Levensverhalen
Als ik met mensen praat dan valt mij vaak op dat ieder zo zijn verhaal heeft, en vertelt. Kennelijk zit verhalen vertellen in ons bloed.
Onze levens zijn beïnvloed door onze collectieve geschiedenis, zoals de veldslag van keizer Napoleon, de theorieën van Einstein en de landing op de maan. Meer invloed nog heeft ons eigen verhaal. Hoe heb je gebeurtenissen in je eigen leven beleefd, verwerkt en wat heb je ervan geleerd?
Eens kwam ik bij een man van 85 thuis om een WMO-aanvraag voor hulp bij het huishouden te beoordelen. Ik had enkel kunnen kijken naar de beperking, die de honorering van de hulp rechtvaardigde. Belangrijker vond ik zijn verhaal: een heel leven boer geweest, sinds tien jaar weduwnaar, woonde nog met zijn zoon op de boerderij, vervallen, want er was geen geld meer om het huis op te knappen. De zoon was verstandelijk beperkt, en sliep vaak in de stal bij de dieren. Na zijn hersenbloeding lukte het de man niet meer om voor zichzelf en zijn zoon te zorgen. Hij maakte zich zorgen over de toekomst van zijn zoon. Gebeurtenissen hebben zijn leven bepaald en doen dat nog steeds.
We hebben allemaal ons eigen verhaal. De naderende dood blijkt een geijkt moment om het levensverhaal te vertellen. Het verhaal wordt gebruikt om de onvervulde wensen, onafgemaakte zaken en voltooide gebeurtenissen te verwoorden en te verwerken, vooral door ouderen. Of dat verhaal wordt gehoord is niet zo belangrijk. Het vertellen ervan helpt verwachtingen en ideeën los te laten en brengt verlichting.
Er zijn mensen, zoals Tessa Meester, die anderen helpen hun levensverhalen te vertellen door de verhalen op te schrijven en terug te geven aan de verteller. Zij vertelde mij dat levensverhalen onafhankelijk zijn van leeftijd, maar wel gebonden aan levensfasen. Het vertellen van het levensverhaal is een bijzondere belevenis met een emotionele waarde; het is een manier om naar jezelf te kijken. Wat is voor jou het belangrijkste in je leven? Met wie voel je je diep verbonden? Welke overtuigingen koester je over het leven? Je wilt vertellen welke ervaringen jou verder hebben geholpen. Verhalen vertellen zit in de mens, en zal blijven bestaan zolang er mensen zijn die ze willen horen. Al ben je dat alleen maar zelf.
Dat geldt ook in onze wereld vol techniek en digitale verbondenheid.
Jos Govaarts werkt als zelfstandig coach en bedrijfsarts. Hij is steunpunt voor La Scuola | academie voor levenskunst, en initiatiefnemer en voorzitter van het Netwerk Medische Coaching. Daarnaast is Jos redactielid van Counselling Magazine. www.josgovaarts.nl
