INHOUD EXAMENS 2009-03 september 2009
- Mogelijke effecten van verschillende uitslagregels, Wat betekent een andere weging van de prestaties op het centraal eindexamen,
Peter van Rijn
- Digitaal toetsen? Geen bezwaar!? een onderzoek naar de bezwaren en gevolgen van digitaal toetsen van klinische casuïstiëk,
Nynke R. Bos, Martijn van der Weerd
- Terecht of niet? Oh. die beoordelaars toch!
Henk van Berkel
- Digitaliseren van kennistoetsen, Een kwaliteitsslag in het competentiegerichte onderwijs,
Peter Olsthoorn
- Gastcolumn: De gokkans bij meerkeuzevragen,
Joost Dijkstra
- Examens en toetsen in accountability systemen, over het gebruik van toetsresultaten voor kwaliteitsmeting,
Melanie Ehren
- Competentiegericht beoordelen in de mobiliteitsbranche,
Jim Schouten
- Robert F. van Naerssen Een eminent examengeleerde van het eerste uur, Kopstukken uit de examenwereld,
Don Mellenbergh
- Gezien en gelezen
- Literatuur/ Agenda
- Wie zijn wij?
- Verenigingsnieuws
Redactioneel
Kwaliteit
Kwaliteit is een actueel thema. Niet voor niets heeft Theo Eggen kwaliteit van toetsen als thema van zijn oratie gebruikt (zie EXAMENS nr. 2, 2009, p.14). Hij noemt onder meer de kwaliteitsverbetering die te bereiken is door het gebruik van computers bij toetsen. Bovendien besteedt hij ruime aandacht aan kwaliteitscriteria en beoordelingsinstrumenten van kwaliteit. Ook in dit nummer van EXAMENS staan kwaliteit van toetsen en examens centraal. Kwaliteit is een containerbegrip dat in feite een hoedanigheid aangeeft, maar dat vaak wordt gebruikt om aan te duiden of iets of iemand aan zijn doel beantwoordt. Bij het lezen van de stukken valt op dat de auteurs zich niet bekommeren om een definitie van kwaliteit. Wel beschrijven ze wat er moet gebeuren om verbetering van de kwaliteit te bereiken. De wijze waarop uiteindelijk wordt bepaald of de gewenste verbetering is bereikt varieert. Dikwijls verzamelen onderzoekers gegevens uit evaluaties en enquêtes naar gebruikerstevredenheid. Harde cijfers over kwaliteitsverbetering zijn niet steeds te verkrijgen.
De kwaliteit van het onderwijs staat ter discussie. Er bestaat in toenemende mate ontevredenheid bij beleidsmakers over de aansluiting van het voortgezet onderwijs op het middelbaar en hoger onderwijs. Het eindniveau van leerlingen die uitstromen uit vmbo, havo en vwo laat volgens de vervolgopleidingen te wensen over. Ook de Inspectie van het Onderwijs laat zich kritisch uit over het einddiploma. De Inspectie schrijft in het onderwijsverslag over 2007/2008 dat de kwaliteit van het door de scholen zelf samengestelde schoolexamen onvoldoende is gewaarborgd. De cijfers laten zien dat er soms grote verschillen bestaan tussen de resultaten van het schoolexamen en het centraal examen. Bovendien is er geen externe controle op de kwaliteit van de schoolexamens. Daarmee komt het eindexamen onder druk te staan. In de huidige situatie gebruikt de Inspectie voor het schooltoezicht een aantal indicatoren waaronder de resultaten van leerlingen op toetsen tijdens en aan het eind van de schoolloopbaan. Deze gegevens in combinatie met andere indicatoren, zoals uitval van leerlingen en ziekteverzuim van personeel, vormen de basis voor een inschatting van de kwaliteit van een school. Scholen zullen meer externe controle ervaren als een bedreiging voor de vrijheid van onderwijs. Het hoger onderwijs beoogt kwaliteitsverbetering onder meer door het invoeren van digitaal toetsen. Psychometrische analyses van de toetsvragen nemen daarbij een belangrijke plaats in. Dat is niet nieuw. Lees de biografie van Bob van Naerssen (1922-2007), hoogleraar in de psychometrische test- en selectietheorie. Met deze levensbeschrijving opent een nieuwe serie in EXAMENS onder de titel Kopstukken uit de examenwereld. De redactie stelt zich voor om in de komende nummers steeds een portret te publiceren van een coryfee op het gebied van toetsen en examineren. De meesten zijn nog in leven zodat op basis van gesprekken een beeld kan worden geschetst van de ontwikkeling van het vakgebied in de laatste decennia.
Dr. A. de Knecht-van Eekelen is hoofdredacteur van EXAMENS;
E-mail: a.van.eekelen@gmail.com.
