Een kolonie mieren redt in tijden van hevige overstroming het vege lijf door met hun pootjeszich aan elkaar te verbinden en zo een levend vlot van mieren te maken. Op dit vlot wordt – hoog en redelijk droog – de koningin en het nageslacht in wording gezet. Gewoon helder vanuit een rol, schijnbaar geen discussie. Als een zelfsturend team? Het mierenvlot drijft op de stroom mee de rivier af. Vooraf is niet duidelijk waarheen. Voor de mieren is de bestemming ook niet belangrijk. Het resultaat wel: uiteindelijk veilig en droog. Onderweg zijn er ontberingen, waaronder hongerige vissen die een hap uit het vlot nemen en hoge boeggolven, waardoor het vlot bijna uiteen valt. Uiteindelijk komt het vlot weer in rustiger water en ten slotte weer op vaste grond. Heel voorzichtig wordt de mierenkoningin met haar kroost weer op het droge geholpen om in een nieuwe omgeving verder vorm te geven aan het mierenleven. Het zijn onrustige tijden in het land van leren en ontwikkelen. Met een derde crisis in zeven jaar werken normale reflexen zoals kostenreductie voor organisaties niet meer.
De crisis nu gaat verder dan ooit en dwingt organisaties met creativiteit te zoeken naar nieuwe manieren van overleven. Een vlot bouwen? Onze veilige bosgronden lijken net als bij de mieren te overstromen. Tegelijk met de crisis speelt de snelle opkomst van informatie- en communicatietechnologie. Informatie is overal en altijd en de groep aankomende beroepsbeoefenaars kan er razendsnel mee omgaan. Hoezo in een klas zitten om te leren? De crisis doet een groot beroep op het adaptief vermogen van onze organisaties. De klantkant heeft met dezelfde crisis te maken en veroorzaakt hoge golven onderweg. Branchevreemde aanbieders proberen ondertussen happen uit onze business te nemen. De mieren overleven door zich te verbinden aan elkaar. Zo houden ze hun belangrijkste resources droog en veilig. Eenmaal aangekomen in rustiger water, gaan ze weer aan land en ontbindt het vlot zich. Hoe doen we dat in het landschap van leren en ontwikkelen? Welke (clubs van) mieren kunnen zich in het landschap van leren en ontwikkelen verbinden om de overstroming te doorstaan? Hier en daar zie je al kleine vlotjes ontstaan. De mieren maken met hun pootjes een verbinding. Hoe zien onze verbindingen eruit? En welke kernwaarden zetten we dan bovenop het vlot? Welke hongerige vissen liggen op de loer? Cocreatie, maatwerk, vertrouwd adviseren, organisatieontwikkeling. Hoe krijgen we leren en ontwikkelen van aanbod voor de klant naar een mechanisme wat ook voor onszelf werkt?
Het BBC-filmpje over het mierenvlot is op YouTube terug te vinden als je zoekt op: ‘Ants create a live boat in Amazone jungle’
Rick de Rijk is voorzitter van de VETRON en directeur van Gooiconsult. www.vetron.nl en www.gooiconsult.nl
Jolanda Botke is bestuursondersteuner bij VETRON en zelfstandig ondernemer. www.pelikaanadvies.nl
