Auteur: Hiltje Karenbeld
Niet iets wat je direct associeert met de huishoudbeurs: coachen. Hiltje Karenbeld deed dit een week lang in opdracht van de Taskforce DeeltijdPlus. Conclusie: ieder mens wenst verbondenheid met datgene en diegenen die er voor haar, maar ook hem, toe doen. Daarbij speelt de integratie van werkgerelateerde en andere ambities een grote rol. Een greep uit ervaringen tijdens de beurs.
Samen met bezoekers van de huishoudbeurs op zoek naar hun ambitie in werk. En welke eerste stap hiervoor te zetten. Door een kort coachgesprek met behulp van fotokaarten. Voor de Taskforce had ik deze methodiek al toegepast tijdens de rondtrekkende DeeltijdCafés. Veelal met coachees die een gerichte vraag hadden en enig benul hadden van coaching. Maar nu op de Huishoudbeurs. Waar ik nog nooit was geweest en ook nooit eerder wilde zijn.
Daar loop ik dan,vanaf station RAI, tussen veel vrouwen, me verbazend over al die boodschappenwagentjes op wieltjes die nu leeg zijn en aan het einde van de dag gevuld zullen zijn met tassen met daarin, tja wat allemaal?
Tussen masseur, fotograaf en Jantje Smit
Hoe waardevrij kan je zijn? Bezoekers die ongegeneerd de bakken met gratis gadgets leeggraaien en de boodschap van de Taskforce (wat is dat?) links laten liggen. Totdat Pia Dijkstra (voorzitster Taskforce) er is, een van de ministers, het filmpje met Maxima wordt vertoond of de quiz plaatsvindt. Bij ons is alles gratis, dat is het toverwoord van de beurs, dus zo zijn ook de gesprekken met mij. De marketingtrucs worden me al snel duidelijk en ik krijg er plezier in. Als ondernemer leer ik veel.
Het is wel in een omgeving die ik elke coach zou afraden. Van rust is geen sprake, getuige de vele collega’s van Jantje Smit die door de hal schallen. Een afzonderlijke ruimte heb ik evenmin, ik doe het met een statafel en twee stoelen. Met mijn collega’s handmasseur en fotograaf aan mijn zij.
Ik zie bezoekers die na een half uur al moe langs slenteren. We nodigen ze uit voor een stoel en een kopje koffie. Hoe makkelijk kan je iemand blij maken?
Het doel van de coachgesprekken is om de coachee een eerste aanzet mee te geven, iets dat zij zelf kan doen om dichter bij haar ambitie te komen. Een aanzet die zij zelf formuleert, aanspreekt en op korte termijn haalbaar is.
Ik maak gebruik van kaarten met foto’s. Hiermee brengt de coachee haar wens en stap letterlijk ‘in beeld’. Een effectieve methode, het visuele vermogen wordt ingeschakeld en onbewuste voorkeuren worden aangesproken. Bovendien is het een methode die het nuttige en aangename verenigt.
Op het tafeltje prijkt mijn display: “Speedcoaching, 15 minuten, gun het jezelf! Over de vragen die er voor jou toe doen!” Met een aantal prikkelende voorbeeldvragen. Ook de fotokaarten die uitgespreid liggen wekken interesse. Met daarnaast mijn eierwekker om de tijd passend in de gaten te houden. Ondanks deze uitstalling hoor ik vaak: “Speedcoachen, wat is dat? Speeddaten?”
“Nooit zo bij stilgestaan”
In deze setting is het extra belangrijk om, heel laagdrempelig, contact te maken met potentiële coachees. Ik spreek bezoekers aan en nodig ze uit. Afhankelijk van de situatie en de ingeschatte blik van de bezoeker vraag ik of ze meer willen weten. Of ik ga in op gesprekken waarin wordt gereageerd op de boodschappen die men ziet. De gesprekken variëren van tien seconden tot een half uur. De inhoud is in te delen in discussies, informatie geven over de Taskforce en korte (loopbaan)adviesgesprekken. En met een deel van de bezoekers en heb ik een coachgesprek; het zijn mensen die niet met dit doel komen en vaak niet weten wat coachen is. De uitdaging is om snel de vraag achter de situatie van de persoon te filteren als de interesse voor een gesprek is gewekt.
