Positief Imperfect
“There’s a crack in everything, that’s where the light gets in.” Leonard Cohen
Ik hoor u denken… gaan wij met een dergelijke titel niet te ver?... Positief imperfect? Moet alles in ons leven dan positief zijn? Mogen we geen negatieve emoties ervaren? Het klinkt als een contradictio in terminis.
Pijn, verlies, rouw en beperking. Daar is niets positiefs aan toch? Je wenst ze niemand toe. Ze horen echter wel bij het leven, deze existential givens zoals psychiater Yalom ze noemt. Je krijgt ze er gewoon bij, iedereen krijgt er vroeger of later mee te maken.
Onderzoeker Barbara Fredrickson stelt in haar boek Positivity (2009) dat negativiteit vanzelf wel jouw kant op komt, maar dat je geen genoegen hoeft te nemen met de negativiteit die je er gratis bijkrijgt. Ze zegt het zo: “Upward spiral or downward spiral, that’s your choice.” Volgens haar zijn er drie goede manieren om met die gratis negativiteit om te gaan: de situatie veranderen, er anders mee omgaan of de betekenis ervan veranderen.
De recente beweging in de positieve psychologie die niet alleen de lichtzijde, maar ook de schaduwzijde van het leven omarmt noemen we Positieve Psychologie 2.0, ook wel second wave positive psychology (Wong, 2019) genoemd. Zo komen we tot een betere balans binnen de positieve psychologie, aldus Wong, want het gaat niet meer alleen over geluk, welbevinden, sterke kanten en mogelijkheden. Het gaat net zo goed over (het omgaan met) de negatieve ervaringen en onmogelijkheden waar we in ons leven mee te maken krijgen.
Wat kunt u lezen in dit nummer?
Jacky van de Goor trapt af en vertelt meer over die Positieve Psychologie 2.0. Ze laat zien hoe groei en verrijking kunnen voortvloeien uit zelfs de meest moeilijke ervaringen.
Vrijwilligers kiezen voor een tijdsbesteding waar status en financiële beloning er niet toe doen. Deze keuze levert hen blijkbaar toch veel op. Manja van Wezep en collega's laat zien wat de inpakt hiervan is op hun geluk.
Bij positiviteit is een chronische ziekte niet het eerste waaraan je denkt. Dit gaat samen met een verlies van controle, waarbij er behoefte is om weer regie terug te krijgen. Trijntje Völlink en collega’s vertellen over leefstijlinterventies bij chronische ziekte en laten zien wat Acceptance and Commitment Therapy (ACT) hierin kan betekenen.
Over Acceptance en Commitment weet Gijs Jansen, een van de grondleggers en bekendste auteur op dit gebied in ons land, meer te vertellen. Je kunt in het interview met hem lezen hoe Gijs tegen deze manier van werken aankijkt en wat deze visie betekent, bijvoorbeeld voor onze veel toegepaste DSM-classificatie.
Hebt u wel eens gehoord van kintsugi ('gouden verbinding')? Het is de Japanse kunst van het repareren van gebroken keramiek met goud- of zilverkleurige lak. De keramiek wordt zorgvuldig in ere hersteld, het verzoent zich met zijn verleden en wordt daardoor – paradoxaal genoeg – sterker, mooier en dierbaarder dan voor de breuk. Deze metafoor werpt een nieuw licht op het genezingsproces, ongeacht of het om een fysieke of psychische aandoening gaat. Je herstelt en voelt je verrijkt door wat je hebt meegemaakt. We noemen dit ook wel posttraumatische groei.
Hoe de Positieve Psychologie bij rouwprocessen een rol kan spelen en zelfs vitaliserend kan zijn lees je in het persoonlijke verhaal van Bas Snippert. Hij koppelt dit aan situaties van vastgelopen coachees uit zijn praktijk en laat zien hoe zij hierin begeleid kunnen worden.
Werk kan een goed medicijn zijn voor mensen met een ernstige vorm van psychische kwetsbaarheid. Ad Bergsma en collega’s beschrijven hoe onze visie over de maatschappelijke participatie van kwetsbare individuen lijkt te vergeten dat ook zij bijdragen aan het bedrijfsresultaat. Het ziektemodel geeft slechts een eenzijdig beeld.
Peter Ruit waagt zich aan de vraag of kinderen gelukkig zijn in het onderwijs. Hij leert ons hoe we het welbevinden in het onderwijs kunnen vergroten en betrekt daarbij de persoonsvorming. Hij laat zien hoe daarbij gebruikgemaakt kan worden van kernkwaliteiten. Naast geluk heeft dit ook een positieve invloed op hun leerprestaties.
Fredrike Bannink laat de meerwaarde zien van het toepassen een positieve focus in het werken met mensen met een verstandelijke beperking. Oplossingsgericht werken heeft dan veel te bieden. Het focust op wat er wel werkt in plaats op wat er niet werkt en op mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden. Het geeft erkenning en waardering, en schept optimisme, hoop en een positief toekomstperspectief door gebruik te maken van de aanwezige kracht van mensen met een verstandelijke beperking om stapsgewijs gewenste veranderingen te realiseren.
Wij hebben als redactie gemeend met Positief Imperfect een waardevol onderwerp voor dit nummer te kiezen. Want hoe streef je ondanks negatieve ervaringen of beperkingen toch naar de beste versie van jezelf? Hoe zorg je er toch voor dat je van elke dag de best mogelijke dag maakt? We zijn erop gebouwd om met tegenslagen te kunnen omgaan, ook als we flink moeten zoeken hoe we dat moeten doen.
Marlies Jellema
Fredrike Bannink
INHOUD
WETENSCHAP
- Positieve psychologie 2.0: voorbij het geluk, Jacky van de Goor
- Kintsugi: de schoonheid van imperfectie, Fredrike Bannink
- Vrijwilligers in hun kracht, Manja van Wezep, Marijke Schotanus-Dijkstra, Els Hofman, Hans Kroon, Harry Michon
- Goed leven met een beperking, Jochem Goldberg
- Wankelend sprankelen, Marjan Nijkamp, Esther Bakker & Trijntje Völlink
- Mijn Piekmoment: Josephine Aerts, Interviewer: Jacky van de Goor
PRAKTIJK
- Interview met Gijs Jansen: We verwachten niet dat het leven echt makkelijk zal zijn, Interviewer: Marlies Jellema
- De vitaliserende kracht van rouw, Bas Snippert
- Boekbespreking: Goed leven met kwetsbaarheid en beperking, Marlies Jellema
- Een inclusieve werkomgeving met mensen met psychische kwetsbaarheid, Bas Vissers, Gerard de Roos, Evelyn Wannet & Ad Bergsma
- Gelukkig of ongelukkig in het onderwijs? Peter Ruit
- ‘Wat zit er allemaal in die 5?’ Oplossingsgericht werken met cliënten met een verstandelijke beperking, John Roeden & Fredrike Bannink
- Positive Design: Woud Trek je even terug in je concentratiebubbel, Pieter Desmet
