Goed voor de groep
Hét eerste zelfhulpboek voor trainers
Karin de Galan m.m.v. Gonnie Kügel.
Thema, 2013. ISBN 978 90 587 1636 1
Het doel van een zelfhulpboek is wat mij betreft dat je na het omslaan van de laatste pagina gemotiveerd bent om actie te ondernemen - vol inspiratie en enthousiasme om het nieuwe gedrag te gaan proberen. ‘Goed voor de Groep’ van Karin de Galan heeft me op een aantal onderwerpen aangezet tot actie en is zo bezien een succesvol zelfhulpboek. In dit meest recente boek van één van ’s lands bekendste trainers bespreekt ze ‘5 spiegels voor je blinde vlekken’. Het is een boek vol lijstjes met do’s & dont’s, trainingsscenario’s en het leest bijna als een werkboek. Hierdoor verwachtte ik notitievelden voor mijn ahaerlebnissen en persoonlijke acties, helaas ontbreken deze. Tip voor degenen die dit boek nog gaan lezen: houd je notitieblokje in de aanslag. Het eerste hoofdstuk zoomt in op je natuurlijke verdedigingsmechanisme in stressvolle situaties: fight, flight or freeze. De herkenbare voorbeelden van trainers bewijzen dat de theorie van fysioloog Walter Bradford Cannon ruim driekwart eeuw later nog steeds waardevol is in het analyseren van je primaire reactie bij stress. De belofte van het tweede hoofdstuk is effectiever worden door jezelf en de groep te bekijken vanuit de egoposities uit de Transactionele Analyse: ouder, volwassene en kind. Persoonlijk krijg ik er de kriebels van als ik naar mezelf en mijn deelnemers kijk als ‘voedende ouder’ of ‘aangepast kind’. Geen inspiratie dus voor mij in dit hoofdstuk, snel door naar het volgende onderdeel: omgaan met je naarste deelnemer: reT jezelf. Deze derde spiegel houdt je je belemmerende overtuigingen voor als trainer, middels de bekende theorie van Ellis. Het is goed om je ervan bewust te zijn én te blijven dat je gedrag (en gevoel) wordt bepaald door jouw interpretaties, niet door de situatie zelf. Het herinnert me aan een quote van Mary Engelbreit:”If you don’t like something, change it; if you can’t change the situation, change the way you think about it.” In de laatste twee hoofdstukken worden twee thema’s uit de psychologie besproken: overdracht (Freud) en cognitieve dissonantie (Festinger). Vooral de originele keuze om bij cognitieve dissonantie niet alleen aandacht te hebben voor zelfrechtvaardiging, maar te focussen op de onderbelichte variant zelfbeschuldiging spreekt me erg aan. Concluderend is ‘Goed voor de Groep’ een toegankelijk boek, waarin bekende theorieën uit de wetenschap worden gecombineerd met veel voorbeelden en praktische tips. Word je door het lezen van dit boek een betere trainer? Dat hangt helemaal van jezelf af: go out and do it. Oefening baart kunst.
Margaux Smits, trainer
De Trigger Zone
Bewust en onbewust prikkelen van gedrag
Waarom organisatie- en individuele verandering begint en eindigt in ons brein
Simon Sijbrands. Mediawerf, 2013. ISBN 978 94 904 6325 0
In ‘De Trigger Zone’ neemt Simon Sijbrands ons mee in de wereld van het brein. Aan de hand van boeiende en herkenbare verhalen van bekende en minder bekende mensen geeft hij een inkijk in de processen die zich afspelen in ons brein. Hij beschrijft hoe ons brein bewust en onbewust wordt geprikkeld en hoe ons gedrag daardoor wordt bepaald. Simon Sijbrands introduceert dertien principes waarop de neuropsychodynamische benadering van veranderkunde is gebaseerd. Deze benadering noemt hij “een samensmelting van de inzichten van de neurowetenschappen en de psychologie”. Hij geeft een nieuwe en frisse blik op individuele en collectieve veranderingsprocessen. Simon Sijbrands verstaat de kunst om de ingewikkelde werking van het brein terug te brengen naar begrijpelijke materie. Het boek nodigt uit te reflecteren op je gedrag en maakt je bewust van de invloed van je emoties en je verdedigingsmechanismen op het nemen van beslissingen.
Marieke Noordam - coach en HR-adviseur
Love youth marketing
Hoe bereik je de generatie Einstein?
Jeroen Boschma & Inez Groen. Bruna, 2013. ISBN 978 94 005 0057 0
Wat direct opvalt aan het boek ‘Love youth marketing’ is de jonge frisse uitstraling. Een speels boek, met liefde en passie geschreven en vormgegeven; iets wat helemaal past bij de boodschap van dit boek. Hoe is generatie Einstein te verleiden? De auteurs analyseren deze generatie en laten zien hoe je datgene wat jongeren zoeken kunt bewerkstelligen in je product of dienst. Een aantal uitspraken herken ik niet in de jongeren om mij heen (mbo/hbo studenten), bijvoorbeeld dat jongeren volop in de Maslovtop van zelfactualisatie zitten. Ik aarzel ook bij voorbeelden waaruit blijkt dat jongeren vooral producten kopen als er iets gratis meegeleverd wordt. Dit klinkt als iets van alle tijden. Echter de boodschap van het boek is prachtig: jongeren verleid je met mooie, zinvolle authentieke speelse producten. Liefdevol en met respect gemaakt. Daar sta ik helemaal achter, sterker nog, ik wil dat soort producten ook! Ik ben daarom toch fan van dit boek.
