De illustratieve praktijkverhalen in ‘Video-interactiebegeleiding’ en de bijgeleverde dvd maken duidelijk hoe de uitgangspunten van de theorie toe te passen. Why Love Matters Why Love Matters: How Affection Shapes a Baby’s Brain Sue Gerhardt Routledge, 2004 ISBN 978 15 839 1816 6 (Engelstalig boek) ‘Why Love Matters’ explains why love is essential to brain development in the early years of life, particularly to the development of our social and emotional brain systems, and presents the startling discoveries that provide the answers to how our emotional lives work. Sue Gerhardt considers how the earliest relationship shapes the baby’s nervous system, with lasting consequences, and how our adult life is influenced by infancy despite our inability to remember babyhood. She shows how the development of the brain can affect future emotional well being, and goes on to look at specific early ‘pathways’ that can affect the way we respond to stress and lead to conditions such as anorexia, addiction, and anti-social behavior. ‘Why Love Matters’ is a lively and very accessible interpretation of the latest findings in neuroscience, psychology, psychoanalysis and biochemistry. Rondje open kaart Rondje open kaart Uschi M.A. Koster ISBN/EAN: 9075129424 Graviant ‘Rondje open kaart’ is een bordspel voor jongeren met ADHD, PDD-nos of inadequaat sociaal gedrag. (12 – 18 jaar). Het doel van het spel is om de eigen beleving van de jongere als aanknopingspunt voor de behandeling te gebruiken. Het spel kan zowel individueel als in kleine groepen gebruikt worden. Met Rondje Open Kaart worden jongeren aangezet te praten over hun belevingen, hun visie, hun angsten. Door de speelse vorm worden beladen thema’s beter bespreekbaar. De hulpverlener is deelnemer aan het spel en kan zo model staan. Het spel bestaat uit drie doosjes met 48 kaart setjes (één voor ADHD, één voor PDD-nos en één voor sociale vaardigheden),  een spelbord en handleiding voor de spelleider. Op het antwoordformulier kan de spelleider aantekeningen maken voor gesprekken van de komende begeleiding. De set Sociale Vaardigheden is ook te goed gebruiken voor jongeren zonder PDD-nos en ADHD. Ellis Heikens - spelliste Theory and Practice of Family Therapy and Counseling Theory and Practice of Family Therapy and Counseling James R. Bitter Brooks Cole, 2009 ISBN 978 05 344 2178 6 (Engelstalig boek) A model for successful integration of multiple points of view, James R. Bitter’s  ‘Theory and Practice of Family Therapy and Counseling’ supports the development of personal, professional, and ethical family practice. The text’s concrete, empirically based approaches, as well as diagnostics and visual tools, allow you to observe others in groups. Case studies, sample dialogues, and exercises help you to apply the concepts you have learned. Grondbeginselen van de contextuele benadering Grondbeginselen van de contextuele benadering Ivan Boszormenyi-Nagy De Toorts, 2000 (3e dr.) ISBN 978 15 723 0272 3 Ivan Boszormenyi-Nagy is internationaal bekend als een van de grondleggers van de gezins- en familietherapie. Voor ‘Grondbeginselen van de contextuele benadering’ werden door familietherapeute Nelly Bakhuizen negen artikelen geselecteerd, die bij elkaar een goed beeld geven van de contextuele benadering zoals die door Boszormenyi-Nagy in de loop der jaren is ontwikkeld. Van begrippen als loyaliteit, transgenerationele solidariteit, roulerende rekening, gerechtigde aanspraak, billijkheid, geven en ontvangen, legaat, grootboek van verdiensten, meerzijdige partijdigheid en de vier dimensies van de relationele werkelijkheid wordt in deze teksten de betekenis in haar volle omvang duidelijk.  (Pleeg)kinderen en vreemd gedrag!? (Pleeg)kinderen en vreemd gedrag!? Afwijkend gedrag bij jongeren en kinderen Martine Delfos (red.) SWP, 2010 (2e dr.) ISBN 978 90 885 0105 0 Kinderen kunnen vreemd gedrag vertonen. Wanneer een kind als pleegkind een gezin binnenkomt, is het vaak moeilijk om zijn of haar gedrag te plaatsen. Heeft het kind een stoornis, komt het door zijn of haar levensgeschiedenis of is het een reactie op pleegkind zijn? Door het te begrijpen, wordt het gedrag als minder vreemd ervaren en wordt het hanteerbaar. Angst, loyaliteit, adoptie, afstammingsonrust, gehechtheid, rouwen, seksueel misbruik, ADHD, borderline, depressie, pesten, autisme en sociale onhandigheid worden beschreven en in de context geplaatst van het pleegkind zijn. Naast het verhaal van de deskundige is er het verhaal van een (pleeg)ouder over het betreffende onderwerp. Deskundigen en ervaringsdeskundigen zij aan zij geven een genuanceerd beeld van de verschillende problemen en hun impact op (pleeg)gezinnen.    

