In de jaren zestig verscheen het literaire tijdschrift Barbarber met o.a. K. Schippers en J. Bernlef in de redactie. Barbarber heette een Tijdschrift voor teksten te zijn. Elke tekst kwam in aanmerking om in het tijdschrift geplaatst te worden, maar met enige regelmaat werd een tekst toch afgewezen, omdat deze niet zou passen in wat de Barbarber-redactie voor ogen stond.
Hoe zit dat eigenlijk bij DNM: een Vakblad over onderwijs en leiderschap? Ook al zo’n ruim geformuleerde ondertitel. Zo nu en dan ligt binnen de redactie dan ook de vraag op tafel of een bepaald artikel of een boek dat aangeboden wordt om te recenseren nu wel of niet binnen ons vakblad past. Zo kregen we, bijvoorbeeld, onlangs het boek ADHD in de klas. Praktische gids voor leraren van Anton Korteweg aangeboden. Inderdaad een hele praktische gids met allerlei handzame tips om in de klas goed om te kunnen gaan met ADHD. Maar past een dergelijke boekbespreking nu wel of niet binnen DNM? Zit de inhoud van dit boek niet te dicht op de klassenpraktijk en staat het daarmee te veraf van het leiderschapsvraagstuk?
Toen ik in de jaren ’90 schoolleider werd, na jaren als docent te hebben gewerkt, schreef ik mij enkele jaren achtereen in voor leiderschapscursussen en trainingen. De een nog waardevoller dan de ander. Maar wat me als eerste opviel was dat wat in de cursussen en trainingen werd gepresenteerd als leiderschap voor schoolleiders, niet veel anders was dan wat een docent in de klas ook laat zien, of in ieder geval moet laten zien. Docent en schoolleider doen voor een belangrijk deel een beroep op dezelfde vaardigheden, zij het in een andere context. Toen ik begin deze eeuw de stap zette naar bestuurder gebeurde hetzelfde. Boeien en geboeid houden, inspireren en motiveren, samen ergens naartoe werken en weten hoe je dit samen met anderen het beste voor elkaar kunt krijgen geldt zowel voor de docent, de schoolleider als de bestuurder.
In het eerste nummer van deze jaargang hebben we het thema gewijd aan het leiderschap van leraren, in dit derde nummer staat de bestuurder centraal. Of beter: onderwijsgemeenschap van de bestuurder, want ook de bestuurder kan het niet alleen. Zowel binnen als buiten zijn organisatie is hij aangewezen op samenwerking met anderen om de bestuurlijke opdracht goed uit te kunnen voeren. Net zoals de schoolleider alleen in teamverband verantwoord leiding kan geven en de leraar alleen samen met zijn collega’s beter werk kan leveren.
Over beter werk gesproken: daar is het thema van het eerstvolgende nummer van DNM aan gewijd en ook daarin vragen we aandacht voor het werk vanuit een teamperspectief.
Met andere woorden: een vakblad over onderwijs en leiderschap kan niet ruim genoeg geformuleerd worden zolang het leiderschapsperspectief maar helder is.
Klaas Pit
INHOUD
THEMA
- Besturen als puzzel. Inleiding op het themakatern, Arie Olthof, Margriet van der Sluis, Tanja de Ruijter en Anneke Westerhuis
- Bestuurlijke gemeenschap in het mbo. Verslag van anderhalf jaar onderzoek bij een ROC, een AOC en een vakschool, Margriet van der Sluis en José Hermanussen
- Ideaalbeeld of werkelijkheid? Eenheid en uniformiteit binnen een schoolbestuur, Alinda Koerts
- Bestuurlijke samenwerking in de regio, Doetina van Kelle
- De ideale schoolgrootte bestaat niet in het onderwijs. Onderzoek naar schaalgrootte op rij, Sanne Weijers en Sjerp van der Ploeg
- Leidt een groot schoolbestuur tot groot succes? Onderzoek naar effecten schaalvergroting in het basisonderwijs, Leon van den Boom
- Besturen zonder wij. Een boekbespreking, Mark de Haas
EN VERDER
- Ruimte voor professionaliteit. Wat scholen kunnen leren van zelfsturende teams, Desiree Berendsen
- Vreemde vogels in je school. Zij-instromers zijn bijzondere starters, Lia Huisman en Edith Pijpers-Streefkerk
- De derde leerweg in het mbo: Responsiviteit van roc’s. Resultaten uit het ECBO-TIAS Discussiepanel, Henk Ritzen
Rubrieken
- Strip
- Column – Willem de Vos
- Bestuur Beleid Beschouwing
- Onderwijs over de grenzen
- Column – Daniel Bonder
- Boeken
