REDACTIONEEL
In ons vakblad laten, soms afwisselend, zes vaste medewerkers hun licht schijnen over leiderschap en onderwijs. Hun bijdragen betreffen onderwerpen die nogal eens aan onze aandacht ontsnappen als gevolg van de waan van de dag, die ook in het onderwijs regelmatig heerst. In dit redactioneel daarom eens bijzondere aandacht voor deze vaste medewerkers en hun bijdragen aan dit nummer.
Willem de Vos, oud rector-bestuurder in het voortgezet onderwijs, schrijft over de ‘oerkloof tussen vakmensen (volgens hem een beter woord dan professionals) en leidinggevenden en borduuurt daarbij verder op wat hij de ‘gouden vergelijking van Léon de Caluwé noemt: ‘Die klus is net als het verplaatsen van een kerkhof, u heeft weinig medewerking van binnenuit te verwachten.’ Jaap Nelissen, directeur van de Jenaplanschool Wittevrouwen in Utrecht en onze nieuwe columnist uit het primair onderwijs, roept in zijn eerste bijdrage de politiek en de samenleving op werk te maken van het steeds groter wordende tekort aan leerkrachten. Het thema mag dan dit keer wel gewijd zijn aan professionalisering van leraren, maar het heeft niet zijn hoogste prioriteit.
Afwisselend schrijven Sietske Waslander en Marc Vermeulen, beiden als hoogleraar onderwijssociologie verbonden aan TIAS over kwesties van onderwijsbestuur en onderwijsbeleid. Deze keer is het de beurt aan
Sietske Waslander. Zij loopt alvast vooruit op de verkiezingen van november aanstaande en het daarna te formeren kabinet. Voor de nieuwe onderwijsministers is er volgens haar werk aan de winkel. Vooral de sturing van het onderwijs vraagt aandacht. Zij geeft vijf adviezen die een begin kunnen maken aan het doorbreken van de sturingsimpasse in het onderwijs. Vanuit Vlaanderen schrijven Rudi Schollaert en Roger
Standaert afwisselend over onderwijsnieuws van over de grenzen. Beiden hebben hun sporen verdient in het Vlaamse en internationale onderwijs, Rudi Schollaert als directeur nascholing en internationale betrekkingen bij de Vlaamse koepelorganisatie VSKO en Roger Standaert als hoogleraar comparatieve pedagogiek aan de Universiteit Gent en als expert betrokken bij verschillende Vlaamse internationale projecten. In dit nummer duikt Rudi Schollaert in het vraagstuk over professionaliseren in relatie tot evidence based werken. De wereld, dit is de school en de klas waarin een leraar zijn weg moet zien te vinden is uitermate complex en allesbehalve gebaat bij centraal bedachte en opgelegde aanpakken. Hij pleit dan ook voor zoveel mogelijk maatwerk voor de leraren.
Het themadeel van deze DNM is gewijd aan de professionalisering van leraren. In hun redactionele inleiding plaatst de themaredactie de bijdragen in een inhoudelijke context.
In december verschijnt ons jubileumnummer Vraagt onderwijs nieuw leiderschap? Met dit themanummer ronden we onze eerste tien jaargangen af. Aan het jubileumnummer verbinden we ook een congres over de
(nabije) toekomst van het onderwijs en wat dit betekent voor het onderwijskundig leiderschap. Het congres kent een vergelijkbare opzet als ons vakblad, dus met aandacht voor de dagelijkse praktijk en inbreng vanuit de wetenschap, voor iedereen in het po, vo en mbo die te maken heeft met leiderschapsvraagstukken. Elders in dit nummer vindt u meer informatie over dit congres.
Klaas Pit
INHOUD
THEMA - Leraren en hun professionalisering
- Ontwikkeling van vakmanschap van leraren, Professionalisering anno 2023
Pieter Leenheer, Tanja de Ruijter en Jelle Kaldewaij
- Professionaliseren op een veranderend speelveld, Van na- en bijscholing naar ontwikkelen van vakmanschap
Pieter Leenheer
- Over miskend vakmanschap
Inge Okkes
- Herwaardering van vakmanschap van leraren: gaat dat lukken? Kanttekeningen bij Het lerarentekort
Anna van Strien
- Effectief professionaliseren doen leraren vooral in eigen tijd
Amber Walraven
- Professionalisering en publieke professionals, Hoeveel greep hebben leraren eigenlijk op hun professionalisering?
Pieter Leenheer
- Professionele leergemeenschappen, Starten is het probleem niet, verduurzamen wel
Pieter Leenheer
- En hoe gaat het in de praktijk? In gesprek met een zestal schoolleiders
Tanja de Ruijter en Puk Witte
- Wat is de meerwaarde van onderzoek voor levenslang leren van leraren? Niets is zo praktisch als de resultaten van pedagogisch grondslagenonderzoek
Fred Janssen
EN VERDER
- Schoolleiders: reflecteer en communiceer over leiderschap. That’s the spirit! Samenwerkend innoveren in po, vo, mbo; de rol van schoolleiders
Angela de Jong
- Het Profielwerkstuk vraagt om doorlopende leerlijn en gemeenschappelijke taal, Hoeveel fietsers rijden er door rood?
Inge Okkes
Rubrieken
- Strip – Pieter Leenheer
- Column – Willem de Vos
- Column – Jaap Nelissen
- Bestuur Beleid Beschouwing – Sietske Waslander
- Onderwijs over de grenzen – Roger Standaert
- Boeken