Auteur: John Stolvoort

In het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw ontwikkelden Michael White en David Epston in Australië de narratieve therapie. In dezelfde periode gaven Steve de Shazer en Insoo Kim Berg in de Verenigde Staten vorm aan hun oplossingsgerichte benadering. Vier inspirerende gezinstherapeuten die tot twee verschillende benaderingen kwamen, maar ook een aantal gemeenschappelijke aandachtspunten hebben die zeer complementair zijn. Ze bieden een creatieve werkvorm voor counselling met families

Auteur: Christine Beenhakker, Jochem van Slooten

Yolande Henskens is coach en ‘rugzakbegeleider’ van basisscholen de Ganzebloem en de Regenboog, twee van de drie basisscholen van het Nut in Geldrop. Als een van de rugzakbegeleiders maakt zij als coach deel uit van het Bovenschools Zorgteam, samen met een orthopedagoog en de interne begeleiders van het Nut. Een kijkje in de keuken van deze bevlogen vrouw die op een speelse manier de kinderen met een zogenaamde ‘cluster 4 indicatie’ op deze school begeleidt.

De schaduwzijde van symbiose en autonomie Lezing Prof. Dr. Franz Ruppert over de psyche van daders van geweldsdelicten Ruppert is de grondlegger van de zogenaamde traumaopstellingen, een methode die het opstellingenwerk, de ontwikkelingspsychologie, hechtingstheorieën en recente neuropsychologische ontwikkelingen met elkaar verbindt. Kern van zijn methode is het werken vanuit de concepten binding en symbiose. Volgens Ruppert ontstaan veel psychische stoornissen omdat de binding tussen een moeder en het kind niet of niet gezond tot stand is gekomen. Hij zoekt de oorzaak hiervan in een trauma van de ouders. Vaak is dit in eerste instantie de moeder omdat biologisch gezien met haar de eerste binding plaatsvindt. Wanneer een moeder is getraumatiseerd kan zij niet volledig aanwezig zijn voor haar kind. Het lukt een kind dan niet een stabiel en veilig emotioneel contact tot stand te brengen. Telkens wanneer het kind toenadering zoekt tot de moeder wordt zij geconfronteerd met haar trauma en zal ze het kind (onbewust) afwijzen. Ruppert spreekt dan van een symbiosetrauma. Het gevolg is dat het kind als overlevingsmechanisme de psyche splitst. Gedurende drie dagen liet Ruppert zijn werkwijze zien aan de hand van de inbreng van deelnemers, deelde hij zijn laatste inzichten en was er ruimte voor vragen. Op vrijdagavond verzorgde hij een lezing voor deelnemers aan het seminar en andere belangstellenden. In een volle zaal presenteerde hij zijn nieuwste bevindingen. Thema van de lezing was de schaduwzijde van symbiose en autonomie. Directe aanleiding voor dit onderwerp was het bloedbad dat Anders Breivik op 22 juli 2011 aanrichtte in Noorwegen. Ruppert vroeg zich af waarom we ons bij dit soort gebeurtenissen vaak – en terecht – bekommeren om de slachtoffers en in veel mindere mate om de daders. Met deze vraag wist hij zijn theorie gelijk in een bredere, maatschappelijke context te plaatsen. Aan de hand van de biografieën van Hitler en Breivik onderbouwde Ruppert op overtuigende wijze dat beiden vermoedelijk leden aan het symbiosetrauma. De klassieke DSM IV diagnosen die kunnen leiden tot een geweldsdelict zijn de antisociale en narcistische persoonlijkheidsstoornissen. Deze kunnen een rechtsreeks gevolg zijn van het symbiosetrauma, aldus Ruppert. Daarmee bood hij een verklaringsmodel voor het buitensporige geweld dat beiden gebruikt hebben. Maar hoe werkt dat dan in de psyche van de dader? Volgens Ruppert wordt de op de ouder gerichte haat geprojecteerd op anderen om de eigen pijn niet te hoeven voelen. Door een ander persoon of groep personen te vermoorden hoopt de dader het eigen innerlijk getraumatiseerde kind te vermoorden om zo van de pijn en het verdriet af te komen. Wat kunnen we nu leren van deze afgrijselijke gebeurtenissen? De oplossing ligt volgens Ruppert in het aanwijzen van de werkelijke oorzaak