Boekbesprekingen, themanummer 'bestemming', augustus 2013
Had ik maar…
Stap voor stap naar de juiste sector- of profielkeuze.
Carine Vos. SWP, 2012. ISBN 978 90 856 0654 3
Vakken laten vallen omdat je de pest hebt aan een docent of dezelfde vakken wilt volgen als je vrienden. De reden van scholieren om voor een bepaalde sector of profiel te kiezen, is niet altijd even rationeel. Scholieren én hun ouders maken met het werkboek van studiekeuzeadviseur Carine Vos ‘Had ik maar…’, een beter overwogen keuze. Volgens de ondertitel worden de lezers ‘stap voor stap naar de juiste sector- of profielkeuze’ geleid.
Het boek bestaat uit drie delen en start met een toelichting over alle mogelijke profielen en sectoren. Geen overbodige luxe voor de meeste ouders: in hun tijd zag het voortgezet onderwijs er heel anders uit. In het tweede deel brengt de scholier zijn hobby’s, interesses, talenten en competenties via heldere opdrachten in kaart. Bruikbaar voor de studiekeuzeadviseur zijn de oefeningen die inzicht geven in het type persoonlijkheid. Bijvoorbeeld een oefening waarbij de scholier woorden zoekt die bij zijn persoonlijkheid passen. Vermoedelijk zullen sommige ouders en scholieren dit type opdrachten overslaan omdat zij deze te zweverig of vergezocht vinden. Het derde deel leidt de scholier naar het maken van de definitieve keuze. Goed is dat er een overzicht van beroepen is opgenomen. Een nadeel is wel dat veel leerlingen de meeste beroepen niet goed kennen of er vooroordelen over hebben. De vele opdrachten in het laatste boekdeel passen bij de subtitel van het boek; ze leiden de scholier inderdaad stap voor stap naar de juiste sector- en profielkeuze.
Een vriendin van de recensent en ouder van twee kinderen in het voortgezet onderwijs heeft het boek aangeschaft en is enthousiast: “Er staan goede en ook leuke opdrachten in. Maar, mijn zoon op het vmbo moet ik goed begeleiden bij het maken van de oefeningen. Ze zijn erg theoretisch voor een vmbo’er. Mijn dochter die op het gymnasium zit, zoekt zelf de oefeningen uit die passen bij een onderwerp waar zij meer over wil weten. Mijn inschatting is dat er niet veel scholieren zijn die alle opdrachten van A tot Z maken. Het zijn er gewoon te veel. Het blijven wel pubers!”
Of het boek de belofte van de juiste keuze voor iedereen kan waarmaken is uiteraard discutabel. Maar, met goede begeleiding van ouders en serieuze inzet van het kind zal de uitgave zeker bijdragen tot een meer overwogen beslissing. Voor studiekeuzeadviseurs is het werkboek ook een aanbeveling. Verschillende praktische opdrachten zijn goed in te zetten bij een traject voor studiekeuze.
Brigitt Kurvers - loopbaancoach en studiekeuzeadviseur
Loopbaanplanning
Richting geven aan je carrière.
Els Ackerman. Spectrum,. 2013. ISBN 978 90 003 1939 8
‘Loopbaanplanning’ van Els Ackerman is een praktische en realistische handleiding waarin in brede zin benoemd wordt wat je allemaal kan tegenkomen wanneer je je gaat bezighouden met loopbaanplanning. Het is een integraal overzicht van alle stadia in de loopbaanplanning en biedt voor elke doelgroep en elke levensfase wat wils. Tevens wordt de impact van de tijdgeest op loopbaanplanning aangegeven – en wordt er gekeken vanuit het perspectief van de organisatie naar het individu en vice versa.
Als metafoor voor de hoofdstukindeling is ‘de reis’ genomen. In elke fase van de reis worden korte behulpzame oefeningen aangereikt die de zelfwerkzaamheid van de loopbaanklant prikkelen. Ook netwerken en solliciteren komen in ruime mate aan de orde.
Tevens is elke hoofdstuk gelardeerd met cases. Ze laten het meesterschap van een ervaren coach zien en geven ook de diepte van het loopbaanwerk aan. Het zijn real-life-examples waarin in een directe stijl goede en heldere adviezen worden gegeven.
In tegenstelling tot het eerste hoofdstuk ‘Je vertrekpunt’ worden in het tweede hoofdstuk ‘De bestemming’ minder handvatten aangereikt om uit te zoeken waar je heen wilt. Wel genoemd wordt het grote belang - voor de klant en voor de coach - om te luisteren naar wat iemand inspireert en wat hij /zij wil verwezenlijken. Het gaat dan niet om de droombaan maar om dieperliggende drijfveren of motieven.
De veelheid van onderwerpen in ‘Je route uitstippelen’ - ook om recht te doen aan de brede doelgroep - kan maken dat je de weg even kwijt bent. Voor de goede lezer heeft elke paragraaf echter wel een tip of een advies waarmee je je route kan vervolgen.
Verrassend is de visualisatieoefening in ‘Oponthoud’ en het laatste hoofdstuk ‘Bestemming bereikt. En dan?’.
De rode draad door het hele boek heen is samen te vatten met de uitspraak van John Lennon: “Life is what happens to you, while you’re busy making other plans.”
Loopbaanplanning dient niet een doel op zich te worden – omgaan met kinken in de kabel, de ogen openhouden, af en toe een zijweg inslaan om te onderzoeken en het hanteren van meerdere toekomstscenario’s, is het advies.
“De reis houdt nooit op” is de laatste zin.
Een goede reden om dit prettig leesbare boek aan te reiken aan je klanten om als naslagwerk te gebruiken gedurende hun gehele loopbaan.
