INHOUD "Onderwijsleiderschap van de toekomst"
- Bildung, binding en rendement, Joke Hermes en Michiel Zonneveld
- Sturing in complexe onderwijssystemen, Henno Theisens, Edith Hooge en Sietske Waslander
- Zelfevaluatie door scholen, Dick van der Wateren
- Onderwijskwaliteit versterken met audits, José Hermanussen en Patricia Brouwer
- Bestuur Beleid Beschouwing
- Hoe zit het met uw
- Onderzoek
- Buitenland
- Boeken
Focus op...
- Ontwerpprincipes voor gespreide leiderschapspraktijken in de school, Stefan van Langevelde en Frank Hulsbos
- Reiken naar de maan. Over de toekomst van onderwijsleiderschap, Wim Galjee en Ingrid Verheggen
- Leidinggeven aan innovatie: een praktijkbeschrijving, Wim Galjee en Ingrid Verheggen
- Schoolleider, kom tevoorschijn! Over de toekomst van het onderwijs en leiderschap, Femmy Wolthuis
- Onderwijskundig leiderschap. De continue bijdrage aan schoolontwikkeling, Schelte Beltman
Redactioneel
Enigszins verstopt in het focusdeel over het onderwijsleiderschap van de toekomst, wijzen twee jonge schoolleiders in het portret van hen op de rol van hitteschild die schoolleiders noodgedwongen moeten vervullen: “Voor uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken wordt er naar het onderwijs gekeken en zijn er bijvoorbeeld subsidies beschikbaar. Als je als school daarin maar meegaat, leidt dat tot een enorme werkdruk. Je zult als school kleur moeten bekennen. Niet meewaaien met alle trends, want dan word je gek. Welke feesten vieren we allemaal? Doen we ook het Offer- en het lichtjesfeest? Bij welke projecten die langskomen, haken we aan? Als schoolleider moet je zorgen voor een heldere schoolkoers, op basis waarvan je keuzes kunt maken: wat laat je wel in de school toe en wat niet?”
Eerder in het magazinedeel laten Theisens, Hooge en Waslander overtuigend zien hoe de overheid door haar wijze van sturing zelf bijdraagt aan werkdruk in het onderwijs. De onderzoekers doen ook een drietal suggesties om de sturingsoverload te verminderen: terughoudendheid in sturing, versterking van het bestuur en meer routine op het schakelpunt tussen ministerie en instellingen vermindert de belasting en geeft ruimte voor beter onderwijs. Of de nieuwe bewindslieden terughoudend zullen zijn in hun sturing, zullen we moeten afwachten. De enorme opsomming aan beleidsvoornemens in de onderwijsparagraaf van het regeerakkoord, stemt tot pessimisme op dit punt. Wat ook niet echt helpt, zijn de over elkaar heen buitelende lerarenorganisaties, die zich een voor een willen profileren als de echte vertegenwoordiger van de belangen van leraren. Het leidt vooralsnog vooral tot ruis en gedoe, en tot weinig focus.
Wat wel zou kunnen helpen in het verlagen van de druk van buiten, is als docenten en schoolleiders hun verantwoordelijkheid voor onderwijskwaliteit en kwaliteitsontwikkeling op een actieve en transparante manier ter hand nemen, zodat de buitenwacht ervan overtuigd kan raken dat de het onderwijs en de constante zorg voor de kwaliteit ervan, bij docenten en schoolleiders in goede handen is. Zowel in het primair en voortgezet onderwijs worden er op dit vlak veelbelovende initiatieven ontplooid – zie het artikel van Dick van der Wateren over zelfevaluatie door scholen, terwijl in het middelbaar beroepsonderwijs wordt ingezet op de ontwikkeling van ontwikkelingsgerichte audits – zie het artikel van Hermanussen en Brouwer.