van psychische waanzin. En dat is volgens hem het lijden van kinderen die geen veilige hechting met hun ouders hebben. De uitdaging ligt er voor getraumatiseerde mensen om hun eigen trauma te herkennen en hulp in te roepen om dit op te lossen. Economische welvaart is niet genoeg, goede emoties wel. Want, aldus Ruppert: “Een mens die zichzelf werkelijk lief heeft en empathie heeft voor zichzelf wordt geen dader van geweldmisdrijven.” Erwin Overgoor is Psychosociaal counselor en systemisch therapeut. Hij nam deel aan het seminar ‘Symbiose en Autonomie - de Schaduwzijde’, op 4, 5 en 6 november 2011 in conferentiecentrum ‘Drakenburgh’ in Baarn. www.omconsult.nl Voor meer informatie over het werk van Franz Ruppert en activiteiten met traumaopstellingen in het Nederlandse taalgebied: www.interaktiel.nl Veranderingen in het Persoonsgebonden Budget (PGB) De toegang tot het persoonsgebonden budget (PGB) is per 2012 beperkt en de voorwaarden zijn strenger geworden. Daarbij behoudt iedereen zijn recht op AWBZ-zorg, maar alleen cliënten met een verblijfsindicatie kunnen nog kiezen voor een PGB. Het kabinet wil het recht op een PGB voor deze groep per 1 januari 2014 wettelijk vastleggen. Een verblijfsindicatie wordt afgegeven wanneer de zorgbehoefte zo groot is, dat verblijf in een verpleeg- of verzorgingstehuis wordt aangeraden. Voor budgethouders zonder verblijfsindicatie, die nu al een PGB hebben, geldt een overgangsperiode tot 1 januari 2014. Voor begeleiding is dit anders wanneer de indicatie in 2013 afloopt. Begeleiding Voor budgethouders die een indicatie PGB AWBZ hebben voor begeleiding tot 2014 of later, eindigt deze op 1 januari 2014. Wanneer de indicatie in 2013 afloopt, eindigt deze op de einddatum van de indicatie. Daarna is de gemeente het nieuwe loket voor begeleiding. De gemeenten zullen in 2012 hun beleid voor begeleiding verder ontwikkelen. Wat dit concreet betekent is nog niet duidelijk. Tegemoetkoming Vanwege het vele protest op het afschaffen van het PGB wordt er momenteel gesproken over een nieuwe regeling: de Vergoedingsregeling Persoonlijke Zorg. Het lijkt op een PGB, alleen krijgt de budgethouder het geld niet zelf op zijn of haar bankrekening. Het budget komt onder beheer van een zorgkantoor. Op het moment van schrijven van dit artikel is niet bekend of begeleiding ook hieronder valt. Wel zijn er drie voorwaarden geformuleerd: Er is een goed onderbouwd zorgplan. Er is geen zorg in natura voorhanden. Een zorgvrager heeft minimaal tien uur zorg nodig. Gespecialiseerde begeleiding wordt apart bekeken omdat deze onvoldoende geboden kan worden door de reguliere zorginstellingen. Maar wat is gespecialiseerde begeleiding? En valt deze dan wel onder de AWBZ? Dit wordt allemaal nog nader uitgewerkt. Welke praktisch wijzigingen zijn er? Vanaf 1 januari 2012 is een aparte bankrekening voor het beheer van het PGB AWBZ verplicht. Vanaf 1 januari 2012 mogen er geen contante betalingen gedaan worden aan zorgverleners. Vanaf 1 januari 2012 zijn nieuwe budgethouders verplicht een zorgplan op te stellen. Vanaf 1 januari 2012 mogen nieuwe budgethouders geen bemiddelingskosten verantwoorden. Bestaande budgethouders mogen de bemiddelingskosten uit 2012 alleen verantwoorden als het bemiddelingbureau beschikt over een keurmerk (dat momenteel nog ontwikkeld wordt). Bronnen www.rijksoverheid.nl www.persaldo.nl www.agiszorgkantoren.nl www.invoeringwmo.nl Afkortingen PGB         Persoonsgebonden budget AWBZ     Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten CIZ          Centrum Indicatiestelling Zorg Met dank aan Ingrid Aelmans, www.aelmansbegeleiding.nl Counselling coming of age: counselling as a profession in Europe October 2012: 20th Anniversary Conference European Association for Counselling (EAC) in Genève Dit vierde lustrum van de EAC wordt van 24 tot 28 oktober 2012 feestelijk gevierd in de Webster University in