De Franse filosoof Michel Foucault zei het mooi: “Het leven is een kunstwerk. Een kunstwerk dat zichzelf voortdurend herschept en waarvan jij zelf de schepper bent.” Om deze levenskunst zo goed mogelijk invulling te geven, was voor Foucault een belangrijke plaats voorbehouden aan vitaliteit. Tijdens zijn onderzoek naar de levensstijl van de oude Grieken en Romeinen, was hij diep onder de indruk geraakt van zowel hun vitaliteit als zorg voor zichzelf. Het is juist in de zorg voor jezelf waarin ook de zorg voor de ander besloten ligt.
Vitaliteit gaat over levenskracht; de kracht waar je hart van opspringt en die je energie laat stromen. Vitaal ben je als je je krachtig en energiek voelt; een natuurlijke gesteldheid van je mentaal en fysiek goed voelen, ‘lekker in je vel’ zitten. Synoniemen voor vitaliteit zijn levendigheid, levenslust en veerkracht. Jouw vitaliteit als coach staat in directe wisselwerking met de vitaliteit van je cliënten.
Bijna iedereen weet te benoemen welke factoren bijdragen aan vitaliteit: ontspanning, beweging, goede voeding, zinvol werk, een positieve levenshouding, waardevolle contacten, tijd met anderen en acceptatie van wat niet te veranderen is. En toch… In de praktijk blijkt het vaak lastig vitale keuzes te maken. Vanuit het perspectief van diegene die de noodzaak van verandering (nog) niet ziet, is dit weliswaar goed te verklaren, maar ook wanneer je wel wilt veranderen, kun je hindernissen tegenkomen. Zo besluiten veel mensen meer in beweging te komen. Zij beginnen enthousiast aan een sport, maar blazen na een aantal maanden een stille aftocht wanneer de tijd lijkt te ontbreken. Weer anderen blijven hangen in die onbevredigende baan of slapen dagelijks te weinig onder het mom van: “Ik kan ’s avonds zo lekker veel doen.” Een keuze voor bevrediging van behoeften op korte termijn gaat vaak ten koste van de voordelen op de lange duur. Als coach kun je, door aandacht te besteden aan het voortraject (bewustwording), een belangrijke katalysator vormen voor de volgende stappen en de intrinsieke motivatie vergroten. Vitaliteit krijgt weer prioriteit.
Een professor vult een pot tot de rand met grote keien en vraag aan zijn studenten: “Is deze pot vol?” Wanneer zijn studenten bevestigend antwoorden, laat de professor kiezelstenen tussen de keien glijden en stelt opnieuw de vraag: “Is deze pot vol?” Vervolgens haalt de professor een zak zand tevoorschijn en giet ook deze leeg in de pot. Het zand verspreidt zich langzaam tussen de stenen en de vraag of de pot nu vol is, wordt wederom gesteld. Wanneer de professor vervolgt met: “Wat denken jullie, passen de grote keien nog in de pot, wanneer we deze eerst vullen met zand?”, wordt het stil in de groep. De boodschap is helder.
Wat zijn de grote keien in jouw leven? Je kinderen? Een ontspannen leven leiden? Gezondheid en Levenskracht?
Audrey de Jong is psycholoog en TvC-redactielid. www.bluecore.nl
