Nu leven we nog in een tijd waarin je als examenmaker een onbegrepen en onbemind beroep uitoefent. Op verjaardagsfeestjes kun je beter bij mensen gaan staan die bij de Belastingdienst werken. En die zijn ook nog gemakkelijker dan wij. Want: leuker kunnen wij het niet maken, en makkelijker ook al niet. Maar gelukkig gaat dat nu veranderen. Dat zit zo.
Onlangs viel mijn oog op een klein, onopvallend berichtje in de Amerikaanse media. “Adaptive learning platform developer Knewton has entered into a partnership with educational publisher Houghton Mifflin Harcourt (HMH) to augment their digital K-12 products with an adaptive infrastructure platform that customizes the student learning experience through real-time analytics and recommendations.” (The Journal).
Om ons heen is de wereld van onderwijs en opleiding (na eeuwen) in beweging. Verdienmodellen worden verstoord. Lesmateriaal, colleges worden gratis aangeboden op internet, zelfs van de ‘ivory league’ elite opleidingen. Er verschijnen online examentrainingen, oefenprogramma’s, ‘serious games’, simulaties, Massive Open Online Courses (MOOCs). Van alle kanten – van nog niet afgestudeerde studenten tot vermoeide managers – stort men zich op dé nieuwe manier van maatschappelijk ondernemen: de innovatieve onderwijsmarkt.
Hebben we hier een hype? Ja, dat natuurlijk ook. Iedere markt die webtechnisch wordt verstoord, kent zijn gelukszoekers. Het is wat dat betreft ‘a new gold rush’. Maar er is toch ook een serieuze trend te zien naar individualisering van het leren. Technologische en wetenschappelijke vondsten verlichten het werk van de docent of trainer. Maken het dus toch gemakkelijker. In de VS zijn bedrijven als Knewton, Kahn en Coursera al factoren van betekenis.
Voor producenten van toetsen liggen hier bedreigingen én kansen. Formatieve toetsen worden gebruikt om het leren te verbeteren en te versnellen. Diagnostisch toetsen met betekenisvolle feedback bieden daarbij een meerwaarde. E-learning en e-assessment komen steeds dichter bij elkaar. Er komen naadloze koppelingen tussen beide, met open standaarden. Met hulp van toetsvragen en ‘big data’ maak je een analyse. Via metadatering en geavanceerde algoritmen koppelt het systeem met toepasselijk lesmateriaal. Al dan niet remediërend. Adaptief toetsen voor adaptief leren.
In het ongebreidelde aanbod aan lesmateriaal, rijp en groen, zijn het de toetsvragen die de ruggengraat vormen. De producent van toetsen biedt de meetlat waarlangs de educatieve inhoud wordt gelegd. Toetsvragen maken duidelijk waar de leerling staat. Toetsvragen koppelen het niveau van de leerling aan normen en standaarden. En met toetsvragen kun je meten hoe effectief ieder stukje ‘content’ is.
Maar er is meer. De traditionele docent is trouw in het volgen van de lesmethode. De tijdlijn in de les is die van het boek. Met adaptief leren begint zich dat proces om te keren. De toetsvragen bepalen dan de tijdlijn. Je begint te oefenen en het programma haalt de stukjes lesmateriaal binnen die op dat moment voor die leerling nodig zijn. Het oefenprogramma bepaalt ook wanneer de leerling toe is aan een volgend onderwerp. Het bericht van Knewton is hiervan een voorbeeld.
Zo breken er interessante tijden aan voor producenten van toetsen, zij hebben goud in handen. Gesteld dat zij er klaar voor zijn deze verantwoordelijke rol in het leerproces op zich te nemen. Toetsen zijn nodig om geïndividualiseerd leren mogelijk te maken. Experts met stevige kennis van psychometrie en ICT zijn nodig om leren en toetsen echt adaptief te maken.
Investeerders, formeel en informeel, staan in de rij om in de educatieve ‘start-ups’ te participeren. Cito is al betrokken in vele partnerships, participaties en overnames. De kaarten worden nu geschud. Tijd voor producenten van toetsen om hun troeven op tafel te leggen. Worden wij dan van “alom verguisd” (zoals ik pas nog hoorde) tot “alom gerespecteerd”? Het zou zomaar kunnen. Maar dan moeten we allemaal opnieuw onze positie in de keten bepalen. En dan gaan we heel anders naar die verjaardagsfeestjes toe.
De heer drs. M. Roorda is CEO/Voorzitter Raad Bestuur van Cito.
E-mail: Marten. Roorda@cito.com.
