Behandelgids angst en paniek
Therapeutenhandleiding & Cliëntenwerkboek
Michelle Craske & David Barlow
Nieuwezijds, 2013
ISBN 978 90 571 2362 7 & ISBN 978 90 571 2363 4
De auteurs van de ‘Behandelgids angst en paniek’ hebben twee lijvige publicaties geschreven: een therapeutenhandleiding en een bijbehorend cliëntenwerkboek. Hun doel is om een effectief, evidence-based behandelprogramma voor angst, paniek en agorafobie te bieden, waarmee de therapeut samen met de cliënt in twaalf sessies de angstklachten beïnvloedt. Het programma is vooral geschikt voor cliënten die hun paniekaanvallen als de belangrijkste bron van angst en bezorgdheid zien en zich voortdurend zorgen maken over een volgende aanval.
De cognitief gedragstherapeutische benadering van angstklachten is duidelijk aanwezig, zoals blijkt uit de geprotocolleerde opzet, verschillende online te downloaden formulieren en specifieke technieken. Mooi in deze behandelgids is dat er ook aandacht is voor de naastbetrokkenen van de cliënt, om terugval te voorkomen. De therapeutenhandleiding biedt beschrijvingen van sessies, uitleg over de begrippen en principes die ten grondslag liggen aan de therapie en een bespreking over therapeutgedragingen. Middels voorbeelddialogen wordt de therapeut voorbereid op veelvoorkomende therapeut-cliëntinteracties. Een hoofdstuk is geweid aan kortdurende zorg, dit aangepaste traject kan gezien worden als een introductie in de uitgangspunten en vaardigheden van paniekmanagement en vereist discipline van de cliënt om er zelf mee verder te gaan.
Het cliëntenwerkboek bestaat uit twaalf hoofdstukken, onderverdeeld in vier delen: basisbeginselen, copingvaardigheden, exposure en plannen voor de toekomst (terugvalpreventie). In elk hoofdstuk leert de cliënt een specifieke vaardigheid, die voortbouwt op de vaardigheid uit het vorige hoofdstuk. Elk hoofdstuk besluit met een samenvatting van de theorie, een zelfevaluatie en huiswerkopdrachten. Zo leren cliënten waarom paniekaanvallen niet gevaarlijk zijn, welke situaties hen de meeste angst en paniek bezorgen, hoe ze dan op hun ademhaling kunnen letten, welke gedachten hierbij helpend zijn en de confrontatie met moeilijke situaties en lichamelijke symptomen aan te gaan. De behandelgidsen hebben inhoudelijk een duidelijke opbouw, een heldere lay-out en een goede leesbaarheid door een ruime regelafstand, duidelijke alineamarkering en consistente opmaakstijl. De illustratieloze, dikke uitgaven kunnen de lezer echter ook ontmoedigen om de boeken te gaan gebruiken
Gerrie Ham-Willemsen – orthopedagoog in opleiding tot GZ-psycholoog en cognitief gedragstherapeut, www.gerrieham.nl
Fobieën
Manja de Neef & Pim Cuijpers
Boom, 2007
ISBN 978 90 850 6388 9
‘Fobieën’ is een praktisch en prettig geschreven zelfhulpboek voor mensen die last hebben van extreme angst voor bepaalde situaties en die door deze angst de betreffende situaties gaan vermijden. Iemand die zich verslikt heeft in eten en geen vast voedsel meer durft te eten. Of iemand die vastgezeten heeft in de lift en in paniek geraakt is en daardoor niet meer in de lift durft of in kleine ruimtes durft te zijn. De angst voor deze situaties kan zodanig ernstig zijn dat normaal functioneren niet meer mogelijk is.
Dit boek is bedoeld voor mensen die zelfstandig aan de slag willen met hun angst. Manja de Neef en Pim Cuijpers beschrijven een stappenplan om de beperkingen die de angst oplegt te verminderen. Het boek start met uitleg van het verschil tussen angst en fobie, een beschrijving van de verschillende soorten fobieën, uitleg over oorzaken en een beschrijving van de verschillende behandelingen. Daarna worden stapsgewijs de klachten in kaart gebracht en worden doelen gesteld.
De verschillende stappen die genomen worden, worden in kleine stapjes opgedeeld en handige tips en tools worden aangereikt om de voortgang bij te houden. Zo wordt gewerkt met een angstthermometer, een vertrouwenspersoon en een weekplanning. Per hoofdstuk worden diverse opdrachten gegeven die de lezer uitvoert. De opdrachten lopen op in moeilijkheidsgraad. Doel van de opdrachten is de angstgevende situaties op te zoeken en vermijding te voorkomen.
Met voorbeelden van behandeling van drie personen wordt de tekst verduidelijkt en worden de stappen duidelijk gemaakt. In de bijlagen zitten verschillende aanvullingen en hulpmiddelen zoals een smoezenlijst, een wensenlijst voor een vertrouwenspersoon, de weekplanning en een mogelijkheid om de eigen vorderingen te meten. Achter in het boek zit een cd-rom met ontspanningsoefeningen die gebruikt kan worden tussen de opdrachten door en die helpen om de aanpak succesvol te maken. ‘Fobieën’ is een handzaam en prettig leesbaar boek dat je stap voor stap helpt om van je angsten af te komen.
Anke de Jong-Koelé, registertherapeut BNG® Rouw- en Verliesbegeleiding, www.virtuspraktijk.nl
