INHOUD EXAMENS 2011-04 november 2011
- Studietoetsen: zinvolle inhoud of betrouwbare score? De standaardmeetfout is belangrijker dan de betrouwbaarheid, Klaas Sijtsma
- Digitaal toetsen met de landelijke kennistoetsbank voor de zorg Bruggen Bouwen tussen zorg en onderwijs, Wil de Groot-Bolluijt, Janske Rohof en Sigrid Vermin
- Een handreiking is niet genoeg Een reactie op ‘Geslaagd! - Handreiking examencommissies’ Jan Adema
- Terecht of niet? Facebook-informatie: privé? Henk van Berkel
- Gastcolumn De traditie van het rode potlood, Wynand Wijnen
- Uit de praktijk Van papieren naar digitale boekhoudexamens, Manon Bonefaas en Piet Philipsen
- Examens contactlensonderwijs Comakership tussen de branche Optiek en de Optiekopleidingen, Ad de Jongh, met medewerking van Ruud van ’t Pad Bosch, Mariëlle van Goor, Bernice Meester, Henk Eimers en William van der Zalm
- Gaat meetfout bij de rekentoets slachtoffers maken? Het effect van de rekentoets op het percentage misclassificaties, Robert Zwitser en Anton Béguin
- Kopstukken uit de examenwereld: Pieter Drenth - De man van wetenschap en bestuur, Henk van Berkel en Desirée Joosten-ten Brinke
- Gezien en gelezen
- Literatuur/ Agenda
- Verenigingsnieuws
Onthul je kwaliteit
Op vrijdag 23 september 2011 organiseerde QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) een symposium met als titel Onthul je kwaliteit . QANU biedt hoger onderwijsinstellingen externe beoordelingen van hun onderwijs en onderzoek en geeft adviezen voor het verbeteren van hun interne kwaliteitszorg. Veel universiteiten vragen aan QANU begeleiding bij het accreditatieproces. Opleidingen in het hoger onderwijs moeten eenmaal per zes jaar hun kwaliteit kunnen aantonen om te worden geaccrediteerd. Een van de onderwerpen waarop opleidingen hun kwaliteit moeten aantonen is ‘Toetsen en Beoordelen’. Het symposium was bedoeld voor medewerkers die in het hoger onderwijs verantwoordelijk zijn voor het schrijven van de zogenaamde zelfstudies. Dit zijn documenten waarin opleidingen laten zien dat ze kwalitatief aan de maat zijn. Vandaar de titel Onthul je kwaliteit, met dus als invalshoek ‘Toetsen en Beoordelen’. Hoe kun je laten zien dat je op dat gebied de zaakjes goed op orde hebt?
Zoals dat gaat op dergelijke symposia, er worden sprekers uitgenodigd die verstand van zaken hebben. In dit geval twee: Jaap Milius en Olle ten Cate, beiden verbonden aan de Universiteit Utrecht. Milius, docentenopleider en onderwijskundig adviseur met als expertise toetsen en beoordelen, beet het spits af. Hij koos de invalshoek van schriftelijke toetsen. Hij constateerde veel gemor bij docenten die door de sterkere nadruk op toetsen de bureaucratie zien toenemen, hun eigen autonomie zien afnemen en de onderwijskwaliteit teloor zien gaan omdat die ten koste gaat van de verhoging van de toetskwaliteit. Dat laatste is natuurlijk onzin omdat toetsen en onderwijs geen tegengestelde begrippen zijn. Integendeel, onderwijs en toetsen vormen samen een geheel (zie het artikel van Van der Vleuten in het vorige nummer van EXAMENS). Maar enfin, het zijn opvattingen van docenten. Hoe toon je kwaliteit van schriftelijke toetsen aan? In samenspraak met de aanwezigen ontstond het volgende lijstje: de aanwezigheid van een toetsplan met informatie over de toetsvorm, met een indicatie van het aantal toetsvragen, de compensatiemogelijkheden, de normering, de toegestane hulpmiddelen tijdens de toets, de specificatietabel en informatie over de herkansing, en na afloop van de toets dienen er psychometrische gegevens - betrouwbaarheid, percentage geslaagden, p-waarden en Rit´s - beschikbaar te zijn.
Na Milius was het de beurt aan Ten Cate, directeur van het Expertisecentrum voor Onderwijs & Opleidingen van het UMCU, die als lid van visitatiecommissies zijn zienswijze vertelde over de kwaliteit van ‘Toetsen en Beoordelen’. Zijn motto was ‘Gerechtvaardigd Vertrouwen’. Visitatiecommissies beoordelen het verleden van opleidingen maar geven een accreditatie voor de toekomst. Dus, betoogde hij, moet je op zoek gaan naar aanwijzingen dat opleidingen ook in de toekomst kwalitatief goed zullen toetsen. Hij gaf het volgende rijtje: de juiste eindtermen moeten aanwezig zijn die op een goede manier zijn vertaald in studietoetsen, er moeten hoge slaagpercentages zijn in combinatie met een hoge studie-inzet van studenten (en geen hoge slaagpercentages met een lage studieinzet) en de toetsen moeten een goede psychometrische kwaliteit hebben.
Laat zien dat je kwaliteit hebt. Dat lijkt me een mooie opdracht aan exameninstellingen Dat geeft gerechtvaardigd vertrouwen voor de toekomst.
De heer dr. H.J.M. van Berkel is hoofdredacteur van EXAMENS en werkzaam aan de Universiteit Maastricht.
E-mail: h.vanberkel@maastrichtuniversity.nl.