De coachees blijken verrast door de aanpak, voelen zich op hun gemak en zijn openhartig. Op een enkeling na geven zij na afloop aan een handvat te hebben hoe ze verder willen en welke eerste stap ze gaan nemen. Anderen willen het gesprek eerst laten bezinken. Velen geven aan het “leuk”, “nuttig” of “bijzonder” te vinden om stil te staan bij wat ze belangrijk vinden. “Daar heb ik nooit zo over nagedacht”, wordt vaak gezegd. Een teken van bewustwording. Veel coachees lijken zichtbaar energieker de stand uit te gaan dan dat ze binnenkwamen.
De onderwerpen van de coachgesprekken betreffen ambities op allerlei leefgebieden. En dan met name het integreren daarvan. Soorten leefgebieden die aan de orde kwamen zijn: werk, opleiding, gezondheid, persoonlijke ontwikkeling en ambities als ouder van een gezin bij de begeleiding van hun kinderen. Ook gehoord zijn de ambities om te willen zorgen voor ouders, kleinkinderen, volwassen kinderen en anderen (bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk).
Argumenten om meer of minder te werken zijn onderzocht door de Taskforce en weergegeven op een ‘argumentenkaart’. Samengevat in categorieën die voor vrouwelijke deeltijders zowel voor of tegen meer deeltijdwerken kunnen pleiten.
Opvallend is dat bezoekers geen argumenten noemen die voor méér werken pleiten als ze het relateren aan hun gezin en/of geld. Wat betreft geld zegt men het geld niet nodig te hebben of denkt men dat meer werken te weinig oplevert. En men wil het liefst zelf (grotendeels) voor de kinderen zorgen.
De gespreksonderwerpen zijn divers en de bezoekers heel verschillend. Opvallend is het aantal geïnteresseerde oma’s dat informatie wil voor hun werkende dochter. Ook springt de groep alleenstaande moeders met kleine kinderen in het oog.
Taskforce DeeltijdPlus
De arbeidsmarkt vergrijst en op termijn is er een tekort op de arbeidsmarkt. Veel vrouwen werken in kleine deeltijdbanen. Wat dit betreft loopt Nederland achter in de arbeidsparticipatie van vrouwen. Daarom is op de Participatietop in 2007 door kabinet, werkgevers en werknemers besloten om de tijdelijke Taskforce DeeltijdPlus in het leven te roepen. Het doel: vrouwen stimuleren om meer te gaan werken, met behoud van keuzevrijheid voor deeltijdwerken en een goede balans tussen arbeid en zorg als uitgangspunt. Een cultuuromslag met als uitkomst dat de samenleving het vanzelfsprekend vindt dat vrouwen meer uren in deeltijd gaan werken of een volledige baan hebben. Voorzitter van deze Taskforce was Pia Dijkstra. Door middel van discussies, onderzoek en proefprojecten is bewustwording op gang gebracht en zijn barrières zichtbaar geworden. Hierbij zijn zowel het publiek, overheid, sociale partners als de publieke sector betrokken.
De Taskforce is in 2010 afgerond. De conclusies betreffen de noodzakelijke cultuurverandering, de barrières die een vicieuze cirkel in stand houden voor vrouwen om meer te gaan werken en een cocktail aan adviezen om deze cirkel te kunnen doorbreken. Veel aanbevelingen sluiten aan bij Het Nieuwe Werken. De aanbeveling voor het afschaffen van de zogenaamde aanrechtsubsidie is er een die veel stof deed opwaaien. De eindrapportage met alle aanbevelingen is te vinden op www.taskforce-deeltijdplus.nl. Zo ook het Handboek Grotere Deeltijdbanen, samengesteld voor HR-adviseurs en werkgevers.
