Inleiding door Lidewey van der Sluis: TomTom op de werkvloer De wereldzee waarop onze economie vaart, wordt steeds ruwer. Het stormt, de horizon verdwijnt achter de golven, het weer wordt onstuimiger en ons navigatiesysteem laat ons steeds vaker in de steek. De boeien van economische voorspoed en welvaartsgroei zijn uit het zicht en de vloot is uit het oog verloren. Landen en organisaties dobberen als bootjes op de golven en de reddingschepen varen eromheen zonder te weten of ze de boten wel kunnen redden of hoe ze de boten weer bij de vloot kunnen krijgen. Het vertrouwen om samen weer in rustiger vaarwater te komen en de hoop op een behouden vaart zijn verdampt. De ontstane multicrisis schreeuwt om visioenen die weer níeuwe hoop bieden. Organisaties die die vergezichten bieden, zijn de organisaties die weer voet aan de grond krijgen. Zij hebben mensen aan boord die durven te dromen zoals Gaudi geloofde in zijn dromen en met zijn bouwwerken het onmogelijke mogelijk maakte. En wat gebeurt er? Veel organisaties schakelen juist in een reflex om grip te krijgen op de situatie naar navigatiesystemen zoals risk management, accountancy & control, wet- en regelgeving, openheid en transparantie. Vanuit een andere hoek worden integriteit en ethisch handelen aangedragen om organisaties naar een veilige haven te loodsen. Integriteit en ethiek zitten echter in het hoofd, de baarmoeder van hoop en vertrouwen is het hart. In het hart schuilen waarden die richting geven aan het gedrag en het denken van mensen.
Een sterk waardensysteem lijkt daarom een anker te zijn van organisaties die de storm van deze tijd willen overleven. Waardengericht leiderschap en waardenvol leidinggeven luidt dan het devies. Dit gedrag vereist ten eerste zelfinzicht en ten tweede zicht op het hart van een ander. Recht willen doen aan jezelf én de ander zijn kenmerken van een sterk waardensysteem Moderne organisaties kunnen door medewerkers met dit sturingsmechanisme vlot worden getrokken naar verdere ontwikkeling en groei. Het morele kompas is de TomTom op de werkvloer geworden. In de branding van het huidige tijdsgewricht zijn een gezonde dosis actuele kennis en kunde niet voldoende om te overleven. Van medewerkers, waaronder leidinggevenden en bestuurders, wordt karakter gevergd. Een karakter met een diep innerlijk moreel kompas waarmee organisaties koers kunnen bepalen en houden. Vanuit arbeidseconomisch perspectief werpt dit nieuw licht op de waarde van mensen als het menselijk kapitaal van landen en organisaties.
Kennis is al lang niet meer de enige component waar de economie op drijft. Onze economie is van een kenniseconomie naar een waardeeconomie aan het ontwikkelen. De waarde van een persoon op de arbeidsmarkt wordt niet meer alleen bepaald door zijn of haar kennis en kunde. De nieuwe waarde van mensen ligt verscholen in het karakter, het innerlijke kompas, en het ethisch besef van iemand. Organisaties die nu overleven, landen die overeind blijven, mensen die zichzelf staande weten te houden in het geweld van het huidige tijdsgewricht, zowel economisch als maatschappelijk, zijn zij die bewust varen op een innerlijk kompas waarmee zij hun bestemming bereiken.
Prof. dr. Lidewey van der Sluis is hoogleraar Strategisch Talent Management aan de Nyenrode Business Universiteit, directeur en oprichter van het Nyenrode Powerhouse Competing for Talent, en afdelingshoofd CHROME.
