INHOUD EXAMENS 2009-04 december 2009
- Examenfraude en diploma-/certificaatfraude, De opdracht is: fraude voorkomen en vertrouwen herstellen,
Annie Kempers-Warmerdam
- Is dit assessment kwalitatief goed genoeg? Over de ontwikkeling van een beoordelingsinstrument voor competentie assessment,
Saskia Wools
- Terecht of niet? Een lekker gevoel en toch mis! - List en bedrog op een theorie-examen van het CBR
Henk van Berkel
- Over diplomawaardering en Certificaatsupplement, werkzaamheden van de afdeling internationale diplomawaardering van Colo,
Stan Plijnaar-Siedsma
- Gastcolumn: Kwalificaties,
Joost Dijkstra
- Performance assessment 'Spitaal', van competentie tot meetbare gedragsindicatoren,
Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp
- Uit de praktijk: Een leugentje in uw cv moet kunnen, toch?
Karina Ahles
- Wynand Wijnen - Toetspionier en onderwijsvernieuwer, Kopstukken uit de examenwereld,
Don Mellenbergh
- Activiteiten Inspectie van het Onderwijs, Het jaarwerkplan 2010,
Redactie EXAMENS
- Gezien en gelezen
- Literatuur/ Agenda
- Wie zijn wij?
- Verenigingsnieuws
Een kloof te dichten
De Nederlandse Vereniging voor Examens bestaat dit jaar op de kop af tien jaar. Het tijdschrift EXAMENS volgde vier jaar later. Een van de beweegredenen om het tijdschrift te starten was een brug te slaan tussen de door de overheid bekostigde examens (examens die zijn gekoppeld aan de van overheidswege bekostigde opleidingen) en de examens uit de private sector. Dit waren in die tijd twee aparte werelden die niet bij elkaar in de keuken keken. Erzou een wereld te winnen zijn wanneer die twee bolwerken eens naar elkaar luisterden en het goede van elkaar overnamen. Zo bestaat er in de wereld van de private examens een schat aan ervaring met het examineren van praktische vaardigheden. Daarvan zijn genoeg voorbeelden te geven en dit tijdschrift besteed er regelmatig aandacht aan. Dat loopt van examens voor brandweerlieden, via het examineren van ME-ers tot aan het testen van piloten met ‘flight simulators’. Van dit type examens hebben de bekostigde onderwijsinstellingen aanzienlijk minder kaas gegeten. Zie het geworstel met het examineren van competenties. Haast ieder nummer van dit tijdschrift bevat wel voorbeelden en richtlijnen voor competentiegericht examineren. Dat alleen al is een aanwijzing dat de methodiek van het examineren van competenties nog niet is ingedaald bij de bekostigde instellingen. Nu zijn competentietoetsen niet helemaal gelijk te stellen aan praktijktoetsen, maar toch is de overlap groot. Bij private instellingen is de kennis over examineren, de psychometrika, in het algemeen onderontwikkeld. Zij beschikken bovendien niet over een goed kwaliteitszorgsysteem, de goede niet te na gesproken uiteraard. Niet dat zij zomaar wat ‘aanrotzooien’, doorgaans zijn de examenverantwoordelijken heel consciëntieus bezig met hun vak, maar hun inspanningen richten zich in het bijzonder op de inhoud en organisatie van examens en niet op de meettechnische kwaliteit van het examen. Kwaliteitscontrole achteraf vindt nauwelijks plaats. Schrijver dezes mag af en toe een blik werpen in de keukens van private exameninstellingen. Puur om te testen laat hij daar termen vallen als Cronbach’s alfa, KR-20 en adaptief toetsen. Rollende ogen is de reactie, zelfs bij exameninstellingen met een uitstekende reputatie. Dit aspect van examineren, de psychometrische kwaliteitszorg, is in het algemeen beter geregeld in het bekostigde onderwijs. Toch moet ook hier een nuance worden aangebracht. Individuele docenten zullen beslist geen examendeskundigen zijn. Dat pretenderen ze ook niet, het gaat hen primair over de inhoud. Maar binnen bijvoorbeeld het hoger onderwijs functioneren auditcommissies die de kwaliteit van examens worden geacht te controleren. Ook instanties als Cito en de inspectie garanderen in het bekostigde onderwijs enigszins de kwaliteit van examens.
De redactie van EXAMENS heeft niet de illusie dat de kloof tussen bekostigde en private instellingen is gedicht. Zoiets vergt een omslag in denken en dat heeft tijd nodig. Wel valt op dat exameninstellingen hoe langer hoe meer in de belangstelling komen te staan. Soms positief, meestal negatief, omdat er iets is misgegaan. De maatschappij vraagt exameninstellingen vaker om verantwoording af te leggen. Zij moeten expliciet maken waar ze mee bezig zijn en aantonen dat ze kwaliteit leveren. Dat is op zichzelf al een goede ontwikkeling. De redactie van EXAMENS zal zich blijven inspannen bijdragen in het tijdschrift op te nemen die voor lezers uit verschillende examenwerelden interessant en leerzaam zijn.
De heer dr. H.J.M. van Berkel is hoofdredacteur van EXAMENS en werkzaam aan de Universiteit van Maastricht. E-mail. H.vanBerkel@EDUC.unimaas.nl.