Bij één gesprek is ook de echtgenoot aanwezig. Beide zijn, in aanwezigheid van elkaar, gecoacht op de vragen wat hun persoonlijke doelen zijn en wat ze nodig hebben om dat te bereiken. Daarna zijn gezamenlijk de uitkomsten bekeken. En is verder gepraat over de overeenkomsten en verschillen en wat zij voor elkaar kunnen betekenen bij het bereiken van hun doelen.
Ook ‘losse’ mannen bezoeken de stand. Ik sprak er vijf. Twee mannen hebben willen praten over hun (deeltijd) werken, hun ambities en de balans met de thuissituatie. Een van hen heeft bewust gekozen voor werken in deeltijd en neemt thuis het merendeel van het huishouden en de zorg voor de kinderen op zich. Hij blijkt tegen dezelfde reacties op te lopen als veel vrouwen: “Jij hebt het goed geregeld, lekker thuis zitten!” Dit roept weerstand bij hem op omdat hij van mening is dat zijn taken thuis veel tijd en energie vragen en ook nuttig zijn, net als betaald werk.
Verbondenheid met datgene en diegenen die er toe doen
Opvallend is de hoge motivatie van mensen om hun situatie te willen veranderen, ondanks soms schijnbaar uitzichtloze situaties. En natuurlijk zijn er ook op de Huishoudbeurs mensen die een slachtofferrol innemen. Er blijkt grote behoefte aan aandacht, meer op het persoonlijke vlak dan wat betreft de werksituatie en vooral bij degenen zonder betaald werk. Een rode lijn die hier mee samenhangt blijkt de behoefte aan rust. Stil mogen staan bij wat je zelf belangrijk vindt, wat je wilt, of wat je ambities zijn. Dit wordt door bezoekers vaak gezien als een luxe. Toch blijkt het nodig om jezelf die rust te gunnen. Voor jezelf zorgen is een basis om goed voor anderen te kunnen zorgen. Dat laatste blijkt een belangrijke ambitie te zijn van veel bezoekers.
Gehoord op de huishoudbeurs
“Meer uren werken? Ik wou dat ik werk had!”
“Meer uren werken? Ik wil juist minder werken!”
“Ik wil wel DeeltijdPlus werken, maar ze willen alleen fulltimers!”
“Als die instanties nou eens gaan doen waar ze voor zijn (UWV, WAO professionals) en me helpen in plaats van tegenwerken.”
“Ik werk in het onderwijs (bestuurder) en zou graag willen dat meer werknemers meer uren gaan werken. Ik wil dit onderwerp graag naar voren brengen op mijn school.”
“Ik ben gepensioneerd, maar voor mijn dochter is dit wel interessant.”
“Ik ben arbo-arts en kom veel patiënten tegen die worstelen met de balans tussen werk en privé.”
Hoe kort de stilstand, en hoe klein de beweging van de bezoekers soms ook is, een pas op de plaats is ook beweging. Velen hebben deze pas op de plaats gemaakt bij een van de meest onconventionele stands op de beurs. Een bewuste pas op de plaats kan een basis zijn voor een volgende bewuste stap: beweging naar verbinding met datgene dat er voor de persoon toe doet.
Moe, maar voldaan verlaat ik de Huishoudbeurs. Voldaan vanwege de tevreden klanten, maar ook omdat ik in deze kakofonie van geluiden, beelden en indrukken toch al mijn kunde, kennis, flexibiliteit en improvisatie heb kunnen inzetten. Nog even wat laatste gadgets scoren, want ik blijk ook een gewoon mens, en dan op naar huis.
Hiltje Karenbeld werkte jarenlang bij NS Mobiliteitcentrum en is nu twee jaar zzp-er. Zij is werkzaam als loopbaanpsycholoog, coach en trainer. Passie: de wereld van de levensfases, de uitdaging dubbele ambities te integreren en dit meer op de (loopbaan)kaart zetten. Voor contact en informatie: www.karenbeld.nl.
