INHOUD "Governance"
- Onderwijs om het onderwijs, Jan Bransen
- Voor gedegen verhalen heeft de krant niet altijd tijd: Beknopte geschiedenis van de onderwijsjournalistiek, Pieter Leenheer
- Verbinden en uitdagen: Secure Base Leiderschap in het onderwijs, Marnix Reijmerink en Jakob van Wielink
- Eenvormig of veelvormig? De toekomst van vakmanschap in Nederland, Anneke Westerhuis en Hester Smulders
- Teacher leaders strijden voor zichtbaarheid: De ervaring van de rol van teacher leader, Marjolijn Peltenburg, Jos Castelijns, Jeannette Geldens en Wenckje Jongstra
- Bestuur Beleid Beschouwing
- Hoe zit het met uw
- Onderzoek
- Boeken
- Buitenland
FOCUS OP...
- Introductie: Toezicht houden in het onderwijs, Gerritjan van Luin, Pieter Leenheer, Hartger Wassink en Willem Elsendoorn
- De theorie:
- Perspectieven op intern toezicht: Op zoek naar houvast, Hartger Wassink
- Het publieke belang van onderwijs: Is er een knop om aan te draaien? Renée van
Schoonhoven
- Boekrecensies, Gerritjan van Luin
- De praktijk:
- Bestuurders over toezicht(houders): Met blote voeten op een kiezelpad, Gerritjan van Luin, Pieter Leenheer en Willem Elsendoorn
- Toezichthouders over toezicht in het onderwijs: Toezicht als Januskop, Gerritjan van Luin, Pieter Leenheer en Willem Elsendoorn
- Column: Toezicht, Jeanette Noordij
- Toezicht op toezicht: Het onderwijs verandert en het externe toezicht verandert mee: In gesprek met strategisch inspecteur Vic van den Broek d’Obrenan, Willem Elsenboom en Pieter Leenheer
- Een blik van buitenaf:
- Toezicht in het middenveld: De rvt in onderwijs, zorg en volkshuisvesting, Gerdien Bikker-Trouwborst, Arno Geurtsen, Jajo Hellinga, Esther Spetter en Goos Minderman
- Liever meer eenvoud en meer echte autonomie: Het relatieve belang van bestuursorganen, Roger Standaert
- Epiloog, Hartger Wassink, Gerritjan van Luin, Pieter Leenheer en Willem Elsendoorn
Redactioneel
Bij het opmaken van dit nummer bleek dat er te veel kopij was. Daardoor sneuvelde onder meer de bespreking die Gerritjan van Luin maakte van Aan het werk met Hannah Arendt. Professionals in onderwijs, zorg en sociaal werk. Ervan uitgaande dat dit boek, dat is samengesteld door Joep Berding, nog wel een tijdje relevant blijft, is het op zich geen probleem dat de bespreking doorschuift naar het volgende nummer. Maar jammer is het wel, omdat Van Luin een onderdeel van het gedachtegoed van Arendt aanhaalt, wat prachtig aansluit bij het artikel van Jan Bransen, waarmee we deze editie van DNM openen.
Het gaat om het onderscheid dat Arendt maakt tussen de drie domeinen van het menselijk leven: arbeiden (biologisch voortbestaan), werken (het maken van dingen) en handelen (de ontmoeting en het gesprek). De stelling is dat onder invloed van markt en bureaucratie publieke professies zoals die van leraar, meer ‘werken’ dan ‘handelen’ zijn geworden. De nadruk op ‘werken’ c.q. op het realiseren van meetbare resultaten heeft geleid tot verschraling: alleen wat kan worden gemeten – toetsresultaten, slagingspercentages, rendement – lijkt nog te worden gewaardeerd. Die tendens stuit nogal wat mensen in en rond het onderwijs tegen de borst, getuige veelgehoorde uitlatingen in de trant van “onderwijs draait om meer dan alleen meetbare, cognitieve prestaties”. Het wijdverbreide gevoel dat het in het onderwijs niet alleen om ‘werken’ gaat, maar ook om ‘handelen’ en dat dat ‘handelen’ onder invloed van de hang naar resultaatgerichtheid onder druk staat, kan een verklaring vormen voor de populariteit van het werk van Gert Biesta. Naast het doeldomein kwalificatie – een relatief ‘hard’ domein waar gemakkelijk kan worden gemeten – onderscheidt hij de veel ‘softere’ domeinen socialisatie en subjectivering of persoonsvorming. Met de introductie van die drie domeinen geeft Biesta een begrippenkader aan al die mensen die vinden dat onderwijs meer is dan leerlingen meetbare kwalificaties bijbrengen, maar dat het bijvoorbeeld ook bijdraagt aan de persoonsvorming van leerlingen.
Dat laatste is zonder meer waar, maar ook niet zonder risico. Want van vinden dat onderwijs bijdraagt aan persoonsvorming van leerlingen, naar vinden dat onderwijs moet bijdragen aan persoonsvorming is maar een kleine stap. Voor je het weet worden er ook meetbare doelen voor persoonsvorming vastgelegd, en is ook dat deel van het onderwijs ‘werken’ geworden, in plaats van ‘handelen’. Gelukkig is er dan Jan Bransen, die in het openingsartikel een lans breekt voor onderwijs om het onderwijs zelf. Een stevig artikel, maar ook zo’n verademing!