José Otten - loopbaan- en talentencoach
Diepere drijfveren
Verborgen motieven doorgronden met entelische intelligentie.
Sjaak Overbeeke. Pearson, 2012. ISBN 978 90 430 2563 8
Basisidee van ‘Diepere drijfveren’ is dat de mens in wezen goed is. Waarom gaat er dan toch zoveel mis? Een oorzaak is dat we vaak onze diepere drijfveren verbergen, omdat we ons ervoor schamen. Een tweede, daarmee samenhangende oorzaak is dat we anderen vaak te veel vertrouwen of juist te veel wantrouwen. Doel van Overbeeke is de ‘lagere’, egoïstische motieven bij anderen en onszelf beter te begrijpen. Dat geeft ruimte en lucht. We doen het door aan onze ‘entelische intelligentie’, ons ‘EnQ’ te werken. Overbeeke wil dit begrip toevoegen aan de Nederlandse taal. Het is afgeleid van het Griekse ‘telos’, doel. Entelische intelligentie impliceert pragmatisch doordenken over drijfveren en oordelen op basis van plussen en minnen.
De belangrijkste instrumenten die Overbeeke in zijn boek uitwerkt, zijn typologieën. Zo is er een indeling van mensen in Voelers, Doeners, Denkers en typen daartussenin. Een andere typologie bestaat uit drie niveaus in een behoeftepiramide, een vereenvoudiging van de bekende piramide van Maslow. Deze typologieën bieden een ‘catalogus’, die helpt om gedrag te verklaren uit motieven.
Het boek telt een kleine tweehonderd bladzijden en is fraai uitgegeven. Er staan veel mooie kleurenfoto’s in, veelal van dieren, en vrij veel schema’s. De auteur schrijft vlot en helder en gebruikt veel leuke, interessante en actuele voorbeelden en anekdotes.
Vragen die cliënten nogal eens aan loopbaanadviseurs stellen, zijn “Waarom voel ik me zo onbevredigd in mijn werk?” of “Wat wil ik nu echt zelf?”. Helpt het boek van Overbeeke de adviseur om deze cliënten beter te begeleiden door hen verheldering te bieden over hun diepere drijfveren? Ik denk het niet. Het boek is evenmin geschikt om eigen diepere drijfveren te ontdekken. Veel van het boek gaat over het ontmaskeren van verborgen ‘lagere’ drijfveren van organisaties en in de politiek. Typologieën kunnen ongetwijfeld helpen om mensen te begrijpen, maar als het gaat om diepere drijfveren zal veelal toch een indringend persoonlijk gesprek wenselijk zijn. De titel van het laatste hoofdstuk, ‘Gedurfde gesprekken: communiceren met entelische intelligentie’, is veelbelovend, maar het hoofdstuk heeft een negatieve insteek. Het gaat vooral over feedback geven over ongewenst gedrag en dit bijsturen. Aan het eind blijkt dat de auteur hogere drijfveren en idealen buiten de scope van het boek laat vallen.
Tom Luken – onafhankelijk onderzoeker en adviseur
De kracht van motivatie
Ontdek de weg naar je ideale loopbaan.
Anton Philips en Annemiek van Kessel. Ten Have, 2013. ISBN 978 90 259 0207 0
In de ideale baan ben je goed in wat je doet én beleef je daar ook nog eens plezier aan.
Die twee zijn als brandstof voor je innerlijke motor. Zonder brandstof geen vooruitgang. Zonder brandstof raak je uitgeblust. Daarom is het zo belangrijk om te weten wat jou motiveert.
In ‘De kracht van motivatie’ laten de auteurs je kennismaken met de kracht van motivatiepatronen en leren ze je hoe je je eigen motivatiepatroon inzichtelijk kunt maken.
Hiertoe nemen ze je, in de hoofdstukken, stapsgewijs mee door een aantal vragen die ten grondslag liggen aan het motivatiepatroon. Wat zijn jouw centrale drijfveren? Welke werkverhouding past bij jou? Met welk onderwerp ben je graag bezig? Welke omstandigheden motiveren jou? En welke vaardigheden gebruik je graag?
Praktisch, met oefenvoorbeelden en invulschema’s.
Het boek is naar mijn idee vooral boeiend voor de lezer die nog niet heel veel onderzoek heeft gedaan en coaching heeft gevolgd. De lezer die daarnaast ook de moeite neemt om er echt voor te gaan zitten, omdat het de nodige inzet vraagt om de opdrachten uit te voeren, wordt beloond. Het is inderdaad fascinerend om op zoek te gaan in je vroegste kindertijd, jeugd en volwassenheid en daar de grote gemene deler uit te halen.
Ik vind het jammer dat ieder hoofdstuk begint met een verhaal van Anton (één van de schrijvers). Dat geeft mij het gevoel dat zijn verhaal meer centraal staat dan het verhaal van mij als lezer. Terwijl de persoonlijke verhalen juist bedoeld zijn om te inspireren. Soms is de schrijfstijl nogal ‘uitleggerig’. Voor de lezer met minder vakkennis is dit waarschijnlijk wel plezierig.
‘De kracht van motivatie’ biedt geen diepgaande theorieën. Wel een methode die gebaseerd is op ervaringen met duizenden cliënten. Of het boek voor jou als lezer voldoet, heeft te maken met wat je ervan verwacht. Het is geen lekker doorleesboek. De auteurs stellen in het begin van het boek dat je in staat wordt gesteld zelf actief met de methode aan de slag te kunnen. En dat klopt. Het boek en de methode zijn praktisch. Wanneer je actief aan de slag gaat, kom je dichter bij het ontdekken van jouw ideale loopbaan.
Gerlinde Zoodsma - trainer/coach
Gratis
lees meer
