Veel scholen willen graag een bredere ontwikkeling voor leerlingen mogelijk maken, een ontwikkeling die verder reikt dan wat op PISA-ranglijsten gemeten wordt. Lastig daarbij is hoe je aandacht voor die bredere ontwikkeling extern verantwoordt aan de overheid en aan de omgeving. In dit hoofdstuk verkent Gijs Verbeek de vraag wat onderzoek met en door leerlingen als vorm van leerlingenparticipatie (Verbeek & Ponte 2014) kan betekenen voor verticale en horizontale verantwoording in het onderwijs.