Relinde Leijten – opleidingsontwikkelaar
Happy HR
Geluk op het werk, langdurig lonend
Laurence Vanhée. Die Keure, 2013. ISBN 978 90 866 1794 4
Vrijheid + verantwoordelijkheid = geluk + prestaties. Dit is waar het in ‘Happy HR’ van Laurence Vanhée over gaat. In het boek wordt een weerspiegeling gegeven van het werkzame leven bij onze zuiderburen. Aan de hand van voorbeelden laat Vanhée zien hoe verschillende grotere bedrijven (met name in België) omgaan met het flexibele kantoorconcept, de daarbij passende aansturing en sociale media op het werk. Daarnaast geeft de auteur haar visie op het ‘vermarkten van HR‘, ofwel ‘maHRketing’. Een heldere zienswijze die HR en het ‘verkopen’ daarvan binnen de organisatie goed weergeeft. De auteur combineert HR met bedrijfskundige concepten, zoals toegevoegde waarde en de link naar de financiële wereld. Laurence Vanhée vat op een heldere manier haar boodschap samen waarbij ze duidelijk aangeeft dat HR gaat over people management, in haar woorden “het managen van geluk”, maHRketing, geluk en prestaties, het hebben van vertrouwen in medewerkers en de nieuwe werkplek.
Patricia Majoie - HR-professional
Mindful leidinggeven
Aandacht als anker in een stressvolle wereld
Peter van der Roest. Altamira, 2013. ISBN 978 94 013 0097 1
In ‘Mindful leidinggeven’ wordt beschreven hoe we ons dagelijks door dynamiek, verandering en onze omgeving gek kunnen laten maken. Een omgeving die we overigens zelf uitkiezen en mede creëren. Daarbij gaat de aandacht niet zozeer naar het oplossen van de problemen die we met onze omgeving hebben, maar naar het leren zien welk leven we zelf willen leiden vanuit onze essentie en welke context we daarbij nodig hebben. Cruciaal voor leiders is dat ze bewust kunnen schakelen tussen ‘zijn’ (reflectie) en ‘doen’ (actie): daadkracht verrijkt met ‘zijnskracht’. Van der Roest legt uit wat mindfulness is, hoe dit bijdraagt aan effectief leiderschap en een duurzaam fundament legt voor meer verdieping, zelfinzicht en overzicht. Daarbij geeft hij ook meteen een aantal oefeningen weer, zodat meteen gestart kan worden met het ontwikkelen van mindfulness. Vanwege de compleetheid en de praktische bruikbaarheid een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in mindfulness en dit wil ontwikkelen.
Carla Sinnema
Leren uit de toekomst
Aan de slag met scenario’s in het onderwijs
Stijn Dhert, Karlien Hermans, Bert Smits, Ruth Wouters.
Lannoo Campus, 2013. ISBN 978 94 014 0317 7
“Veranderingsbekwame leraren stellen zichzelf ten doel om zelf de verandering te zijn die ze willen zien gebeuren.” Deze zin in het inleidende hoofdstuk van het boek ‘Leren uit de toekomst’ geeft in een notendop weer wat de auteurs beogen met hun scenariomethodiek. Veranderingsbewustzijn als sleutel naar implementatie van vernieuwingen in het onderwijs. De auteurs wijden het eerste deel van het boek aan hun drijfveren om de scenariomethodiek te gebruiken. Ze constateren dat we kinderen moeten voorbereiden op een onzekere toekomt vanwege snelle veranderingen. Het klassieke onderwijsmodel volstaat niet meer. Dus is het nodig om te investeren in veranderingsbekwame leraren, die met een ‘open mindset’ in staat zijn om vernieuwingen in het onderwijs te implementeren. Verder komen in het eerste deel conceptuele thema’s zoals de vertraagde tijd, kenniscreatie en de noodzaak tot zelfreflectie aan de orde. Wel belangrijk om door te nemen en niet meteen naar het tweede deel door te bladeren, omdat zonder het besef van deze concepten en de ‘innerlijke’ ervaring hiervan, de scenariomethodiek tot een ‘kunstje’ zou verworden. In het tweede hoofdstuk komen de vier fasen van de scenariomethodiek aan bod: de motivatiefase, analysefase, ontwerpfase en reflectiefase. Iedere fase wordt op soortgelijke wijze beschreven. De vier fasen zijn ieder voorzien van ‘fiches’, zeg maar werkkaarten, waarin helder de bedoeling, de aanpak en de ‘tools’ beschreven zijn om elke fase te doorlopen. De motivatiefase is cruciaal om zowel de volgende fasen te doorlopen als het veranderingsbewustzijn diepgravend te ‘raken’. Deze fase is daarom een waardevolle toevoeging aan het driefasenmodel van Bennamar. Een belangrijke stap in de methodiek is het vaststellen van de drijvende krachten voor het scenariomodel in fase twee. Op basis van twee dimensies wordt een assenstelsel met vier kwadranten geconfigureerd . Dit vormt de kern voor de uit te werken scenario’s in de derde en vierde fase. De uitgangspunten en methodiek leunen stevig op reeds bekende concepten zoals het gedachtegoed van Senge, de theorie U, de ui van Korthagen en de ontwerpprincipes van ‘Samen vernieuwen in de praktijk’ van Verdonschot en Keursten. Door de eigen aanpak is het boek toch ‘uniek’. Bruikbaar, niet alleen voor lerarenopleidingen, maar zeker ook voor onderwijsteams van basisonderwijs tot wetenschappelijk onderwijs en op organisatieniveau voor managers en beleidsmakers. Een inspirerend boek, dat mij uitnodigt om er meteen mee aan de slag te gaan. Het enthousiasme en de bevlogenheid van de auteurs werkt aanstekelijk. Daarnaast is het een praktisch boek. Ik heb de scenariomethodiek ‘omarmd’, wie volgt?
Jonne van Diggele - onderwijskundig adviseur en trainer
