Het is een vraag die al eeuwenoud blijkt te zijn: is gedrag aangeboren of aangeleerd? Het psychologische nature-nurture-debat is van oorsprong een filosofische discussie. In deze discussie stonden ten tijde van de Griekse oudheid de empiristen en rationalisten tegenover elkaar. Volgens de empiristen ontstond al onze kennis uit waarneming, terwijl de rationalisten stelden dat inzicht ook verworven kan worden via nietzintuigelijk vermogen: de rede of ratio. In de loop der eeuwen heeft de vraag zich toegespitst op nature versus nurture. Het is een intrigerende vraag, misschien wel vooral omdat deze zich zo lastig laat onderzoeken zonder bias en zonder ethische grenzen te overschrijden. Psychiatrisch adviseur Viola Bernard had hier midden 20e eeuw andere gedachtes over. Wat haar betreft was het prima om identieke tweelingen te scheiden bij de geboorte. Deze scheiding zou hen namelijk helpen om een eigen identiteit te creëren, zonder dat ze met elkaar de competitie aan hoefden te gaan voor hun ouders genegenheid. In deze periode zijn in de regio New York daardoor tal van tweelingen apart van elkaar geadopteerd, zonder dat zij of hun (adoptie)ouders daarvan op de hoogte waren. Dat hier verder niet goed over is nagedacht bleek in de jaren daarna. Diverse tweelingen ontmoetten elkaar per toeval, of werden op elkaar gewezen door wederzijdse kennissen. De ethische vragen die de onderzoekers door het advies van Bernard naast zich neer hadden gelegd, riepen toen opeens om een antwoord. Voor veel mensen was direct duidelijk dat hier geen sprake was van ethisch onderzoek.
Heeft het onderzoek dan op zijn minst nog nuttige informatie voor het nature-nurture-debat opgeleverd? Het lijkt er niet op. Het onderzoek is niet alleen onethisch, maar ook chaotisch en onvolledig verlopen. Of dit omstreden onderzoek echt niets heeft opgeleverd weten we overigens pas in 2065. De onderzoekers hebben namelijk vastgelegd dat de onderzoeksdata dan pas openbaar gemaakt mogen worden. Naar eigen zeggen om de onderzoeksgroep te beschermen, al lijkt het meer voor de hand te liggen dat ze de magere resultaten liever pas openbaar maken na hun dood. Een ding maakt dit omstreden onderzoek in ieder geval wel duidelijk: de vraag of gedrag aangeboren of aangeleerd is blijft een lastige. Gelukkig blijft er over deze twee onderwerpen los van elkaar ook meer dan genoeg te vertellen. Daarom hebben we voor dit nummer van het vakblad Toegepaste Psychologie gekozen voor het thema ‘Omgeving’. Dit heeft weer een breed scala aan onderwerpen en invalshoeken opgeleverd. Veel leesplezier toegewenst!
Petra Kuiper-Idi Moto
Hoofdredactie
NB Meer lezen over het Amerikaanse onderzoek? Lees het hier.
INHOUD
Professionalisering
- TP’er in beeld, Helen Blok
- Het lukt me niet meer om te studeren…! Diane Manuhuwa
- Is iedereen in beeld? Mirella Brok
- TP’er in beeld, Irene Kersten
- Column, Hoe ver mag je gaan? Marije van den Bos
Praktijk
- TP’er in beeld, Jiska Duurkoop
- COVID: een bedreiging voor de inclusieve samenleving, Mijke O. Hartendorp
- Gedrag: de zwakste schakel in de circulaire economie? Jeske Nederstigt
- Hoe creëren we een goede omgeving voor geluk? Akshaya de Groot
- TP’er in beeld, Ciciel Schrijvers & Sascha Vermeulen
Profilering
- Met Toegepaste Psychologie naar ecologisch werk, Jan Willem de Graaf
- De dikmakende samenleving, Aranka Dol
- Een omgeving die bijdraagt aan floreren, Matthijs Steeneveld
