Na 45 jaar achtereen gewerkt te hebben, ben ik in de WW terecht gekomen. Naar ik vermoed voor korte tijd. Niettemin verschaft het mij een interessante ervaring in het leven van de werkzoekende. Ik ben keurig geregistreerd in het systeem van het UWV. Dat systeem heeft het beste met mij voor. Recent kreeg ik een vacaturetip die volgens het UWV ‘prima zou passen in mijn profiel’: treinbegeleider op de lijn Zwolle – Emmen. Toen ik dit las viel ik even stil van verbazing, en moest vervolgens lachen. Ik zou er zelf niet opgekomen zijn.
Voor mij is dit een komische anekdote die het goed doet op een verjaardag. Echter, voor menig werkzoekende schuilt in dit voorbeeld een frustrerende werkelijkheid. Hoe kan een 63-jarige bedrijfskundige, ervaren in meerjarige trainingen, geknipt zijn voor de baan van treinconducteur? Het antwoord ligt in het systeem van het UWV. Dat dwingt mij om in een profiel terecht te komen dat ver afstaat van wie ik ben. Want: ik mag niet de zoekbaan opgeven die ik wil, niet de jobs in mijn CV noemen die ik gedaan heb en niet de competenties noemen die ik meen te hebben. In alle gevallen kent het systeem deze niet en moet ik iets kiezen uit de voorgeschreven termen.
Iedereen die werk zoekt komt systemen tegen. Systemen die proberen het profiel van de zoeker in beeld te brengen en te matchen met het aanbod. Een streven met een goede bedoeling, maar een onderschat risico. Immers ieder systeem reduceert de mens die het betreft. Dat is jammer. Voor beide partijen. Neem het assessment. Waarom zou een werkgever meer vertrouwen hechten aan de uitslag van een prefab test, dan aan de eigen intuïtie in een live contact? Waarom wordt in een vacature een competentieprofiel gepresenteerd waar nooit ook maar iemand aan kan voldoen?
De loopbaanprofessional heeft de unieke kans om bij de cliënt diens talent als zoekmotor aan te zwengelen. Laat het niet reduceren tot een beeld dat door een systeem van hem is gemaakt. Laat zijn zoektocht leiden door zijn eigen talent. Dat is uniek en komt in geen enkel systeem voor. Ons talent is weergaloos intelligent. Het weet precies waar wij goed in zijn, wat ons drijft. Het weet van welke job we warm of koud worden. En het beschikt over een ongekende moed in het volhardend doorzoeken. In mijn geval zoek ik net zo lang en volhardend tot ik zelf een match voel tussen de bekwaamheid van mijn talent en de aard van een job die op mijn weg komt.
Jan de Dreu (1949) besteedt als pre-pensionado al zijn opgedane wijsheid nu aan programma’s gericht op het vergroten van de autonomie van mensen. www.denieuwevoorde.nl
