Als coach krijg je menigmaal geheimen te horen van cliënten, die nog met niemand anders gedeeld zijn. Ja, want een coach stelt de échte vragen waar je vaak niet meer omheen kunt. De coach kijkt verwachtingsvol zijn cliënt aan en die beseft dat er niets anders meer opzit dan de waarheid onder ogen te zien en te delen wat er zoal in de weg staat om de gewenste doelen te bereiken.
In het proces van coaching wordt de cliënt begeleid in zijn ontwikkeling, en dat gaat eigenlijk altijd over een toename van zelfliefde, dus intimiteit met jezelf. Het kan gaan om herintegratie van verloren gewaande of niet-toegestane delen van jezelf, zoals de innerlijke jongetjes en meisjes die je vroeger langs de kant van de weg hebt laten staan. En dan de intimiteit die de coach heeft met zichzelf, want als die er niet is, kan de coach niet het goede voorbeeld geven, laat staan er besmettelijk in zijn. De coach heeft dus eigenlijk van levenskunst zijn professie gemaakt. Zijn range aan persoonlijke levensthema’s bepaalt mede zijn range aan onderwerpen die hij als coach kan behappen. Als het goed is voelt en realiseert de coach zich heel goed hoeveel transformatiefases voor hemzélf nog op de plank liggen te wachten.
De intimiteit tussen coach en coachee kan ook ‘magisch’ van aard zijn. Wanneer de coach of de cliënt plotseling kippenvel, rillingen of een sterke intuïtie krijgt en een benieuwd-zijn. Dat betekent dat de controle, de do’s and don’ts even zijn losgelaten, waardoor er een heel nieuw perspectief kon ontstaan en tegelijk een energetische transformatie plaatsvond. 1 Zo’n magisch moment is ontwapenend en daardoor ook intiem.
Is er ook sprake van lichamelijke intimiteit tussen coach en coachee? Als er in professionele zin geen sprake is van ‘healing’ of massage, dan hopelijk niet. Er zijn coaches die bij de eerste de beste traan van de cliëntal opspringen om hun arm om de cliënt heen te slaan. Persoonlijk hou ik niet van dit soort troost. Deze trooster is eerder met zichzelf bezig. Troost blijkt uit de betrokkenheid, aandacht, rust en acceptatie van hoe het is. Ooit maakte ik het mee dat ik ontroerd werd door het verhaal van een cliënt, waarop zij op mij af rende en mij omarmde. Ik voelde me toch beklemd!
Bij provocatieve coaching2 ligt dat anders. Deze coaching heeft drie pijlers: betrokkenheid, humor en provocatie. Zonder de eerste twee kun je beter niet provoceren. Betrokkenheid, mits authentiek, speels en ruimtebiedend, kan vorm krijgen door een cliënt vriendschappelijk en als het ware meteen knipoog aan te stoten. Dát kan de cliënt op zich al provoceren tot het bewandelen van een eens heel ánder denk- en reactiepatroon. Coaching en intimiteit, het blijft een fragiele combinatie. Fijnmazig luisteren en afstemmen is het parool. Dat geldt voor zowel de coach als de coachee.
Adriaan Hoogendijk is lid van de adviescommissie van het Tijdschrift voor Coaching en oprichter van adviesbureau Hoogendijk. Hij is auteur van diverse boeken.
1 Adriaan Hoogendijk en Annelies Kraan, De Magie van Coachen; bijzondere momenten in de coachingspraktijk, Business Contact, Amsterdam, 2010.
2 Jaap Hollander en Jeffrey Weinberg, Provocatief coachen, Kosmos, Utrecht, 2003.
