Flow
Psychologie van de optimale ervaring
Mihaly Csikszentmihalyi. Boom, 2000 (2010, 9e dr). ISBN 978 90 535 2508 1
“2300 jaar geleden kwam Aristoteles tot de conclusie dat de mens bovenal streeft naar geluk.”
Er zijn momenten waarop je je optimaal gelukkig voelt. Dat gebeurt vaak als je zo betrokken bent bij een activiteit dat je alles om je heen vergeet. Mihaly Csikszentmihalyi noemt deze optimale ervaring ‘flow’. Hij is gefascineerd door de vraag hoe mensen zelf deze ervaring van genot, creativiteit en totale betrokkenheid tot stand kunnen brengen en vasthouden. Geluk en flow overkomen ons namelijk niet toevallig, zoals velen denken. Csikszentmihalyi is hoogleraar psychologie en heeft tientallen jaren onderzoek gedaan naar flow. Dit is dan ook niet zijn eerste boek, maar eerder een samenvatting van zijn bevindingen. Hij benadrukt geen ‘doe-het-zelfboek’ geschreven te hebben; een concreet stappenplan om gelukkig te worden en meer in een flow te leven, zul je niet aantreffen. Wel voorziet het boek in voorbeelden die je helpen je leven prettiger te maken. Toch vind ik dat het boek wel degelijk handreikingen biedt. Een van de besproken zaken betreft het beheersen van je bewustzijn door bijvoorbeeld te streven naar een concreet doel. Ieder mens heeft uitdaging nodig. Je kunt eigenlijk pas echt gelukkig zijn als er een vorm van complexiteit in je leven is. Vandaar dat het stellen van doelen en een vorm van competitie mensen vaak in een flow brengt. Daarbij is het van belang dat het doel dat je jezelf stelt haalbaar is: het moet niet te makkelijk of te moeilijk zijn en je moet er zelf invloed op uit kunnen oefenen. Het bedrijven van sport en spel, genieten van kunst en het beoefenen van hobby’s brengt vrijwel altijd flow in je leven. Je hebt het gevoel dat je je leven onder controle hebt en een zinvol bestaan leidt. ‘Controle’ betekent overigens niet dat je vervelende situaties in je leven kunt voorkomen; die zullen er altijd wel zijn. Bij controle gaat het meer om het creëren van innerlijke harmonie en de vaardigheid om externe omstandigheden in overeenstemming te brengen met je doelen. De auteur laat zien dat het zelfs mogelijk is om je gelukkig te voelen in de meest vreselijke omstandigheden. Dit boek blader je niet snel door; in vrijwel elke alinea staan passages die je tot nadenken uitnodigen. Op vrijwel elke bladzijde heb ik zinnen onderstreept. Voor mij betekent dit, dat ik het een waardevol en informatief boek vind.
Vincie van Gils - zelfstandig communicatieadviseur, coach, trainer en auteur
Omgaan met stress en burnout
Omgaan met stress en burnout
Bart Verkuil & Arnold van Emmerik. Bohn Stafleu van Loghum, 2007. ISBN 978 90 313 4391 1
Stress: we hebben er allemaal mee te maken. In de positieve zin, als de stress die maakt datje net iets beter presteert. Het is ook die stress die zorgt dat je niet doelloos blijft hangen in gevaarlijke situaties en je de kracht geeft om te vluchten of te vechten. Een gezonde spanning die hoort bij het leven. Maar stress kan ongezond worden op het moment van te hoge werkdruk of spanningen binnen het gezin. In veel gevallen lukt het niet om deze vorm van stress om te zetten in actie. Het is niet alleen vervelend maar belast ook je lichaam. In sommige gevallen kan dit leiden tot overspannenheid, burnout en depressie.‘Omgaan met stress en burnout’ vertelt op een heel eenvoudige manier hoe stress ontstaat, wat het verschil is tussen gezonde en ongezonde stress en wat stress met je lichaam doet. Het leert je uit te zoeken wat je energie kost en welke activiteiten jou energie opleveren. Het boek is met 126 pagina’s dun te noemen. Prima geschikt dus om in korte tijd heel wat op te steken over het hoe en waarom van stress. Toch zijn de schrijvers er binnen dit beperkt aantal pagina’s in geslaagd veel tips mee te geven om beter om te gaan met stress en je leven weer in eigen handen te nemen. Een van de opmerkelijke thema’s uit het boek vind ik: ‘Tips voor gesprekken met bedrijfsartsen en werkgevers’. Het hoofdstuk geeft een mooie leidraad voor het voeren van een ‘stressgesprek’ op het werk. Van een eenvoudige probleemanalyse naar het brengen van de boodschap op basis van geweldloze communicatie. Met tips voor de leidinggevende. Duimen dat een paar dapperen zich aan de klus wagen op basis van deze raadgevingen. Het zou waarschijnlijk heel wat leed besparen en bedrijven doen inzien dat het soms anders kan en moet. Het zijn immers niet de zwaksten die getroffen worden door stressproblemen, maar vaak de meest betrokken werknemers. Natuurlijk kan zo’n klein boekje moeilijk het hele verhaal achter stress omvatten en soms heb je dan wel het gevoel dat je wat mist. Bovendien vragen sommige voorgestelde technieken, zoals mindfulness en meditatie, best wat tijd en motivatie vooraleer er resultaat kan worden verwacht. Maar prima dat ze in het rijtje van mogelijke oplossingen worden gezet. Toen ik dit schreef moest ik weer denken aan die collega die na een paar maanden thuis weer heel voorzichtig zijn weg terug naar kantoor heeft moeten zoeken. Misschien had er veel leed voorkomen kunnen worden, indien de baas dit boekje had gelezen en in praktijk omgezet. Een klein boekje en een goed gesprek, meer is er soms niet nodig!
Lydia De Win – productontwikkelaar en student psychologie
