“Door niet te starten met een probleem, maar door samen te onderzoeken wat wel werkt, kun je samen toegroeien naar een gewenst toekomstbeeld.” Aan het woord is Robbert Masselink, auteur van twee boeken over Appreciative Inquiry (AI).
“In plaats van discriminatie als probleem te duiden, kun je de vraag stellen: hoe creëren we gelijke rechten voor man en vrouw?”, aldus Masselink. “Dit is een belangrijk uitgangspunt, want alles wat je aandacht geeft groeit. Geef je aandacht aan het probleemveld discriminatie, dan zal dat groeien. Geef je aandacht aan het wezenlijke vraagstuk dat daaronder zit, dan creëer je een wezenlijke dialoog, waarin nieuwe vragen worden gesteld.” Die nieuwe vragen leiden tot nieuwe methodes, tot nieuwe kennis en tot nieuwe praktijken.
Centraal binnen het Appreciative Inquiry model staat het 4D-model: Discovery, Dream, Design en Destiny. Masselink: “In de Ontdekkingsfase gaat het over het verzamelen van de beste verhalen, over die zaken waar mensen zelf nog steeds trots op zijn. Ook zoek je daarin naar een kernthema. Bij een ziekenhuis dat patiëntgerichter wilde gaan werken, kwamen we op het kernthema ‘het zal je moeder maar wezen’ uit. Alleen dit al deed bij het medisch personeel een appel op hun rol als mens, naast hun rol als deskundige. In de Droomfase droom je over het thema dat aan de orde is. In de Designfase blijf je dromen, maar droom je over je eigen organisatie: hoe ziet het eruit als we de droom gaan implementeren in onze organisatie? In de Bestemmingsfase realiseren deelnemers ‘dat wat gewild is’ volgens het adagium ‘denk groot, doe klein’.”
In deel twee van dit boekevent nam Goof van Amelsvoort het stokje over. Hij legde uit welke drijfveren gedrag beïnvloeden. Hij gaf aan welke drijfveren in welke fase van het AI-proces voor synergie kunnen zorgen, maar ook wat de doorgeschoten kwaliteit van elke drijfveer is en hoe deze negatief geladen drijfveer het AI-proces kan verstoren. Hier ging deze spreker de fout in. Hij was niet langer congruent met het AI-gedachtengoed. Hij begon immers vanuit een probleem (namelijk een niet passende drijfveer) te praten, in plaats van uit een waarderende benadering te starten vanuit kwaliteiten.
Maar ik wil deze recensie, in het licht van AI, positief eindigen: met een mooie werkvorm om mensen in de Bestemmingsfase in actie te laten komen. Masselink: “Stel dat de deelnemers een scope hebben van drie jaar. Wat hebben jullie als groep dan klaar over drie jaar? Wat moeten jullie als groep dan klaar hebben over drie maanden, over drie weken, over drie dagen, over drie uur en over drie minuten?” Een prachtig transitiepad waarin elke droom teruggebracht kan worden tot een planningsactiviteit in het nu. Zoals elk verzengend vuur teruggebracht kan worden tot een enkele vonk. Waarderend organiseren werkt met die vonk en heeft het als methodiek in zich om die vonk op grote groepen mensen over te laten springen.
Drs. Guido van de Wiel (Wheel Productions) is coach, trendwatcher en organisatieadviseur en schrijft als ghostwriter ‘Managementboeken op maat’. www.wheelproductions.nl
