Op 13 april is in zijn woonplaats Warnsveld Ton Luijten op 76-jarige leeftijd overleden.
Ton is van zeer grote betekenis geweest voor EXAMENS. Hij was niet alleen hoofdredacteur, maar heeft vooral in de beginperiode een sterke stempel gedrukt op het tijdschrift.
Nadat de NVE mijn voorstel voor het starten van een tijdschrift goedkeurde, benaderde ik Ton om samen de noodzakelijk eerste stappen te zetten: het aantrekken van redactieleden, het zoeken van een uitgever, het vaststellen van een ‘formule’ en lay-out. Het was een drukke periode. Daartussendoor moest het blad ook nog inhoud krijgen, copy dus.
Ton liet zich in die periode –hij had het Cito net men pensioen verlaten- van zijn beste kanten zien. Zijn vele contacten in de Nederlandse examenwereld, met uitgevers en met potentiele schrijvers kwamen allemaal van pas, en het tijdschrift kwam uit de startblokken. We werden alle twee hoofdredacteur. Geen enkel tijdschrift heeft twee hoofdredacteuren, waarschijnlijk vanuit de gedachte dat twee kapteins op een schip niet gaat. Maar dat gold niet voor EXAMENS. Het liep op rolletjes. Er was geen enkele rimpeling in de samenwerking, en dat kwam door Ton. Ton was een aimabel en humorvol man. Zijn aanwezigheid bracht altijd iets te weeg, bijvoorbeeld ontspanning tijdens de chaotische redactievergaderingen, nieuwe initiatieven voor rubrieken, en oplossingen voor ontstane problemen. Hij respecteerde de meningen van mensen, zonder over zich heen te laten lopen. Hij was zowel hoofdredacteur als eindredacteur. Zeer nauwgezet corrigeerde en verbeterde hij teksten, controleerde de drukproeven en zorgde er voor dat het tijdschrift een aantrekkelijk uiterlijk kreeg.
Hij was deskundig en veelzijdig. Aan de ene kant waren er zijn aan het Cito gerelateerde werkzaamheden, vaak rationeel en abstract van aard, aan de andere kant was hij de neerlandicus, die gevoelens omzette in woorden. Hij had vele levens. Naast zijn werk op het Cito en het werk voor EXAMENS, was hij neerlandicus in hart en nieren. Onder het pseudoniem Ton Tijler schreef hij tien jaar lang columns voor De Gelderlander. Hij schreef drie dichtbundels, maar ook een heuse detective Beste Ernst. Hij bewerkte Godfried Bomans’ Erik’ tot een musical. In 2009 en 2010 was hij de stadsdichter van Zutphen.
Hij was bovendien krachtdadig, maar wel met fluwelen handschoenen. Hij was geïnteresseerd in mensen en mensen in hem. Dat bleek wel op de uitvaartdienst in de St. Jan te Zutphen die tot de laatste plaats was bezet.
Ik vind het moeilijk om in de verleden tijd over hem te praten. Zijn herinneringen aan hem echter maken me blijmoedig. Hij was een prettig mens. Dat is zijn verdienste geweest, hier op aarde.
Henk van Berkel. Voormalig hoofdredacteur EXAMENS.
