Terwijl in Nederland de waarde van het vwo-diploma voor toelating tot de universiteit ter discussie staat, hebben de voormalige communistische landen in Centraal- en Oost-Europa zich vergewist van de functies die centrale examens kunnen hebben. Men zoekt een model waarin zowel de autonomie van de school als de regulerende taak van de overheid tot hun recht komen. De Nederlandse combinatie van schoolexamen en centraal eindexamen biedt deze mogelijkheid. De situatie in andere West-Europese landen is verdeeld. De Europese eenheid valt in elk geval niet af te lezen uit de verschillende examensystemen.