Genève en wordt georganiseerd in samenwerking met de Zwitserse Nationale Associatie voor Counselling. Onderstaand een oproep van de EAC voor deelname aan deze zeer interessante conferentie. The European Association for Counselling would like to invite proposals for 90 minute workshops to reflect the theme ‘Coming of age – counselling as a profession in Europe’. Within the broad theme of the title, workshops should address the topic and can include one of the following key areas: Research in Counselling The Theory of Counselling Creative Counselling using movement, music etc. Honing ones skills for Counselling President of EAC Jennifer McNamara will give a workshop entitled ‘The Lost Generation’, one you will not want to miss! Interested in leading a Workshop? Help make this a truly dynamic Conference to celebrate our 20th Anniversary! Please send your proposal before 25th March 2012 to info@eac.eu.com, including the following details: Your name, address and telephone number Title of your workshop An abstract outlining the workshop content (up to 200 words) A description how you will structure the workshop and how it will be delivered including timings   A brief biography for inclusion in the programme (3-4 lines) Voor meer informatie over de EAC en de conferentie: www.eac.eu.com Verslag EAC Conferentie in Florence 24 - 27 november 2011 Italië was van donderdag 24 november tot zondag 26 november het gastland voor de bijeenkomst van de EAC en de jaarvergadering. Thema van de conferentie was: ‘Counselling toen, nu en in de toekomst’. Momenteel wordt in geen enkel Europees land counselling door de staat erkend als een professie; Nederland vormt hierop geen uitzondering. Wel zijn de beroepsverenigingen voor counselling, die de accreditatie in registers bijhielden, in veel landen belangrijk voor de verdere professionalisering van het beroep. Verder viel op dat de overlap van coaching, counselling, supervisie en psychotherapie in alle landen een thema is waar veel over gesproken wordt en waarin het ultieme onderscheid moeilijk te maken is. In ieder land blijkt deze vraag actueel. Het is duidelijk dat de landen elkaar willen ondersteunen in hun zoektocht hoe counselling te verankeren is in het eigen land en in Europa. Voor de EAC werd nogmaals het belang onderstreept van eenduidige accreditatie standaards voor counselling in Europa. Op dit moment zijn naast Nederland, Griekenland, Rusland, Servië, Ierland, Engeland, Zweden en Zwitserland geaccrediteerd lid van de EAC. Italië, Malta en Roemenie zijn nu nog aspirant-lid en Spanje, Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk en Kroatië tonen veel interesse en willen zich in de toekomst graag bij de EAC aansluiten. Alle 150 aanwezigen konden terugkijken op een geslaagde conferentiedag. Yvonne de Kruijff: www.yvonnedekruijff.nl

Auteur: Nelly Bakhuizen

Met de contextuele benadering, zoals Nagy zijn visie en methodiek noemde, hebben we de mogelijkheid gekregen cliënten vanuit een breed raamwerk hulp te verlenen. Verbondenheid, betrouwbaarheid en van betekenis zijn voor elkaar in familierelaties, maar ook in sociale structuren, zijn begrippen die in de contextuele benadering een belangrijke plaats innemen. Loyaliteit is door Nagy’s werk van therapeutisch belang geworden, met de balans van geven en ontvangen heeft hij een nieuw begrip ontworpen dat in de hulpverlening aan mensen van cruciaal belang is.

Auteur: Arnold Vermeulen

Sinds vorig jaar is er een pittig gevecht gaande in zorgverzekeringsland over de regelingen over vergoedingen. Mijn cliënten merken dit concreet als zij een declaratie indienen voor psychologische hulp en deze krijgen teruggezonden als niet declareerbaar. Het lijkt daarom tijd voor een brede maatschappelijke discussie. Door middel van een artikelenserie wil ik graag een bijdrage leveren aan deze discussie naar een zinvolle oplossing voor dit probleem.